نصف جهان: شکل گيري برخي از محلات و مناطق شهرهاي بزرگ بنا به دلايل متعدد به گونه‌اي است که با ضوابط و معيارهاي شهرسازي و معماري امروز به ويژه در کلانشهرها مغايرت دارد. اين بافت به مرور زمان فرسوده‌تر شده و علاوه بر فرسودگي ابنيه، شبکه تأسيسات شهري آنها نيز فرسوده شده و کارکردهاي شهري خود را از دست مي دهند.

دلايل زيادي وجود دارد که مردم ترجيح مي‌دهند منازل خود را در اين بافت‌ها، نوسازي نکنند. نوسازي و بهسازي اين نوع بافت‌ها، توجه و اهتمام ويژه دولت و شهرداري‌ها و همکاري مردم را مي‌طلبد.

بافت‌هاي فرسوده شهري، محلات فرسوده‌اي در فضاي شهري است که مسائل و پيچيدگي‌هاي اجتماعي، اقتصادي و فرهنگي و شيوه خود را دارد. اين محلات و بافت‌ها از يک سو داراي ريشه‌هاي سکونتي ارزشمند با غناي فرهنگي، اجتماعي و معماري است و از طرف ديگر به علت فرسودگي شديد، نبود دسترسي مناسب به خدمات شهري و بهداشتي، وجود مشکلات اجتماعي و امنيتي و آسيب‌پذيري در برابر زلزله، سيل و آتش سوزي و نيز عدم تطابق با زندگي امروز شهري و شهرسازي مدرن داراي مشکلات روبنايي و زير ساختي هستند.

بافت فرسوده به بلوک هايي اطلاق مي‌شود که هر سه شرط ذيل را دارا باشند:

1. ناپايداري: 50 درصد از بناهاي موجود در بلوک ناپايدار بوده و از استحکام لازم برخوردار نباشند.

2. نفوذناپذيري: حداقل 50 درصد معابر بلوک داراي عرض کمتر از 6 متر باشد.

3. ريزدانگي: حداقل 50 درصد عرصه ساختمان‌ها در آن بلوک شهري مساحتي کمتر از 200 مترمربع داشته باشند.

بافت‌هاي فرسوده به سه دسته زير تقسيم مي‌شود:

الف-بافت‌هاي داراي ميراث فرهنگي.

ب- بافت‌هاي شهري (فاقد ميراث فرهنگي).

ج-بافت‌هاي حاشيه‌اي (سكونتگاه‌هاي غيررسمي).

انواع مداخله در اين بافت‌ها براساس ميزان وفاداري به گذشته در سه گروه بهسازي، نوسازي و بازسازي قرار مي‌گيرند که هر يک تعاريف خاص خود را دارند و اقدامات ويژه‌اي را مي‌طلبند:

الف/ بهسازي:

در اين نوع مداخله اصل بر وفاداري به گذشته و حفظ آثار هويت بخش در آنهاست. فعاليت بهسازي با هدف استفاده ازامكانات بالقوه وبالفعل موجود و تقويت جنبه‌ هاي مثبت و تضعيف جنبه‌هاي منفي از طريق حمايت، مراقبت، نگهداري، حفاظت، احيا، استحكام بخشي وتعمير صورت مي‌پذيرد. دخالت در اين بافت‌ها مستلزم رعايت ضوابط و مقررات سازمان ميراث فرهنگي است.

ب/ نوسازي:

در اين نوع مداخله حد وفاداري به گذشته از انعطاف‌پذيري بيشتري برخوردار است و برحسب مورد از مداخله اندك تا تغيير را مي‌تواند شامل شود. فعاليت نوسازي با هدف افزايش كارآيي و بهره‌وري، بازگرداندن حيات شهري به بافت است و ازطريق نوكردن، توان بخشي، تجديد حيات، انطباق و دگرگوني صورت مي‌پذيرد.

ج / بازسازي:

در اين نوع مداخله نه تنها هيچ الزامي براي حفظ گذشته وجود ندارد بلكه با هدف ايجاد شرايط جديد زيستي وكالبدي - فضايي و از طريق تخريب، پاكسازي و دوباره سازي صورت مي‌پذيرد.

* شهردار هرند