ایرج ناظمی: گاهی اوقات می پرسند که چرا خبرنگاران برای روز خبرنگار هیاهو به پا می کنند؟ و همیشه بلافاصله تنها یک پاسخ برای آن پیدا می شود مبنی بر این که خبرنگاران بخشی از کارشان ایجاد هیاهوست! مگر برای روز معلم و پزشک و پرستار و کارگر و مهندس و...، این خبرنگاران نیستند که ایام و مراسم آن را در بوق و کرنا می کنند؟ پس چرا نباید برای تنها روزی که متعلق به خودشان است، چنین کنند؟

ولی جالب اینجاست که خبرنگاران، همیشه هم ناراضی هستند و البته حق هم دارند. به واقع باید بپذیریم که متولیان مرتبط با موضوع، آنگونه که باید و شاید، حق مطلب را ادا نکرده و در این زمینه کوتاهی بسیاری دارند.

سالهاست «صارمی» عزیز به شهادت رسیده و روز 17 مرداد به پاس شهامت و هنر اهالی رسانه به نام روز خبرنگار نام گذاری شده است و هر سال برنامه های مختلفی برگزار می شود و صفحه رسانه های مکتوب و دیجیتال پر می شود از عباراتی که مختص این روز است. اما افسوس از آن که هنوز کمتر خبرنگاری از نوع گرامیداشت این مناسبت در اصفهان راضی به نظر می رسد.

جالب آن است که تقریبا تمام ادارات و سازمان ها و نهادها به عنوان بدهکارترین مجموعه ها به اهالی خبر و رسانه، به قدر وسع و درک خود از این روز و جایگاه آن قدمی بر می دارند ولی هنوز هیچ کدام در تکامل کافی، قد علم نکرده اند.

هر سال عیب و ایرادی وجود دارد و سال بعد که می رسد، نه تنها عیوب قبلی رفع نشده اند، که حتی افزون تر نیز شده اند و توپ تقصیر است که از یک مبدان به میدان دیگر ارسال می شود و در نهایت یا شانه ها بالا می روند و یا دست ها! اما چه فایده؟ سال بعد باز هم آش همان آش است و کاسه همان و دستپخت جدید، یا به غایت شور است و یا به حد چندش آوری بی نمک!

شاید دلیل اصلی این وضعیت آن است که سر آشپز این روز بر وظیفه خود واقف نیست و گاه بی خیالی طی می کند و گاه چنان در ریزترین امور دخالت می کند که دیگران از آشپزخانه اش گریزان می شوند.

برای این آش ناپخته و گاه وارفته، همیشه تمام نگاهها به سوی متولی اصلی مطبوعات بر می گردد که در گوشه ای از خیابان آبشار اصفهان، سرگرم ساخت و ساز است. ساختمان خود را می سازد و غافل از آن است که ساختارشان هم معیوب و پر اشکال است.

اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی استان اصفهان گاهی چنان در جزئی ترین امور مطبوعات دخالت می کند که گویی خود صاحب و مالک بی قید و شرط تمام رسانه هاست و گاه آن چنان نسبت به برخی از وظایف محرز خود بی تفاوت می شود که گویی اصلا چنین مجموعه ای در اصفهان وجود ندارد.

فراز و فرود اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی در بزرگداشت روز خبرنگار هم معمولا به دل و دماغ آنان بر می گردد. اگر مانند سال گذشته حس و حالی داشته باشند، کرور کرور دعوت می کنند که از پس میزبانی شان هم بر نمی آیند و اگر مانند امسال، در قوس و قزح تغییر مدیر کل باشند، چنان بی خیال می شوند که متن تبریک شان نیز به یک پیامک فلان کارمند جزء اداره خلاصه می شود.

اما به طور کلی مراسم روز خبرنگار امسال چگونه گذشت؟ این سئوالی است که پاسخ به آن نیازمند کمی تامل است.

در سال جاری یک مرتبه اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی به هوش آمد و دید که زیر گوش آنها، انجمن صنفی روزنامه نگاران در صدد برگزاری جشنواره مطبوعات است، و اگر چنین می شد، پوزخند بزرگی نثار وجود متولی مطبوعات شده بود. چرا که معمولا برگزاری چنین جشنواره هایی بر عهده ساختار مذکور است. چه بسا در طول دو سال گذشته نیز وظیفه داشته اند که چنین جشنواره ای را برگزار کنند اما هر بار به بهانه ای، آن را به کناری نهادند.

