نصف جهان: بافت‌های فرسوده به مرور زمان، عملکرد گذشته خود را از دست داده و امروزه به عنوان بزرگ‌ترین معضل در شهرها مطرح هستند.بافت های فرسوده، هسته هاي قديمي شهرها بوده يا در دوران معاصر، بدون رعايت مقررات معماري و شهرسازي شكل گرفته است.

ضعف در ویژگی های کالبدی ومنظر شهری، كمبود شبکه های دسترسی، زیرساخت ها و تأسیسات شهری، سهم پايين بهره مندي از خدمات شهری و فقدان برخی خدمات فرهنگی، آموزشی و شهری به لحاظ کمّی و کیفی و از همه مهمتر نقش پايين در اقتصاد شهري و فرار سرمايه از ویژگی های بافت فرسوده است.

در سال های اخیر با توجه به دگرگونی در ساختار کالبدی، اقتصادی و اجتماعی شهرها، همچنین مطرح شدن نظریه توسعه پایدار شهری، باعث شده بافت های فرسوده در رأس برنامه ریزی های توسعه شهری قرار گیرد.

■■■

‌کمبود خدمات، سرانه هاي فرهنگي و آموزشي، ناکافی بودن زیرساخت ها و دسترسی ها، مشکلات بافت هاي فرسوده شهري هستند؛ به‌طوري‌كه امنيت آنها دچار خدشه وبيشتر بافت هاي فرسوده از ساكنان بومي خالي شده است.

به گفته مدیر کل راه و شهرسازی استان اصفهان، از 107 شهر استان در حال حاضر 66شهر در حدود 13هزار و 500 هكتار بافت فرسوده دارند كه اين وسعت، 9/5 درصد از سهم كل بافت هاي فرسوده كشور است.

حجت ا...غلامي افزود: 50 درصد بافت های فرسوده استان اصفهان درمرکز شهر قرار دارد.

وی ادامه داد: برنامه ملی بازآفرینی درمحلات ناکارآمد شهری در استان اصفهان، اواخر بهمن پارسال همزمان باهفت استان با دستور رئيس جمهور آغاز شد.

وی ادامه داد: بر این اساس، احداث 502 واحد مسکوني در محله های همت آباد و سرچشمه شهر اصفهان، صدره و سرفره کاشان و خوزان خميني شهر آغاز شد و در مرحله اول اجرای طرح، مساحت 1/6 هکتاری شامل 113 واحد قدیمی، تخریب و 12 بلوک 750 مترمربعي ساخته مي شود.

■■■

متراکم بودن و نفوذناپذیری، دو ویژگی بافت هاي فرسوده هستند که مانند بمب ساعتي، کلانشهر اصفهان را که نیمی از بافت هاي استان را داراست، تهديد مي کند. براي برداشتن سايه تهديد اين بافت ها با حدود 550 هزار سکنه، در زمان اجراي برنامه ششم توسعه، ۲۵ محله فرسوده نصف جهان باز آفريني مي شوند.

هم اکنون خالي شــــدن بیشتر بافت های فرسوده اصفهان از ســـكنه، سبب ايجــــــاد ناهنجاري‌هايي شده و ورود مهاجران به اين بافت ها مشكلات آنها را دو چندان كرده است. سال هاست مهمان ناخوانده اي به نام آسيب هاي اجتماعي ميزبان این بافت ها و باعث شده بیشتر محله های دارای بافت فرسوده کلانشهر اصفهان، علاوه بر تحمل مسائل كالبدي و فيزيكي، ازنظر اجتماعي و فرهنگي هم دچار مشكل شوند. در واقع مشكل اين بافت‌ها، نه تنها ناپايداري دربرابر زلزله، بلكه نوعي زلزله فرهنگي و اقتصادي هم در اين بافت‌ها رخ داده است. بافت هايي در برخي ازمحلات اصفهان وجود دارد که چون ساكنان آن هرگز حاضر به ترك محله خود نيستند، همچنان فرسوده می باشند و در حسرت امكانات زندگي شهري هستند. بافت‌هاي ناكارآمدي كه در بيشتر آنها ساخت وساز با مصالح كم دوام بوده است و هر چه زمان بگذرد، فرسوده‌تر از قبل مي شوند. ريزدانه‌بودن، عرض كم معابر، ناپايداري و مستحكم نبودن بناهاي موجود، سه‌شاخص شناسايي اين بافت‌ها هستند. شاخص هايي كه در مسيرخدمت‌‌رساني به شهروندان و ايجاد امكانات زيربنايي در اين بافت مانع ايجاد مي كنند.

■■■

مديرعامل سازمان نوسازي و بهسازي شهرداري اصفهان از دو هزار و 100 هكتار بافت فرسوده در مناطق 15 گانه شهر در قالب 232 لكه گفت و به 25 محله ای اشاره کرد كه بايد بازآفريني شود و پيشنهاد نوسازي آنها در ستاد بازآفريني شهر مصوب شده است.

به گفته حسین جعفری، قرار است طرح باز آفرینی این محله های مصوب در ستاد ملی باز آفريني بافت هاي فرسوده کشور، مطرح شود تا بودجه مورد نياز براي آن در بودجه کشور پيش‌بيني و در مدت زمان اجراي برنامه ششم توسعه کشور اجرا شود.

وی با بیان اینکه پیش‌بيني شده در برنامه پنج ساله ششم، طرح بازآفريني در ۳۳ محله شهر اصفهان اجرا شود، افزود: پارسال طرح احيای محله‌هاي همت آباد و زينبيه آغاز و برای پيگيري مشکلات مردم، دفاتر تسهيلگري در این محله ها راه اندازی شد.

مديرعامل سازمان نوسازي و بهسازي شهرداري اصفهان ادامه داد: بیش از نیمی از املاک دربافت فرسوده سند مالکیت ندارند و این موضوع، روند نوسازی این بافت ها را با مشکل مواجه کرده است، چراکه املاک دارای سند می توانند از تسهیلات دولتی استفاده کنند.

وی گفت: در حال حاضر شهرداری اصفهان به میزان 70 درصد در قالب بسته‌هاي تشويقي ساخت و ساز بخشودگی عوارض را لحاظ می کند.