هر سال در اواخر شهریورماه مسئله معرفی فیلمی به نمایندگی از کشورمان به آکادمی علوم و هنرهای سینمایی خبرساز می‌شود. هرسال معمولا کارگروهی برای انتخاب این نماینده تشکیل می‌شود و در فرایندی با بررسی فیلم‌های اکران‌شده به لیست کوتاه و در نهایت به انتخاب نهایی می‌رسند.

امسال هم به‌مانند سال‌های گذشته این کارگروه تشکیل شد و فیلم «بدون تاریخ، بدون امضا» به‌عنوان نماینده ایران به آکادمی معرفی شد. انتخاب این فیلم مانند هر سال انتقاداتی را متوجه کارگروه انتخاب کرد. برخی از سیاه‌نمایی این فیلم انتقاد کردند و آن را نماینده شایسته‌ای برای کشورمان ندانستند.

در مقابل، برخی از این انتخاب دفاع کردند و به مزیت‌های فنی «بدون تاریخ، بدون امضا» بر سایر نامزدها اشاره کردند. تقریبا هر سال چنین انتقادات و دفاعیه‌هایی درباره نماینده ایران در اسکار مطرح می‌شود. اما اگر دقت کنیم به این نتیجه می‌رسیم که این حواشی همگی زائدند.

توجه به ماهیت جایزه اسکار برای ما بسیار راهنماست. اسکار، جشنواره سینمایی نیست بلکه یک جایزه سینمایی است. تفاوت این دو در چیست؟

یک جشنواره سینمایی در یک بازه چند روزه برگزار می‌شود، فیلم‌ها توسط یک هیئت انتخاب، برای نمایش و رقابت در جشنواره انتخاب و توسط هیئت داوران داوری می‌شوند، معمولا در جشنواره‌ها جوایز فنی مانند بهترین فیلمبرداری و بهترین جلوه‌های ویژه و ... اهدا نمی‌شود، معمولا فیلم‌ها اولین نمایش خود را در جشنواره‌ها دارند و این از شروط انتخاب فیلم‌ها برای جشنواره‌های معتبر است.

ولی جوایز سینمایی داستان متفاوتی دارند. جوایز سینمایی معمولا در یک مراسم و یک شب اهدا می‌شود، فیلم‌هایی که اکران عمومی شده‌اند مورد بررسی قرار می‌گیرند و هیئت انتخاب در کار نیست، جوایز فنی در‌ آن اهدا می‌شود، هیئت داورانی وجود ندارد بلکه به جای آن معمولا مجموعه‌ بزرگی از سینماگران در رشته‌های مختلف فنی، فیلم‌ها را داوری می‌کنند.

در مورد اسکار یا همان جایزه آکادمی همه این موارد صادق است. اسکار در یک شب برگزار می‌شود، جوایز فنی در اسکار به برگزیدگان داده می‌شود، اعضای آکادمی و افرادی که با نظر آکادمی حق رای دارند با ضوابط خاصی به بهترین فیلم‌هایی که در طول یک‌سال دیده‌اند رای می‌دهند.

مطابق آنچه بیان شد برای اینکه فیلمی شانس نامزدی و بردن جایزه در اسکار را دشته باشد باید بتواند اکران گسترده‌ای در آمریکا داشته باشد تا اعضای آکادمی فیلم را ببینند و لازمه‌ آن، این است که فیلم مورد نظر توسط یکی از پخش‌کنندگان مطرح در آمریکا پخش شود.

نماینده سینمای ایران در سه دوره از جایزه اسکار نامزد شده است: بچه‌های آسمان در سال ۹۹، جدایی نادر از سیمین در سال 2012 و فروشنده در سال 2017 که دو مورد آخر توانستند جایزه بهترین فیلم خارجی‌زبان را از آن خود کنند. هر سه فیلم پخش‌کننده بزرگی در آمریکا داشته‌اند: میراماکس، سونی و آمازون.

اگر این سه فیلم پخش‌کننده معتبر و اکران گسترده‌ای در آمریکا نمی‌داشتند هیچ‌گاه نامزد اسکار نمی‌شدند و جایزه نمی‌بردند و به سرنوشتی دچار می‌شدند که بقیه نمایندگان ایران دچار شدند.

توجه به این مسئله ما را به این نتیجه می‌رساند در وضعیتی که هیچ فیلم‌ ایرانی پخش‌کننده معتبر در آمریکا ندارد عملا فرقی نمی‌کند چه فیلمی به عنوان نماینده ایران به آکادمی معرفی شود چون احتمال موفقیت این فیلم‌ها در اسکار نزدیک به صفر است و این همه هیاهو در باب فیلم انتخاب‌شده بیهوده است.