ایرج ناظمی: ظاهراً معاونت مطبوعاتی وزارت ارشاد، اشتهای سیری ناپذیری در زمینه تهیه و صدور آیین نامه و بخشنامه دارد که هر روز، در زمینه ای خاص به این امر اقدام می کند.

یک روز برای طرح توزیع و اشتراک بخشنامه صادر می کند. یک روز برای ارائه آگهی به مطبوعات. روز دیگر هم برای بیمه خبرنگاران و خانه مطبوعات و اعلام وصول نشریات و رتبه بندی رسانه ها و قس علیهذا.

گویی در تمام سال هایی که جناب معاون مطبوعاتی مترصد رسیدن به جایگاه وزارتی بوده اند، چیزهایی به ذهن مبارکشان خطور کرده و قصد دارند تا تمام اندیشه های سال های دور و نزدیک را جامه تحقق بپوشانند. غافل از اینکه در لابه لای این تفکرات انبوه که در خوانش اولیه، بسیار نوین و پویا به نظر می آیند، زوایای مبهم و پیچیده ای وجود دارد که در مسیر عملیاتی شدن، دست اندازهای بسیاری را ایجاد می کنند و بی تردید پای لنگ رسانه ها را و خبرنگارانی که زخم دوران کهن را به دل و جان دارند، با آسیب و لطمات هنگفتی مواجه می کنند.

جالب آن است که در این مسیر، مشکلات ایجاد شده از آن همه آیین نامه و بخشنامه و دستورالعمل، فغان ارباب جراید و اصحاب مطبوعات را به همراه داشته است ولی گویی در کالبد کسی که تراوش دهنده تمام این ایده هاست، گوش شنوایی وجود ندارد و خضوع و خشوعی که حرف منتقد را هم بشنود، ولو عمل نکند.

در این میان نکته اساسی آن است که ظاهراً برای بخشنامه های صادره هم پایانی وجود ندارد و هر روز بند و ماده و تبصره های فراوانی است که فی المجلس به آنها افزوده می شود و نشانگر آن است که ایده های اولیه بدون جامع نگری و بررسی زوایای گوناگون صادر شده اند که هر روز دستخوش تغییر و دگرگونی می شوند.

در این زمینه می توان به طرح رتبه بندی رسانه ها، اساسنامه خانه مطبوعات یا طرح اشتراک نشریات اشاره کرد که با گذری به کانال تلگرامی مربوطه یا سایت معاونت مطبوعاتی، ناپختگی اولیه و متغیر بودن روزانه دستورالعمل ها را به وضوح می توان رصد کرد. حال آنکه تغییر و تحول هم معنا و هویتی دارند که ظاهراً در این معاونت وزارت ارشاد بی شخصیت شده اند.

متأسفانه به وضوح شاهدیم که آیین نامه های مختلف، به جای آنکه گره از پای رسانه ها و خبرنگاران باز کنند، هر روز مفصل تر شده و خود به گره کوری تبدیل شده اند که برای باز شدن شان، قاعدتاً به یک معاون مطبوعاتی دیگر نیاز است که چند روز دیگر بیاید و همه چیز را ملغی کند.

آیین نامه های وزارت ارشاد در ظاهر امر بسیار خوب و جامع هستند اما در مرحله اجرا هنوز نتوانسته اند مدینه فاضله ای را که در ذهن صادر کنندگانش ثبت شده، به عیان نشان دهند و این تردید ایجاد شده است که اصلاً قرار نیست اتفاقی رخ بدهد وگرنه تاکنون، چیزی در حد یک سراب، از آن هویدا می شد.

یک روز بیمه خبرنگاران اسیر آیین نامه و ماده و تبصره شد. روز بعد آیین نامه ها به رتبه بندی رسانه ها یورش بردند. چندی بعد قانون تشکیل سازمان نظام رسانه منتشر شد و حالا هم بحث تغییر اساسنامه خانه های مطبوعات به میان آمده است.

بعد از این همه، باید تنها یک سئوال پرسید که: «جناب معاون وزیر، آخرش که چی؟»

واقعاً قرار است بعد از این چه اتفاقی بیافتد؟ فرض بر اینکه تمام منویات معاونت مطبوعاتی وزارت ارشاد به تصویب و اجماع رسید. آیا زمانی هم برای احیای ساختار رسانه ای کشور و تأمین معاش و امنیت شغلی خبرنگاران در نظر گرفته شده است؟

علیرغم انتقادات بسیاری که به دوران «احمدی نژاد» وارد است ولی حداقل در حوزه مطبوعات، سالی سیصد چهارصد هزار تومان به عنوان هدیه روز خبرنگار، به اهالی رسانه ها پرداخت می شد و موضوع بیمه تأمین اجتماعی آنان نیز به ساده ترین حالت ممکن، شکل اجرایی گرفته بود.

ولی اکنون پس از گذشت چهار سال تدبیر، نه تنها از آن شندرغاز سالیانه خبری نیست، بلکه بیمه خبرنگاران نیز به چنان کلاف سردرگمی تبدیل شده که عوارض نامطلوب آن، تنها در یک نمونه، تعارض میان خبرنگاران و مدیران رسانه ها را در پی داشته است.

حال حتی اگر این امید وجود داشت که معاونت مطبوعاتی وزارت ارشاد، چهار سال را وقف صدور آیین نامه کرده است و در چهار سال بعد، ساختار ایده پرداز تمام دستورالعمل های جاری و آتی، به عملیاتی ساختن آمال و آرزوهای قشر رسانه ای کشور خواهد پرداخت، باز جای امیدواری بود. ولی نکته اسفناک در این است که از ماه ها پیش و از زمان استعفای وزیر سابق فرهنگ و ارشاد اسلامی، زمزمه هجرت سال آینده جناب معاون مطبوعاتی به یکی از کشورهای اروپایی، به عنوان رایزن فرهنگی در میان اصحاب رسانه در جریان است و همین موضوع تنها یک نکته را به اذهان متبادر می کند و آن هم اینکه تمام بخشنامه ها و دستورالعمل ها و آیین نامه ها و اساسنامه ها و ماده و تبصره ها، صرفاً برای گذر ایام به طریق آسان و همچنین مشغول سازی افکار مطبوعاتی بوده است. چراکه سیستم فعلی وزارت ارشاد، در حوزه رسانه ها و خبرنگاران، اگر چیزی در چنته داشت، تاکنون حداقل بخشی از آن را نشان داده بود.