نصف جهان: در دومین روز از جشنواره موسیقی فجر گروهی از کشور دانمارک قطعه‌ای اجرا کرد که یک آهنگساز دانمارکی حدود صد سال پیش با الهام از میدان نقش جهان اصفهان نوشته بوده است؛ قطعه‌ای با نام «کوئینتت بادی، اپوس 43» که «کارل نیلسون» آن را به سفارش اپرای سلطنتی کپنهاگ برای «قصه‌های هزار و یک شب» نوشته و آنسامبل «آتلاس» به سرپرستی «یِسپا لوتسهوفت» که سال‌هاست در دنیا قطعات مختلفی را اجرا می‌کند، آن را برای اولین‌بار در ایران روی صحنه برد. پایگاه اطلاع رسانی «موسیقی ما» با سرپرست این گروه گفتگو کرده که ناگفته‌های جالب بسیاری از ذهنیت مردم دانمارک نسبت به موسیقی ایران، به خصوص اصفهان داشت.

از قطعه‌ای شروع کنیم که قرار است در جشنواره موسیقی فجر از کارل نیلسون اجرا کنید؛ قطعه‌ای که حدود صد سال پیش با الهام از میدان نقش جهان اصفهان نوشته شده است. این اولین‌بار است که این قطعه در ایران اجرا می‌شود؟

بله اولین‌بار است. بزرگ‌ترین آهنگساز دانمارکی این قطعه را برای ایران نوشته است. این قطعه بخشی از یک اثر بزرگ‌تر است که به سفارش «اپرای سلطنتی کپنهاگ» برای نمایشی به نام «علاءالدین و قصه‌های هزار و یک شب» نوشته شده است. این اثر بخش‌های مختلفی دارد که درباره موسیقی مشرق‌زمین است. یکی از ویژگی‌های این قطعه، شیوه آهنگسازی کارل نیلسون است که خودش آن را ابداع کرده است.

مگر چه شیوه‌ای است؟

او خودش را در بخش‌های مختلف میدان نقش جهان می‌بیند که گوشه‌گوشه آن آدم‌های متفاوتی حضور دارند؛ تُجار، مردهایی که یک گوشه نشسته‌اند و قهوه می‌خورند، خانم‌هایی که در حال خرید هستند، بچه‌هایی که بازی می‌کنند و... شروع این قطعه صبحِ این میدان را به تصویر می‌کشد و آرام‌آرام تمام این آدم‌ها شروع به فعالیت می‌کنند. انگار یک نفر در چهار جای مختلف میدان ایستاده و این اتفاقات را رصد می‌کند که همین اتفاق در ارکستر هم می‌افتد و چهار بخش مختلف ارکستر دارد. کم‌کم روز تمام می‌شود و شهر قرار است در آرامش شب فرو رود و موسیقی هم به انتها می‌رسد.

پس بیشتر از معاشرت آدم‌ها الهام گرفته شده تا معماری بناهای مختلفی که دور تا دور میدان نقش جهان هستند.

دقیقاً همین است. بیشتر درباره برخورد مردم در آن جامعه است. کارل نیلسون یک آهنگساز مردمی بود و علاقه زیادی به روان‌شناسی آدم‌ها داشت. برای ما در دانمارک آهنگساز جالبی است که هم آثار فرازمینی دارد و هم آثاری که در واقع آواز برای کودکان است. ساختار این قطعه جوری است که ارکستر به چهار قسمت تقسیم می‌شود و هر کدام از بخش‌های ارکستر یک تصویر را به نمایش درمی‌آورند که با تصویر بعدی کاملاً متفاوت است اما روی هم قرار می‌گیرند.

این را می‌دانید که معماری در اصفهان به موسیقی منجمد معروف است و آرشیتکت‌ها خیلی از موسیقی برای طراحی‌هایشان الهام می‌گرفته‌اند؟

این تصورِ بسیار درستی است که معماری موسیقی منجمد است. امکان دارد کارل نیلسون هم این قطعه را بر همین اساس پیش برده باشد چراکه تصمیم گرفته آن را با الهام از اصفهان بنویسد نه مثلاً شیراز یا تهران. ما وقتی به زبان دانمارکی می‌گوییم «اصفهان»، به این نام احساس عشق می‌کنیم. زیبایی کم‌نظیری در این کلمه به زبان دانمارکی وجود دارد.

هیچ وقت اصفهان بوده‌اید؟

نه اما دفعه بعد حتماً این شهر را می‌بینم.

شما چقدر با موسیقی ایرانی و در ابعاد وسیع‌تر، موسیقی مشرق‌زمین آشنایی دارید؟

خیلی به موسیقی ایرانی گوش می‌کنم. بیشتر موسیقی‌هایی که ما در دانمارک می‌شناسیم، موسیقی‌های ایرانی، عربی و هندی است. موسیقی ایرانی تأثیر زیادی روی من می‌گذارد.

بیشتر کدام هنرمندان ایرانی را دنبال کرده‌اید؟

کسی که بیشتر از همه می‌شناسم شهرام ناظری است که تقریباً در دانمارک شناخته شده است. یکسری سی‌دی‌های موسیقی ایرانی هم دارم که در آنها غزل خوانده می‌شود اما نامشان را یادم نمی‌آید.

این روزها نام «ایران» بیشتر به واسطه سیاست در دنیا شناخته شده؛ شما به عنوان یک هنرمند با چه نگاهی ایران را به دیگران معرفی خواهید کرد؟

اگر سیاست را کنار بگذارم باید به سادگی بگویم آنچه برای من در ایران جالب است خود ایرانی‌ها هستند. من تا به حال آنقدر زیبایی و برخورد خوب در هیچ جای دنیا ندیده‌ام. به نظرم شما آدم‌هایی فرهنگی هستید و شُعرای خودتان را می‌شناسید. البته بسیار هم مهمان‌نوازید.