فرارو: جمعیت سالمند کشور سالانه نزدیک به یک‌میلیون نفر بیشتر می‌شود. رییس شورای ملی سالمندان این آمار را اعلام کرده و باز هم نسبت به شیب تند سالمندی هشدار داده‌است. این درحالی‌که هنوز تکلیف سند راهبردی سالمندان مشخص نیست.

فرید براتی‌سده قبل‌تر از این گفته بود ما تنها 5 سال برای برنامه‌ریزی و آمادگی نسبت به ورود جامعه به سالمندی فرصت داریم.

حال 5 سال زمان در حالی پیش روی ماست که سند راهبردی سالمندان هنوز به تصویب نرسیده‌. بسیاری معتقدند این سند در پیچ‌وخم بروکراسی گیر کرده است.

در شورای ملی سالمندان چه گذشت؟

سال 83 بود که شورای ملی سالمندان تصویب شد. در آن زمان رییس این شورا سازمان بهزیستی بود.

با اینکه قرار بود این شورا به برنامه‌ریزی برای سالمندان بپردازد اما در طی 9 سال اعضای آن تنها سه‌بار دور هم جمع شدند و جلسه گذاشتند.

این شورا در سال 89 تصمیم گرفت که سندی جامع برای سالمندی تهیه کند. اين سند با هدف ارتقاي کيفيت و ميزان رضايت سالمندان تدوين شد اما به مرحله تصویب نرسید.

پس از این و با روی کار آمدن دولت جدید بار دیگر جلسات این شورا تشکیل شد. فرید براتی‌سده رییس این شورا و قرار بر این شد تا به برنامه‌ریزی‌های مربوط به سالمندان سروسامان دهد.

با شروع مجدد جلسات شورا تدوین و تصویب هرچه سریع‌تر سند جامع سالمندی در الویت قرار گرفت. هرچند که این تنها شورای سالمندان نبود که برای تدوین این سند اقدام می‌کرد و پیش‌تر سازمان بهزیستی هم سندی تدوین کرده بود.

اردیبهشت 94 براتی‌سده پیش‌بینی کرد که طی 6 ماه آینده سند ملی سالمندان پس از ارسال به دولت تایید و تصویب می‌شود.

وی یک‌ماه بعد بار دیگر اعلام کرد که این سند توسط محققان داخلی و خارجی بررسی، تدوین و به وزارت رفاه ارسال شده‌است. اما آنچه مشخص است این‌که سند هنوز به مرحله تصویب و اجرا نرسیده.

سند راهبردی سالمندان در نهایت چه‌زمانی قرار است تصویب شود؟ این یکی از انتقادات جدی به دولت است.

معاون توانبخشی سازمان بهزیستی کشور سال گذشته در این‌باره به شدت به وزارت بهداشت انتقاد کرد.

حسین نحوی‌نژاد گفت این سند به‌دلیل کارشکنی وزارت بهداشت است که هنوز به نتیجه نرسیده چرا که این وزارت‌خانه تا چندی‌پیش شورای ملی سالمندان را به رسمیت نمی‌شناخت.

سالمندان ایرانی در چه وضعیتی زندگی می‌کنند؟

در این کشمکش‌ها زمان می‌گذرد و بنابر پیش‌بینی تا 20 سال دیگر جمعیت سالمند کشور دوبرابر خواهد شد.

آمارها می‌گویند فعلا 8 درصد جمعیت سالمند هستند. رییس دبیرخانه شورای ملی سالمندان گفته اگر این رقم به 12 درصد برسد ما یک جامعه سالمند محسوب می‌شویم.

با این وصف کارشناسان نسبت به وضیت حاکم برای سالمندان ابراز نگرانی می‌کنند. آن‌ها از تنهایی و مشکلات اقتصادی سالمندان ایرانی سخن می‌گویند.

بنابر آمار وزارت بهداشت 27 درصد سالمندان بیکار و بدون حقوق بازنشستگی هستند.

گذشته از مشکلات اقتصادی، سالمندان درگیر مشکلات گسترده‌ دیگری هم هستند. محمد ایرانمنش کارشناس مسائل شهری می‌گوید فضای شهری ما سالمندان را خانه‌نشین کرده‌است؛ آن‌ فضایی مناسب رفت‌وآمدشان در شهر ندارند.

