نصف جهان: همایش نقد طرح ملی تبدیل اراضی شیب دار به باغات دیم در برنامه ششم توسعه به همت کمیسیون کشاورزی، آب و محیط زیست اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی اصفهان با حضور مسئولان وزارت جهاد کشاورزی، اساتید دانشگاه و فعالان این عرصه برگزار شد و موافقان و مخالفان اجرای طرح ملی تبدیل اراضی شیب دار به باغات دیم نقطه نظرات خود را ارائه کردند.

در ابتدای این همایش، رئیس کمیسیون کشاورزی، آب و محیط زیست اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی اصفهان به عنوان میزبان با خیرمقدم به شرکت کنندگان، گفت: برخی از کارشناسان امروز اصطلاح ورشکستگی آبی را به جای بحران فراگیر کمبود آب به کار می برند و آن را مناسب تر از واژه بحران می دانند.

حمیدرضا قلمکاری با بیان اینکه هفت راهبرد اصلی در سند برنامه ششم توسعه، تبیین شده که هر کدام دارای سیاست های عمیقی است، افزود: یکی از اقدامات اساسی در این هفت راهبرد اصلی، تبدیل اراضی شیبدار به باغات دیم است که ما به آن می پردازیم.

وی خسارت تبدیل اراضی شیب دار به باغات، وخیم تر شدن وضعیت آب و محیط زیست، عدم تأثیر بر کاهش تبخیر بارش، تأیید دست اندازی به عرصه های طبیعی و منابع ملی، بارگذاری جدید بر منابع آبی از محدوده اراضی شیب دار، افزایش ریسک فرسایش خاک، عدم بازدهی اقتصادی و... را از خسارات اجرای طرح ملی تبدیل اراضی شیب دار در باغات دیم برشمرد.

رئیس کمیسیون کشاورزی، آب و محیط زیست اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی اصفهان در ادامه برگزاری جلسات و روند نامه نگاری با وزارت جهاد کشاورزی برای توقف اجرای طرح را تشریح کرد و به این نتیجه رسید که اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی اصفهان با این نامه نگاری ها، توانست موجب توقف طرح شود.

قلمکاری اظهار کرد: اگر این کمیسیون در دوره هشتم بتواند در دوره چهارساله خود این کار را به انجام برساند کار موفقی کرده و امید است این همایش، نتایج خوبی به ارمغان داشته باشد. وی همچنین از انتقادپذیری مخالفان و موافقان اجرای طرح، تشکر کرد.

***

رئیس دانشکده کشاورزی دانشگاه صنعتی اصفهان هم با نگاهی به گذشته و هشدارهای متخصصان در اجرای طرح هایی که به تصویب مجلس شورای اسلامی رسیده بود، گفت: منابع آب های زیرزمینی، منابع استراتژیک کشور است و امروز در بسیاری از نقاط کشور، آب های زیرزمینی به شدت افت کرده است. این درحالی است که با پایین رفتن سطح آب های زیرزمینی، خاک و کشاورزی تحت تأثیر قرار می گیرد و امنیت غذایی کشور نیز تهدید می شود.

جهانگیر عابدی با بیان اینکه توسعه افقی اراضی کشاورزی در برنامه ششم توسعه باید متوقف شود، افزود: تأکید است که باید توسعه عمومی یعنی بهره وری آب مدنظر باشد و اجرای توسعه باغ ها می تواند صدمه زننده باشد.

وی ادامه داد: برخی از مفاد طرح ملی تبدیل اراضی شیب دار به باغات دیم مغایر با توزیع عادلانه آب بوده و نقض حقوق حقابه بران است.

***

رئیس دانشکده منابع طبیعی دانشگاه اصفهان هم با بیان اینکه باید با یک نگرش جامع به منابع آب کشور نگاه شود گفت: برای برخی مدیران ما در زمینه آب توهم ایجاد شده ولی باید بدانند که ایران در منطقه خشک قرار گرفته است.

عیسی ابراهیمی منابع طبیعی را برای آینده ماندگار دانست و اظهار کرد: باید تلاش کنیم آنچه داریم را به نسل های آینده انتقال دهیم و خاطره خوبی برایشان بجا بگذاریم.

