این نگرانی وجود دارد که همانند سال گذشته از سهم اعتبارات عمرانی کاسته و ۶۰ هزار میلیارد تومانی که امسال در بودجه برای عمران کشور اختصاص داده شده، عملیاتی نشود. در این صورت انبوهی از کارگران و پیمانکاران طرح‌های عمرانی نیمه‌تمام به لشگر بیکاران اضافه می‌شوند.

به گزارش خبرنگار ایلنا، از آزادراه تهران شمال که سال‌هاست در کشاکش تکمیل است تا پروژ‌ه‌های ناتمام دیگر؛ هرجا که قصد ساختن جاده را دارند کارگرانی هستند که ماه‌ها مطالبات مزدی دارند. در واقع نه جاده‌ها پیش رفته‌اند و نه معیشت کارگرانی که شب و روز خود را در این جاده‌ها می‌گذارنند.

شرکت‌های پیمانکاری هم که به سرانجام رساندن این طرح‌ها را برعهده دارند در پاسخ به اعتراض‌های کارگران می‌گویند از آنجا که برای صورت‌ وضعیت‌های ماهانه خود، پولی از دولت دریافت نکرده‌اند؛ قادر به پرداخت مطالبات کارگران خود نیستند.

ادامه پاس‌کاری مطالبات کارگران در نهایت توپ را به زمین بودجه عمرانی کشور و نویسندگانش در سازمان برنامه و بودجه می‌اندازد. آنها که باید هنگام تدوین این لایحه به گونه‌ای دقت نظر داشته باشند که هم عمران و آبادی کشور بر زمین نماند و هم پیمانکاران و کارگران به مطالبات خود برسند؛ با این حال عملیاتی نشدن بودجه عمرانی کشور مطابق تجربه سنوات گذشته اجازه محقق شدن هیچیک از این دو را نداده است.

بررسی و مقایسه اعتبارات عمرانی کشور در سال‌های ۹۶ و ۹۷ شاهدی بر این مدعاست. دولت در لایحه بودجه سال ۹۷ اعتبارات عمرانی را ۶۰هزار میلیارد تومان اعلام کرده‌است؛ در حالی که این رقم در بودجه ۹۶ مبلغ ۷۸ هزار میلیارد تومان بوده است. اما این عددی است که صرفا در بودجه اعلام شد. براساس گزارش بانک مرکزی تنها ۵ درصد از این ۷۸ هزار میلیارد تومان یعنی رقمی در حدود ۸ هزار میلیارد تومان، سهم عمران کشور شده است درنتیجه کاهش معنادار اعتبارت عمرانی پیش می‌آید که دود آن مسقیم در چشم خانواده های کارگرانی می‌رود که در این پروژه‌ها مشغول کارند.

گلایه کارگران کارگران آزادراه تهران شمال

در این سال‌ها کارگرانی که اتوبان تهران شمال را همچنان در کمبود اعتبارت عمرانی می‌سازند و آماده تردد برای مسافران همیشگی شمال کشور می‌کنند؛ از تاخیرهای مکرر در پرداخت مطالبات مزدی و وضعیت نامساعد بهداشتی و اسکان خود گلایه کرده‌اند.

برای نمونه شرکت پیمانکاری «ارسا ساختمان» که در ساخت این آزادراه حضور دارد؛ بارها با این استدلال که تکلیف پرداخت صورت وضعیت‌هایش از طرف دولت مشخص نیست به کارگرانی که در استخدام دارد؛ گفته است که امکان پرداخت مطالبات آنها را ندارد. در مقابل اعتراض‌های کارگران ارسا ساختمان آنقدر بالا گرفت که ۷۰ نفر از آنها مرداد ماه سال گذشته بیش از یک هفته دست از کار کشیدند و مقابل دفتر شرکت تجمع کردند.

حدود ۲۰۰ کارگر شرکت پیمانکاری «تالون» هم که در همین آزاد راه مشغول به کارند، ۴ ماه است که دستمزدهای خود را دریافت نکرده‌اند. به این تعداد باید ۳ هزار کارگر دیگر را هم اضافه کرد که هم‌اکنون زیرنظر ده‌ها شرکت پیمانکاری برای توسعه این آزادراه در دو شیفت ۱۲ ساعته کار می‌کنند و کم و بیش به همین وضعیت دچار هستند.