عالیه شکربیگی جامعه‌شناس و دبیر کارگروه خانواده سالم معاونت زنان و خانواده نهاد ریاست‌جمهوری نیز با اشاره به اهمیت حضور سالمندان در جامعه گفته "سالمندانی که دارای روابط قوی‌تر با اعضای شبکه اجتماع شخصی خود بودند با وجود داشتن عارضه قلبی یک‌سوم کمتر از دیگر افراد در معرض عوامل خطرزا که منجر به سکته قلبی می‌شد، قرار داشتند".

در این میان به زعم کارشناسان وضعیت زنان سالمند فعلی و زنانی که به زودی به گروه سالمندان می‌روند هم یکی از دغدغه‌های جدی دولت باید باشد.

متخصصان با توجه به این شرایط تاکید می‌کنند که برنامه‌ریزی برای سالمندان نیازمند همکاری چندین سازمان و نهاد است و نمی‌توان بدون همکاری ورود جامعه به سالمندی را به‌خوبی مدیریت کرد.

کارشناسان معتقدند دولت، خانواده و نهادهای غیردولتی یا مردم‌نهاد همه باید پیش از آغاز سونامیِ سالمندی آن را کنترل کنند.

برنامه‌ریزی برای سالمندان 15سال به تاخیر افتاده

طاهره فریدی رئیس هیات مدیره انجمن حامیان سلامت سالمندان نیز این را تایید می‌کند.

انجمن حامیان سلامت سالمندان از سال 83 تا به الان تنها انجمن مردم‌نهادی است که تلاش کرده به دولت برای مدیریت مسئله سالمندی کمک کند.

خانم فریدی اما از شرایط پیچیده‌ای می‌گوید که برای این مدیریت وجود دارد. او می‌گوید برنامه‌ریزی برای سالمندان هرچند دو سه‌ سال است که به عرصه رسانه‌ها کشانده شده اما از سال 83 دائم در جلسات تکرار می‌شود.

طاهره فریدی تصریح می‌کند که از 15 سال پیش دولت قرار بوده به وضعیت سالمندان رسیدگی کند اما تا امروز فقط حرف زده شده‌است.

این فعال اجتماعی همچنین گفت: انجمن ما به‌عنوان تنها انجمن سالمندی کشور تنها یک هدف دارد و آن داشتن جامعه سالمندی سالم است.

مدیر انجمن حمایت از سالمندان همچنین در ادامه تاکید کرد: هربار در جلسات گفته می‌شود که سونامی سالمندی در راه است اما به‌جای آن باید مصوباتی قانونی به برنامه ششم توسعه اضافه شود.

وی با ذکر مثالی توضیح داد: برای مثال یکی از مواردی که باید به قانون تبدیل شود بیمه‌شدن داروهای سالمندان است. تنها یکی از داروهای پوکی استخوان سالمندان 800 و خرده‌ای هزار تومان هزینه دارد. چرا در طرح تحول سلامت بیمه داروهای افراد سالمند در نظر گرفته نشد؟

فریدی تاکید کرد: این امور به اعتقاد ما باید با عنوان رفاه سالمندان در قانون نهادینه شود.

این کارشناس همچنین درباره طرح نگهداری از سالمندان در منزل که اخیرا توسط معاون توانبخشی سازمان بهزیستی کشور عنوان شده است گفت: این طرح خوب است و انجمن ما نیز در حال حاضر این کار را برای سالمندان تنها انجا می‌دهد.

طاهره فریدی ادامه داد: نگهداری از سالمندان تنها در منزل اما نیازمند همکاری‌های همه‌جانبه است؛ از جمله اینکه سازمان مردم‌نهادی چون ما تجربیاتش را در اختیار دولت بگذارد و دولت صرفا آن را در حد یک حرف باقی نگذارد.

داشتن تنها یک نهاد مردمی در زمینه سالمندان در ایران می‌تواند به‌تنهایی گویای کم‌توجهی به موضوع سالمندی باشد.

حال باید به انتظار نشست تا سند جامع سالمندی به مرحله اجرا دربیاید تا ببینیم در این فرصت پنج تا ده ساله چقدر خواهیم توانست "سونامی" سالمندی را مدیریت کنیم.