در دستورالعمل های وزارتی، برگزاری این جشنواره بر عهده خانه مطبوعاتی گذاشته شده است که تحت سیطره اداره ارشاد قرار دارد و چندان سختی خاصی متوجه پشت میز نشینان فرهنگ و ارشاد نیست. برای همین بود که به یکباره و پر شتاب وارد عمل شده و تشکل خود ساخته را به جلو فرستادند تا این بار گران را بر عهده بگیرد. تشکل تقریبا دولتی شده مطبوعات و خبرنگاران نیز که هنوز در پیچ و خم تفسیر ماده و تبصره های اساسنامه تحمیلی اش، سرگردان است با امید به آن که همراهی متولیان دولتی اش بتواند مسیر پر سنگلاخ را هموار و آبیاری کند، پا به میدان گذاشت.

این جشنواره اما با تمام بد و خوب و نقاط ضعف و قوت خود در هفته جاری به پایان رسید ولی خبرنگاران استان وقتی به هوش آمدند که متوجه شدند روز خبرنگار گذشته است و برای گرامیداشت حرفه و جایگاه آنان، از تنور ارشاد هیچ آبی گرم نشده.

آیا اختتامیه جشنواره رسانه های اصفهان، همان مراسم روز خبرنگار بود؟ اگر چنین بود، پس چرا هیچ تشابهی با چنین برنامه هایی نداشت؟

سال گذشته اگر چه متولی مطبوعات برای این روز، مثلا به زعم خود خیلی مایه گذاشت ولی وقتی صدای کمپین اعتراضی خبرنگاران اصفهان  از طریق شبکه های مجازی به تمام نقاط کشور رسید، تازه فهمید که چه آبرویی از خود برده است!

اما امسال توپ بازی به میدان خانه مطبوعات این اداره کل افتاده بود و تشکل نشینان که هر یک مشکل کار و زندگی خود را دارند، به حد وسع و توان مایه گذاشتند و آنجا که کم آوردند تسلیم شدند، تا اختتامیه سرد و بی روح جشنواره که در غیاب بسیاری از اهالی رسانه برگزار شد، پایانی باشد بر ماراتن ناخواسته ای که بر عهده شان گذاشته شده بود.

در پایان مراسم اختتامیه بود که تازه مشخص شد این مراسم تنها پایانی بر یک جشنواره بوده است و چیز دهان پر کنی به عنوان گرامیداشت روز خبرنگار با خود نداشته است.

در گذشته نیز معمولا جشنواره های مطبوعاتی همزمان با روز خبرنگار به پایان می رسید ولی شاهکار امسال اداره ارشاد از نعمت تجلیل از خبرنگاران، به حد چشمگیری خالی بود. جالب تر آن است که همین جشنواره نیز یال و دم نداشت. جشنواره های مطبوعاتی اصفهان در گذشته، همیشه با برگزاری نمایشگاهی از رسانه های مکتوب و دیجیتال استان همراه بودند که جای خالی آن بعد از چند سال و در سال جاری، بسیار به چشم آمد تا دوره ساختار فعلی فرهنگ و ارشاد تنها دوره ای باشد که در کم لطفی به مطبوعات اصفهان صاحب رکورد شود.

خانه مطبوعات وقتی مستقل بود نیز با همکاری اداره کل ارشاد وقت و در زمان مصدر نشینی «محمد قطبی» نسبت به برگزاری جشنواره مطبوعات همراهی کرده بود و بضاعت آن زمان، بالا بردن غرفه های لرزان در کف حوض مجموعه فرهنگی فرشچیان بود و اگرچه انتقاداتی را به همراه داشت ولی هر چه بود، بسیار بهتر از «هیچ» امسال بود.

