گرچه بر اساس آمار‌ها تعداد جانباختگان حوادث جاده‌ای طی سال‌های اخیر روند نزولی داشته، اما همچنان سوانح رانندگی در جاده‌های ایران معضلی بزرگ و غیرقابل کتمان است و در این میان واژگونی خودرو‌ها با سهم ۴۰ درصد از تصادفات جایگاه نخست را دارد.

واژگونی خودرو‌ها پرشمارترین سانحه منجر به فوت در جاده‌های ایران شناخته شده که به گفته کارشناسان پلیس راه 'خستگی و خواب آلودگی راننده، راندن طولانی مدت خودرو، صحبت کردن، خوردن و آشامیدن حین رانندگی، بی توجهی به مسیر جلو، برداشتن اشیا از داشبورد و روشن و خاموش کردن رادیو و سامانه صوتی توسط راننده' مهمترین علت‌های آن هستند.

از آنجا که میزان واژگونی خودرو‌ها در جاده‌های خراسان رضوی بیشتر از میانگین کشوری بوده و بطور میانگین سالانه افزون بر شش هزار تصادف دارای کروکی در جاده‌های این استان ثبت می‌شود توضیحات و نکات کارشناسان پلیس راه و امور حمل و نقل جاده‌ای خراسان رضوی می‌تواند به عنوان الگو در این زمینه مورد توجه قرار گیرد.

خراسان رضوی پس از فارس و تهران بیشترین تلفات جاده‌ای را در ایران دارد. این استان ۲۰ هزار و ۵۷۵ کیلومتر راه دارد که شش هزار و ۴۲۲ کیلومتر آن بین شهری و بقیه راه روستایی است. جاده‌های بین شهری و روستایی این استان سالانه محل ۲۵ میلیون رفت و آمد هستند. خراسان رضوی در زمینه حمل و نقل جاده‌ای کالا رتبه نخست و در جا به جایی مسافر از مسیر زمینی رتبه سوم ایران را دارد.

واژگونی خودرو ۴۲ درصد سوانح

رئیس پلیس راه فرماندهی انتظامی خراسان رضوی به خبرنگار ایرنا گفت: شمار واژگونی خودرو‌ها در جاده‌های این استان بیشتر از میانگین کشوری است. این شاخص در کشور ۳۷ درصد و در خراسان رضوی ۴۲ درصد است.

سرهنگ هادی امیدوار افزود: طبق بررسی‌ها ۵۰ درصد حوادث جاده‌ای منجر به فوت در جاده‌های خراسان رضوی بر اثر واژگونی خودرو بوده است. عمده قربانیان این حوادث نیز اطفال و کودکان زیر ۱۲ سال به دلیل نبستن کمربند و پرتاب شدن از داخل خودرو به بیرون هستند.

وی ادامه داد: بیشتر واژگونی‌های رخ داده در جاده‌های خراسان رضوی در مناطق کویری و عمده آن‌ها در مسیر سبزوار - شاهرود رخ می‌دهند. بخاطر کویری بودن مسیر، خستگی و خواب آلودگی راننده تصادفات زیادی در این جاده رخ می‌دهد.

رئیس پلیس راه فرماندهی انتظامی خراسان رضوی گفت: در تعطیلات نوروز امسال ۵۲ درصد سوانح جاده‌ای مربوط به واژگونی خودرو‌ها بوده است.

وی تعداد فوتی‌ها حوادث جاده‌ای در خراسان رضوی را طی پارسال ۷۰۰ نفر اعلام و بیان کرد: بخش زیادی از این تلفات جاده‌ای مرتبط با واژگونی خودرو‌ها بوده است.

سرهنگ امیدوار افزود: خستگی و خواب آلودگی رانندگان، راندن طولانی مدت خودرو، صحبت کردن، خوردن و آشامیدن حین رانندگی، بی توجهی به مسیر جلو، برداشتن اشیاء از داشبورد و روشن و خاموش کردن رادیو و سامانه صوتی مهمترین علت‌های واژگونی خودرو‌ها در جاده شناخته شده اند.

وی ادامه داد: طبق بررسی‌ها بخشی از واژگونی‌ها خودرو مرتبط با رانندگان زن در جاده‌ها است که تلفات ناگواری را رقم زده اند.

رئیس پلیس راه فرماندهی انتظامی خراسان رضوی گفت: برای پیشگیری از واژگونی‌ها باید اقدامات زیربنایی و فرهنگ سازی در نقاط حادثه خیز انجام شود. استقرار ۲۰ تانکر آب در مسیر شاهرود - سبزوار برای شستن دست و صورت و تغییر حال و هوای رانندگان از جمله اقدامات در این زمینه بوده که در سایر جاده‌ها نیز در دست اقدام است.

