«عاليجناب» در حالي به پايان رسيد که موجي ايجاد نکرد و تکليف فصل هاي بعدي آن نامشخص است. در اين گزارش ضمن تحليل متن و حاشيه سريال و عواملي که باعث ناکامي آن شد، عيار آن را سنجيده ايم.

پيش درآمد

به گزارش آریا، هفته پيش آخرين قسمت «عاليجناب» در شبکه نمايش خانگي توزيع شد؛ سريالي که از نظر کيفيت، صاحب استانداردهاي لازم بود اما موج ايجاد نکرد. دستپخت سام قريبيان ايراد کم نداشت اما عدم تناسب فضاي سريال با واقعيت و نيز مواردي که مي توان روي آن نام «گاف» نهاد، دليل توزيع آرام «عاليجناب» نمي تواند باشد. اين سريال مدت ها در صف انتظار بود و در آستانه توزيع، محل کشمکش کارگردان با تهيه کننده شد.

«عاليجناب» دو سال پيش کليد خورد ولي به رغم آماده بودن، فرصت عرضه پيدا نمي کرد. اواخر آبان شاهد پوسترهاي سريال در سوپرمارکت ها بوديم و کمي بعد اعلام شد «عاليجناب» سوم آذر مي آيد. در اين بين، پست اينستاگرام سام قريبيان نهيب زد که قرار است با يک سريال پرحاشيه مواجه باشيم. کارگردان از تاخير در توزيع، کيفيت آنونس و پوستر سريال شاکي بود و به پخش کننده کنايه زد. توزيع سريال عقب افتاد و بالاخره نيمه آذر، نخستين قسمت به بازار آمد. در اين گزارش متن و حاشيه «عاليجناب» مرور شده است.

تبي که فراگير نشد

طبعا آمار دقيقي از فروش نداريم اما اگر ملاک را واکنش هاي رسانه اي، نظرهاي مجازي و مصاحبه خود عوامل قرار دهيم، چيز زيادي دستگيرمان مي شود. بهتر بگوييم، در قياس با سريال هاي موفق خانگي، حرف و نظر درباره «عاليجناب» نزديک به صفر است. شايد گفته شود، دليل اين امر پايين بودن تعداد قسمت هاي آن است. حتما نمي توان يک سريال شش قسمتي را با يک سريال بيست و چند قسمتي مقايسه کرد ولي از آن طرف فراموش نمي کنيم «عاليجناب» کلي بازيگر مطرح دارد:

سحر دولتشاهي، سعيد آقاخاني، امير آقايي، حسين پاکدل، حسين ياري، پرويز پورحسيني، آزاده صمدي، بابک حميديان، ليلا اوتادي و... اين ويترين نمي تواند به داغ شدن بازار يک محصول خانگي کمک کند؟ از نظر حجم تبليغات هم، «عاليجناب» چيزي کم نداشت. پيش از توزيع و در حين پخش قسمت هاي اوليه، به تعداد کافي بيليورد در اختيار آن بود، تيزرهايش در سريال هاي شبکه خانگي تعبيه شد و پوسترهاي آن در سوپرمارکت ها ديده مي شد.

ابهامات ساخت فصل بعد

مسعود ردايي، تهيه کننده «عاليجناب» پيش از توزيع فصل گفته بود تصميم داريم سري هاي بعد را بسازيم؛ منتها بايد ابتدا بازخورد فصل اول را ببينيم و بعد تصميم بگيريم. روز گذشته با ردايي تماس گرفتيم اما به دليل نامساعدبودن شرايط جسماني نتوانست پاسخگو باشد. به همين اندازه بسنده کرد که فعلا آماري از فروش ندارد و هيچ چيز درباره سري بعد مشخص نيست. اگر بنا بر بازخورد فصل اول باشد که احتمال زياد نبايد منتظر ادامه «عاليجناب» باشيم.

وانگهي، سريال در ميان اختلاف تهيه کننده و کارگردان وارد بازار شد و حتما همکاري دوباره آنها کار سختي است. با سام قريبيان هم تماس گرفتيم اما به دليل مشغله کاري فرصت انجام مصاحبه نداشت. ضمن اين که عقيده دارد حرف زدن درباره «عاليجناب» نيازمند وقت طولاني است. قريبيان در طول توزيع سريال، فقط يک مصاحبه انجام داد و عوامل هم تن به گفت و گو ندادند. به هر حال پيگيري مان براي اطلاع از اين که سري بعد ساخته مي شود يا نه به جايي نرسيد و چند نفر از عوامل هم اعلام کردند از فرجام «عاليجناب» اطلاع ندارند.