یکی از این کارگران که به گفته خود سال‌های جوانی‌اش را در گرما و سرما روی این «پروژه ناتمام» گذاشته، درباره تجربیات خود از کار با شرکت‌های پیمانکاری می‌گوید: در این سال‌ها گاهی شده که از حق خودم بگذرم چراکه کار کردن برای بعضی از این شرکت‌ها اصلا به صرفه نیست. برای مثال من با دو تا بچه و خرج اجاره خانه نمی‌توانستم هشت ماه بدون یک ریال دستمزد کار کنم و بعد هم دست روی دست بگذارم تا زمانی که پیمانکار با دولت تسویه حساب کرده و پول من را پرداخت بکند.

این کارگر تاکید دارد که در نهایت پیمانکار حق و حقوق خود را از دولت می‌گیرد اما کارگر بدون اینکه هیچ تضمین و حمایتی بالای سرش باشد؛ مجبور است برای دریافت طلب خود به اداره کار شکایت کند و تازه معلوم نیست که با این «مثنوی هفتاد من» حق‌اش را هم کامل بگیرد: «خیلی‌هامون جرات شکایت و دست از کار کشیدن نداریم چون که به راحتی می‌تونن اخراج‌مون کنن. البته از اونجا که تو شهرهای خومون هم نتونستیم کاری پیدا کنیم، کارمون به اینجا کشیده.»

تعطیلی طرح‌های آبرسانی، ریلی و سدسازی

اما این تنها آزادراه‌ها نیستند که با تامین اعتبار نشدن به درهای بسته می‌خورند. پروژه‌های فراونی در این سال‌ها در زمینه سدسازی و حمل و نقل ریلی تعطیل و کارگران و پیمانکاران‌شان بیکار شده‌اند. سال گذشته «فرهاد تجری» نماینده قصر شیرین در مجلس شورای اسلامی در تذکری به وزیر نیرو اعلام کرد: برخی پروژه‌ها علیرغم صرف هزینه میلیاردی برای مطالعات و حتی آغاز عملیات اجرایی برخی پروژه‌ها و پیشرفت ۲۵ درصدی، یک شبه با تصمیم تعطیلی از سوی وزارت نیرو مواجه شده‌اند که با توجه به آثار جنگ و بیکاری در کرمانشاه بازخورد بدی داشته است.

در همین سال پروژه راه‌آهن کرمانشاه به خسروی که در ادامه پروژه راه‌آهن اراک به کرمانشاه انجام شده، علیرغم اینکه در سال ۹۰ اجرایی شده و پیشرفت زیادی داشت، به‌طور غیرمنتظره تعطیل شد. وضع در استان ایلام با جمعیت بالای بیکارانی که دارد، بهتر از کرمانشاه نیست. در این استان، عملیات اجرایی سدهای میمه، گاوی و گدارخوش عملا تعطیل شده و صدها کارگر بیکار شده‌اند.

طرح آبیاری ۴۶ هزار هکتار از اراضی دشت سیستان هم با کمبود اعتبار مواجه شده و حالا سرنوشت ۲۱ شرکت پیمانکاری با ۱۴۰۰ کارگر در هاله‌ای از ابهام است. بیش از ۸۰ درصد از کارگران شاغل در این طرح بومی هستند و به گفته «حسینعلی اکبری»، دبیر خانه کارگر سیستان و بلوچستان؛ کارگران شاغل در این پروژه وضعیت معیشتی مناسبی ندارند و اکثر آنها برای خرید مایحتاج اولیه زندگی مانند نان و ماست به کسبه محلی بدهکارند.

توسعه زیرساخت‌ها و خلق شغل

از سال ۹۱ مقرر شد ۲۵ درصد از بودجه کشور صرف امور عمرانی شود اما این میزان هیچگاه محقق نشد و همواره کمتر از ۱۰ درصد بودجه صرف این حوزه شد. در سال ۹۵ نیز پیش‌بینی شده بود ۱۳ درصد از بودجه در حوزه عمران صرف شود که همین مقدار نیز کامل محقق نشد. بودجه عمرانی کشور در شرایطی روز به روز تحلیل رفته و کوچک می‌شود که اقتصاد خدمات محور برای ایجاد سالی ۱ میلیون شغل نیاز مبرمی به توسعه زیرساخت‌هایش دارد. تا انتهای سال زمان زیادی باقی نمانده اما عملکرد دولت قطعا نشان می‌دهد که آیا به وعده‌های خود برای تخصیص عادلانه اعتبارات پایبند می‌ماند یا اینکه ۶۰ هزار میلیارد تومان سهم عمران را مانند سال گذشته خرج اداره دولت می‌کند؟