وی گفت: اگر امروز مردم از منطقه ای عبور کنند و اعلام شود سد ساخته خواهد شد فردا همه منطقه تبدیل به باغ می شود و به دنبال درآمد خواهند بود. این درحالی است که بالادست رودخانه ها محل تولید آب است و منابع طبیعی باید پایدار بماند و اگر امروز برنامه های توسعه از پایین دست به بالادست می رود نشان از عدم مدیریت است و لازم است به اجرای این طرح ملی، دقیق تر نگاه شود.

***

عضو هیئت علمی مؤسسه تحقیقات آب و خاک کشاورزی هم گفت: در طرح ملی تبدیل اراضی شیب دار به باغات دیم، آب برای آبیاری جایی ندارد.

محسن باقری افزود: مؤسسه تحقیقات آب و خاک کشور، شش ماه برای بررسی نقاط ضعف و قوت طرح ملی تبدیل اراضی شیب دار به باغات دیم زمان صرف کرد.

وی تجربه کشورهای مختلف در اجرای این طرح را تشریح کرد و گفت: هر کشور برای اجرای این طرح، معیارهای مخصوص خود را داراست و ما نیز سعی می کنیم از مدل های معمول در این راستا استفاده کنیم.

باقری اظهار کرد: اجرای تبدیل اراضی شیب دار به باغات دیم در ایران هم دارای تجربیات موفق و ناموفق است و ما باید در اولین گام، مطالعات طرح را مدنظر داشته باشیم.

وی ادامه داد: واگذاری اراضی شیب دار براساس فلوچارت تهیه شده موجب بهره وری بوده است و باید در مناطق مناسب توسعه باغات مدنظر باشد.

***

یک عضو کمیته آب اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی اصفهان هم گفت: اجرای طرح ملی تبدیل اراضی شیب دار به باغات دیم در برنامه پنج ساله ششم، بدون توجه به ظرفیت ها، پیش بینی شده است.

لطف ا... ضیایی بارگذاری بر منابع ناپایدار شکننده آب در کشور، فرسایش خاک، کیفیت منابع آب و... را از نقاط ضعف طرح برشمرد و گفت: پیامد اجرای برنامه ششم در بخش کشاورزی، وخیم تر شدن وضعیت آب و محیط زیست در کشور را به دنبال دارد. وی ادامه داد: منابع آب سطحی در حوضه های آبریز، تأمین کننده حقابه های قانونی اشخاص حقیقی و حقوقی است و تخصیص این منابع برای توسعه باغ در اراضی شیب دار به منزله نقض حقوقی قانونی حقابه ایران است.

ضیایی از مسئولان وزارت جهاد کشاورزی که متولی و مجری اجرای طرح ملی تبدیل اراضی شیب دار به باغات دیم هستند خواست در این راستا یک هم اندیشی ملی برگزار شود و تا آن زمان اجرای طرح بخاطر اینکه اگر اجرا شود برگشت ناپذیر خواهد بود متوقف شود.

***

مدیرکل دفتر امور میوه های سردسیری و خشک وزارت جهاد کشاورزی نیز به نصف جهان گفت: طرح توسعه باغات دیم در اراضی شیبدار مصوب جهاد کشاورزی، در قالب قانون برنامه ششم بر مبنای بند پ ماده 31 بوده که در این طرح به وزارت جهاد کشاورزی تکلیف شده است طی پنج سال، 510 هزار هکتار از اراضی کم بازده در کشور تبدیل به باغ و گیاهان دارویی شود.

شکرا... حاجی وند اظهار کرد: بخشی از این اراضی ملی کم بازده و بخش مستثنات است و قرار است در ده استان اولویت دار کشور که بالای 300 میلیمتر بارندگی دارند اجرا شود و برای سال 96 در استان اصفهان، 200 هکتار بوده و انتخاب مناطق نیز به عهده کارگروه فنی استان متشکل از رئیس جهاد کشاورزی، هواشناسی، استادان دانشگاه و... است براساس یک شیوه نامه، عملیاتی شود.