وی فعالیت اقامتگاه‌های بین راهی را از دیگر اقدامات در راستای پیشگیری از واژگونی ذکر و بیان کرد: هفت اقامتگاه در جاده‌های خراسان رضوی فعالیت دارند، اما حداقل به دو تا سه برابر این میزان نیاز است. به همین خاطر ساخت چندین اقامتگاه بین راهی در جاده پرترافیک خراسان در حال انجام است.

* ۶ جاده حادثه خیز

جانشین رئیس پلیس راه فرماندهی انتظامی خراسان رضوی نیز به خبرنگار ایرنا گفت: ۶ جاده شامل سبزوار - شاهرود، قوچان - درگز، خواف - رشتخوار - تربت حیدریه، بردسکن - سبزوار و مشهد - سرخس بیشترین تصادفات جاده‌ای را در این استان دارند.

سرهنگ محمدعلی احسانبخش افزود: در سال‌های اخیر تعداد قربانیان تلفات جاده‌ای در خراسان ضوی سیر نزولی و کاهش قابل توجهی داشته است. بطور کلی حدود ۶۵ درصد تصادفات جرحی، پنج درصد فوتی سرصحنه و بقیه خسارتی بوده اند.

وی ادامه داد: بر اساس تحلیل‌های انجام شده حدود ۱۲ درصد حوادث جاده‌ای بین ساعات ۱۲ تا ۱۴ رخ می‌دهند که خستگی و خواب آلودگی راننده و گرمای هوا بر وقوع آن تاثیر دارند. همچنین ۱۵ درصد حوادث جاده‌ای بین ساعات ۱۸ تا ۲۰ رخ می‌دهند.

این افسر پلیس راه گفت: از سوی دیگر حدود ۱۰ درصد تصادفات جاده‌ای بر اثر خستگی و خواب آلودگی راننده و اصرار بر زود رسیدن به مقصد در ورودی شهر‌ها و بطور مثال در حدود ۳۰ تا ۴۰ کیلومتری مشهد رخ می‌دهند.

* ۱۴۷ نقطه پرتصادف

مدیرکل راهداری و حمل و نقل جاده‌ای خراسان رضوی نیز به خبرنگار ایرنا گفت: هم اینک ۱۴۷ نقطه پرتصادف و دارای تصادف در جاده‌های این استان شناسایی شده که ۶۰ نقطه آن پرتصادف است.

ابراهیم نصری افزود: نقاط پرتصادف و نقاط دارای تصادف بر اساس تعداد و شدت تصادفات تقسیم بندی و شناسایی شده اند.

وی ادامه داد: در سال‌های اخیر برای کاهش و پیشگیری حوادث جاده‌ای اقدامات موثری درزمینه آشکارسازی مناطق تصادف خیز انجام شده، اما رفع کامل این نقاط با انجام پروژه‌های راهسازی در مجموع نیازمند ۴۵۰ میلیارد ریال اعتبار است.

مدیرکل راهداری و حمل و نقل جاده‌ای خراسان رضوی ارتقا وضعیت ایمنی حفاظ‌های بزرگراهی، تامین نقاط روشنایی برخی جاده‌ها و اقداماتی با عنوان 'بخشندگی راهها' برای پیشگیری از واژگونی خودرو‌ها را از اقدامات راهداری و حمل و نقل جاده‌ای عنوان و بان کرد: در این چارچوب ۵۵۰ کیلومتر از جاده‌های استان به لحاظ پیشگیری از واژگونی خودرو ایمن سازی شده است.

* عامل انسانی مهمترین علت در واژگونی

معاون حمل و نقل اداره کل راهداری و حمل و نقل جاده‌ای خراسان رضوی نیز به سه عامل موثر در بروز تصادفات شامل انسان، جاده و وسیله نقلیه اشاره و بیان کرد: عامل انسانی ۷۰ تا ۷۵ درصدی در بروز تصادفات جاده‌ای نقش دارد و بقیه مربوط به جاده‌ها و خودرو است.

جواد وحدتی افزود: عامل انسانی مرتبط با رفتار‌های رانندگان مهمترین علت در وقوع واژگونی خودرو‌ها در جاده‌ها و مرگ‌های ناشی از آن شناخته شده است. بیشتر رانندگان ایرانی فقط به مبدا و مقصد توجه دارند و بسیاری از جاذبه‌های گردشگری مانند کویر را دوست ندارند لذا با استمرار در رانندگی و خستگی باعث تصادف و واژگونی خودرو می‌شوند.

وی فرهنگ سازی و اصلاح رفتار رانندگان، افزایش استراحتگاه‌های بین راهی برای پیشگیری از خستگی و خواب آلودگی راننده و نقش رسانه‌ها در فرهنگ سازی را از راهکار‌های پیشگیری از واژگونی‌ها و کاهش تلفات جاده‌ای عنوان کرد.

حجم تردد جاده‌ای در استان خراسان رضوی با ۶ میلیون نفر جمعیت ثابت و ۲۷ میلیون زائر و مسافر سالانه از رتبه بالایی برخوردار است.