213 هزار نفري که اکنون مدت ها از طبابت آنها مي گذرد و همه دانشجوياني که امروز راه هفت خوان پزشکي را طي مي کنند، سر و کارشان به اتاق تشريح افتاده است. کلاسي که شايد براي افراد عادي تحمل ناپذير باشد، براي دانشجويان پزشکي يکي از کلاس هاي ضروري است که تجربه هاي عملي بسيار خوبي در آن کسب مي کنند. از اهميت و ضرورت کلاس تشريح که بگذريم، موضوع تأمين جسد براي تشريح از گذشته مورد اهميت بوده است. در طول تاريخ هم اين مسئله هميشه با اما و اگرهاي بي شماري روبرو بوده است. در کنار مسائل اخلاقي و سياسي که در تاريخ علم تشريح مطرح بوده، در مدتي نکات فقهي آن و شبهه دار بودن تشريح بدن انسان بعد از وفات چالش پيش روي اين علم در برخي از کشورها شد. اگرچه در اسلام برخي علما تشريح جسد را جائز نداستند اما بسياري از استفتائات هم با در نظر گرفتن اهميت مسئله آموزش، تشريح جسد مسلمان را با رعايت شروط لازم بي ايراد دانستند.

با اين حال گويا قرار نيست علم تشريح، شرايط با ثباتي را به خود ببيند. اگر چه امروز مسائل فقهي و شرعي تشريح جسد کمرنگ تر شده است اما همچنان موضوع تأمين جسد براي دانشجويان پزشکي مطرح است. در پنج سال اخير شيوه هاي جايگزين جسد از جمله استفاده از اجساد خارجي و اهداي جسد مطرح شده است. چندي پيش هم دانشگاه هاي علوم پزشکي از کمبود جسد مورد نياز براي تشريح شکايت کرده است و موضوع مافياي جسد و خريد و فروش را پيش کشيدند.

احمد شجاعي رئيس سازمان پزشکي قانوني در همين رابطه در گفتگو با مهر در خصوص چگونگي تأمين جسد براي دانشگاه هاي علوم پزشکي گفت: تمامي اجسادي که براي تشريح در دانشگاه ها مورد استفاده قرار مي گيرد، رايگان است.

وي افزود: بسياري از اين اجساد مورد تشريح، اهدايي است و افرادي که قبلاً فرم اهدا را پر کردند، بعد از مرگ جسد آنها طبق خواسته خودشان براي تشريح در دانشگاه ها مورد استفاده قرار مي گيرد. رئيس سازمان پزشکي قانوني در خصوص اجساد مجهول الهويه هم گفت: برخي از اجساد مورد استفاده در دانشگاه ها هم از محل اجساد مجهول الهويه تأمين مي شود که البته شرايط خاص خودش را دارد.

وي افزود: در مورد اجساد مجهول الهويه بايد شش ماه زمان بگذرد و اعلام هاي قانوني از طرق مختلف صورت گيرد و اگر بعد از ششماه هيچکس سراغ آن نيايد با حکم مرجع قضائي براي تشريح قابل استفاده است.

وي با تأکيد بر اينکه هيچ بحث خريد و فروش جنازه مطرح نيست، تصريح کرد: در حال حاضر بحث کمبود جسد براي دانشگاه هاي علوم پزشکي پابرجاست و متناسب با اين مسئله موضوع وارد کردن جسد از خارج از کشور مطرح شده است که نياز به بررسي هاي بيشتر دارد.

اگر موضوع واردات جسد به مرحله عمل برسد، قطعاً علاوه بر مسائل اخلاقي احتمالي که ممکن است داشته باشد، جنبه مالي وهزينه هاي نگهداري و انتقال آن هم بايد بررسي شود. با اين حال فرهنگ اهداي جسد به منظور ارج نهادن به جنبه هاي آموزش پزشکي امري پسنديده است که نياز به توجه بيشتر دارد.