بی تفاوتی مجموعه اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی دوران دولت تدبیر، قبلا با این انتقاد مواجه بود که چرا هرگز در زمینه یکی از مهمترین وظایف خود یعنی برگزاری نمایشگاه کتاب در اصفهان اقدامی نکرده است؟ حال آن که برگزاری چنان نمایشگاهی صرفا یک اقدام ساده نبود و دستاوردهای جنبی بسیاری برای دانش و فرهنگ اصفهان به همراه داشت و تقریبا بسیاری از نهادها و ارگان های دولتی و غیر دولتی استان را درگیر خود می کرد تا مانند نگینی بر انگشتری اداره کل متولی بدرخشد. اما حال که جشنواره مطبوعات نیز بدون بهترین بخش آن به پایان رسیده است، این ایده متجلی می شود که گویی مصدر نشینان ارشاد اصفهان، مطلقا به امور مرتبط با ارتقای فرهنگ عمومی، ارتباط خوشایندی ندارند.

در سال های پیش اگر چه شان و منزلت اصفهان در حد کشاندن وزیر و یا حداقل معاون وزیر به مراسم روز خبرنگار بود و اگر نمی شد به یک مدیر کل وزارتی هم قناعت می کردند. ولی امسال نوبرانه ای بود که نه تنها هیچ مقام مسئولی از پایتخت به اصفهان نیامد، بلکه غایب بزرگ آن نیز مدیر کل ساختار متولی مطبوعات بود که ظاهرا لزوم حضورش در چنین مراسمی را به عدد نیاورده بود! تازه در حالی که صغیر و کبیر اصفهان با انتشار متن و شعرواره های گوناگون و ارسال آن به رسانه ها، احساس وظیفه و ادای تکلیف خود را نشان دادند، از سوی مدیر کل فرهنگ و ارشاد اسلامی استان اصفهان هیچ پیامی هم به مناسبت این روز منتشر نشد.

خلاصه آن که امسال، روز خبرنگاری که مراسم ویژه تجلیل ندید و جشنواره ای که نمایشگاه نداشت، به تندیس شیری بی یال و دم شبیه بود که به مطبوعات و خبرنگاران استان هدیه شد و بعید است جلوه گری آن تا سالها از خاطر اهالی رسانه در اصفهان زدوده شود. آن هم خاطراتی که گاه از زبان همین شیر بی یال و دم بیان خواهند شد.

شیر داستان مطبوعات و خبرنگاران استان، اگر چه یال و دم نداشت ولی زبان داشت تا شمایل خود را نشان بدهد و بگوید که «حدیث مفصل بخوان از این مجمل». تا بگوید روز خبرنگار امسال آیینه تمام نمای حال و روز نوع برخورد با مطبوعات اصفهان است. تا مشخص شود که دلیل عقب ماندگی های رسانه ای این دیار از کجا نشات می گیرد. تا علت بسیاری از مشکلات در مسیر همدلی و همزبانی جماعت قلم به دست عیان شود. تا معلوم شود که ریشه عدم اثر گذاری و تیراژ کم شمار مطبوعات استان از کجا نشات می گیرد.

بی تفاوتی مسئولان اداره ارشاد نسبت به روز خبرنگار و جشنواره ای که در اصل عهده دار برگزاری مطلوب آن بودند را باید به بی تفاوتی آنان نسبت به بسیاری از حقوق تضییع شده مطبوعات، ورود افسار گسیخته آگهی به صفحات نشریات، گسست ارتباطی مدیران رسانه ها با خبرنگاران، معیشت لرزان و آینده نگران قلم به دستان اصفهان، تعداد کم شمار کیوسک های مطبوعاتی در سطح شهر، عدم امکان توزیع مناسب نشریات محلی در شهرستانها، عدم رعایت قوانین و دستورالعمل های وزارت ارشاد در اصفهان، عقب ماندن روزنامه نگاران از آموزش شیوه های نوین نوشتاری و بسیاری از موارد دیگر تعمیم داد.

در چنین شرایطی تنها باید منتظر ماند تا در آینده و در سیر تغییر و تحولات وزارتی، یک منجی تمام عیار پیدا شده و کشتی به گل نشسته رسانه ها را از طوفان های سهمگین بی خیالی و بی تدبیری و بی تفاوتی که سیطره اش کرده اند، برهاند و علاوه بر ساختمان، ساختار متولی آن را نیز تعمیر کند.