ساخت 180 موسیقی فیلم توسط فردی بدون سواد موسیقی
نصف جهان: این روزها سالروز درگذشت «حسین واثقی» یکی از مهمترین آهنگسازان ایران است. کسی که از جمله عجیبترین رکوردهای تاریخ موسیقی ایران و شاید حتی جهان، مربوط به اوست. واثقی بیش از 180 موسیقی فیلم را در شرایطی ساخته که نه سواد موسیقی داشته است و نه حتی میتوانسته سازی بنوازد. میگویند حسین که آن روزها لقب «حسین بتهون» را به او داده بودند، وقتی وارد استودیو میشد، فیلم را برایش به نمایش میگذاشتند و او با دست روی میز ضرب میگرفت و با دهان ملودی را مینواخت و کسی این اصوات را به صورت دیکته موسیقی مینوشت و به نت درمیآورد. چنین شیوهای برای ساخت موسیقی فیلم بیشتر به یک شوخی شباهت دارد تا واقعیت اما آنها که از نزدیک حسین واثقی تبریزی را میشناختند یا با کسانی که با او کار کرده بودند ارتباط داشتند، میدانستند ماجرای «حسین بتهون» شوخی نیست.
علی عظیمینژادان، منتقد موسیقی در گفتگو با ایلنا در اینباره میگوید: « نادر مشایخی یکبار برایم تعریف میکرد و میگفت در جمعی بودیم که حسین و اسماعیل واثقی نیز حضور داشتند و حسین به یکباره گفت من میخواهم ترانه جدیدی را که ساختهام برایتان اجرا کنم. بعد به سمت پیانو رفت و همه فکر میکردند میخواهد پشت پیانو بنشیند و قطعهای را اجرا کند. اما در کمال تعجب همگی، روی پیانو ضرب گرفت و شروع به خواندن کرد.»
واثقی اولین تجربه کاریاش در زمینه آهنگسازی با ایرج گره میخورد. خود این آهنگساز میگوید: «روزی که قرار شد برویم در یک استودیویی قطعه "چرا یک دم کنار من نمیمانی" را ضبط کنیم سر و کله ایرج پیدا شد و وقتی کار ارکستر را در استودیو شنید خوشش آمد و گفت باید این آهنگ را به من بدهی. گفتم من کلی پول ارکستر را دادهام. پرسید چقدر پول دادهای؟ گفتم 600 تومان. ایرج گفت با پول آهنگ و شعر روی همدیگر دو هزار تومان به تو میدهم به شرط اینکه یک آهنگ دیگر هم بهم بدهی. صاحب کمپانی که قرار بود پول را به من بدهد آمد و گفت باید حتماً دو آهنگ برای یک صفحه داشته باشیم. گفتم خب یک آهنگ دیگر میسازم. گفت کی میسازی؟ گفتم همین الان. گفت نمی شه. گفتم چرا الان میسازم که آهنگ "دیگه دلم تو این خونه تنگ اومده" را همانجا توی استودیو ساختم و رضا شمسا نیز شعرش را همانجا سرود. در حدود سه چهار ساعته ما این کار را ساختیم و اجرا و ضبط کردیم و یک هفته بعد هم از رادیو پخش شد.»
حسین واثقی پس از انقلاب از فضای موسیقی و سینما دور میشود؛ او در سال 1361 برای فیلم «جانبازان» موسیقی میسازد و سال 1363 به همراه خانوادهاش ابتدا به اتریش و سپس به آمریکا مهاجرت میکند اما پس از چند سال به ایران بازمیگردد و در سال 1373 برای پنج فیلم «حالا چه شود»، «حامی»، «حسرت دیدار»، «سر بلند» و «مرضیه» موسیقی فیلم میسازد؛ پس از سال 1373 تا پایان عمرش در 13 سال بعد دیگر هیچ فرصتی برای فعالیت حرفهای به وجود نمیآید.
واثقی در سالهای پایانی زندگیاش درباره فعالیتش در زمینه موسیقی گفته است: «من علاقه عجیبی به موسیقی پیدا کردم و بدون اینکه ساز بزنم یا یک روز کلاس موسیقی رفته باشم حدود دوهزار و پانصد ششصد آهنگ یا موزیک متن فیلم ساختم. خودمم هم نه کلاس موسیقی دیدم و نه نت میدانم و نه ساز میزنم. همه اینها را با دهانم ساختهام. خدا به من استعدادی داده که با دهانم آهنگها را میسازم؛ بعد یک نتنویس دارم که میگویم اینها را نت میکند و بعد به دست تنظیمکننده میدهیم که تنظیم میکند و اجرا میشود و شماها میشنوید. 170 تا از آهنگهایم را در فیلمها آقای ایرج خوانده است.»
هر چند این آمار به نظر همراه با اغراق به نظر میرسد اما منبع مشخصی وجود ندارد که بتوان با توجه به آن صحت گفتههای حسین واثقی را سنجید؛ با وجود این، اهالی فن همواره از او به عنوان نابغهای عجیب با شیوه کاری عجیبتر میدانند که شاید دیگر نمونهای با این ویژگیهای نامتعارف در موسیقی کشورمان پدید نیاید.
حسین واثقی سالهای پایانی زندگیاش را در خانه سالمندان سپری کرد و به دلیل ابتلا به بیماری قند و قانقاریا پای خود را از دست داد و در نهایت روز پانزدهم بهمن ۱۳۸۶ درگذشت و بدون تشریفات معمول خاکسپاری چهرههای نامی موسیقی، در سکوت به خاک سپرده شد.
بازگشت به ابتدای صفحه
ارسال به دوستان
پیشنهاد سردبیر
ارسال نظر
ایمیل مستقیم: info@nesfejahan.net شماره پیامک:۳۰۰۰۷۶۴۲ شماره تلگرام:۰۹۱۳۲۰۰۸۶۴۰