ژانر مهجور سياسي

داده هاي سريال در دو قسمت ابتدايي کم بود و تنها مي توانست مخاطب علاقه مند را گير بيندازد. داستان حول رقابت انتخاباتي دو نفر براي تصدي پست رياست جمهوري مي گذشت و خب اين موضوع براي عامه مخاطبان همراهي برانگيز نيست. از قسمت سوم، داستان جان گرفت و با به ميان آمدن ماجراي اجلاس هشت و ابتلائات رييس جمهور، مخاطب اسير قصه شد. سام قريبيان، براي يک سريال شش قسمتي بايد متريال بيشتري در آغاز به مخاطب ارائه مي داد.

او ريسک کرد و به سبک سريال هاي سياسي طولاني مدت، داستان را آرام استارت زد. اين اتفاق به همراه عدم انطباق ژانر سياسي با عامه مخاطب ايراني، به «عاليجناب» ضربه زد. پيش از اين «آسپرين» با وجود برخورداري از استانداردهاي لازم، به دليل قصه معمايي اش از سوي مخاطب شبکه نمايش خانگي پس زده شد و حالا اين اتفاق به شکلي ديگر براي «عاليجناب» رخ داده. ذائقه مخاطب ايراني هنوز عاشقانه ها را بيشتر مي پسندد و گويي چندان مايل نيست وقت خود را براي تماشاي دغدغه هاي سياسيون صرف کند.

عيار عاليجناب

در کشور ما ژانري به نام سياسي جا نيفتاده و معدود تلاش ها نيز مورد استقبال قرار نگرفته است. فارغ از اين مسئله، آِيا «عاليجناب» را مي توان سريالي موفق دانست؟ جواب ما با در نظر گرفتن همه عناصر سريال، ايجابي است. «عاليجناب» مي توانست به برخي چارچوب هاي تثبيت شده در ذهن مخاطب پايبند باشد و مدام برايش علامت سوال ايجاد نکند. در پس اين ايرادها، اما به وضوح مي توان توانمندي سام قريبيان در روايت يک داستان سياسي- جاسوسي را مشاهده کرد.

او پيش تر در فيلمش (360 درجه) و فيلمنامه اش (گناهکاران) نشان داده بود در پردازش داستان و ايجاد فضاي معمايي تبحر دارد. قريبيان «عاليجناب» را با همين الگو ساخت با اين تفاوت که در قصه جديد، پاي سياست در ميان است. داستان سريال عالي رتبه ترين مقام اجرايي کشور را نشانه رفته بود و کدهايي که مي داد، بعضا ذهن را به سمت واقعيت هاي بيروني سوق مي داد. فضاي ساخته شده از مناسبات مابين سياسيون برگ برنده ديگر «عاليجناب» است.

عيار قسمت پاياني

کارگردان در پايان قسمت ششم فصل اول، علامت سوال هاي تازه اي در ذهن مخاطب کاشت و اين گونه او را براي فصل بعد آماده کرد. در اين قسمت جاسوس دفتر رياست جمهوري و انگيزه هايش مشخص شد. از آن سو فهميديم چه کسي خبرهاي هيات دولت و نهاد رياست جمهوري را به خبرنگار مي رساند و البته ديگر گره ها باز شد. در پايان اما، بين يکي از ماموران ارشد امنيتي رياست جمهوري و خبرنگار جاسوس خارجي ديالوگي رد و بدل مي شود. کارگردان صدا را گرفته و از روي لبخند طرفين اين ظن ايجاد مي شود که ماجراي نفوذي هاي دفتر رييس جمهور ادامه دارد.

سام قريبيان با اين تمهيد، راه را براي روايت داستان در فصل هاي بعدي باز گذاشته است. اگر بخواهيم قسمت پايان را به عنوان قسمت کليدي سريال به طور مجزا تحليل کنيم، سام قريبيان نمره قبولي مي گيرد. هم تکليف داستان مشخص شد و هم راه براي ادامه آن باز است. با اين حال نمي توان از انگيزه کاراکتر بابک حميديان و انتقام از رييس جمهور دفاع کرد؛ زيادي باسمه اي بود!/ احمد رنجبر