چندین ماه است که معابر کولبری بسته و حدود ۷۵ هزار کولبر زحمتکش بیکار شده اند
در طی سه دهه گذشته بعد از جنگ تحمیلی و شکل گیری اقلیم کردستان عراق در سال ۱۹۹۰ در مناطق غرب کشور پدیده شغلی جدید و روبه افزایشی به نام کولبری را شاهدیم که در آن افراد با مبالغی کم دهها کیلومتر کالاهای را از معابر رسمی و غیر رسمی در مناطق صعب العبور و کوهستان ایران با عراق وارد کشور میکنند. این پدیده شغلی نسبتا جدید در مناطق غرب کشور و بویژه مناطق کُردنشین متمرکز است که از لحاظ نرخ بیکاری و عدم برخورداری از توسعه پایدار و صنایع و کارخانجات در صدر جدول اولین استانها و شهرهای ایران قرار دارند.
کولبری تلاشی سخت برای کسب حداقل معاش
افزایش فشار به کولبران
نماینده مردم سردشت و پیرانشهر، به گزارش خانه ملت، در جلسه علنی مجلس با استناد به اصول ۳، ۲۹ و ۴۳ قانون اساسی خطاب به رئیس جمهور گفت: «بیش از ۱۰ ماه است که معابر کولبری بسته شده و ۷۵ هزار کولبر زحمتکش بیکار شده اند.»
از سال جدید به بعد فشار بر کولبران و بازاریان مرزی تقریبا به حدی بوده که هر هفته گزارشی از تعطیلی بازارها و بازارچههای مرزی به گوش میرسد. رکود بازار و بسته شدن مرزها اعتراضاتی را در این مناطق محروم ایجاد کرده بویژه در شهرهای جوانرود، مریوان، سقز، بانه، سردشت و پیرانشر و شهرهای که اقتصاد و معیشتاش تا حد زیادی در گروه کولبری است.
خضری در مجلس شورای اسلامی با اشاره به اینکه ۷ میلیون کسبه و اصناف بیکار شده اند، عنوان کرد: رئیس جمهور سال ۹۷ را با ایجاد اشتغال برای ۷۵۰ تا ۹۵۰ هزار نفر آغاز کرده است، اما با توجه به مشکل معابر مرزی بعید به نظر میرسد این شعار محقق شود.
علی مطهری نایب رئیس مجلس شورای اسلامی نیز در این خصوص گفت: «از دولت میخواهیم که درخصوص بسته شدن معابر کولبری و عوارض خروج از مرزهای زمینی منطقه این نماینده توضیح دهد و از طریق هیات رئیسه مجلس موضوع را دنبال میکنیم.»
محمد قسیم عثمانی نیز به نقل از شرق در جلسه مجلس گفت: «مگر مردم چه گناهی دارند که باید اینگونه مورد بیحرمتی دولت قرار گیرند؟ مردم مرزنشین غرب کشور گرفتار هستند. قبل از انتخابات میگفتند کولبران را بیمه کنید، ولی بعد از انتخابات راه اصلی درآمد آنها را قطع کردند. چرا اینگونه بیتدبیری در رابطه با مردم مرزنشین انجام میدهید. وزیر کشور در اسرع وقت مسیر قانونی کولبری را باز کنند تا مردم از این گرفتاری خارج شوند.»
دکتر بایزد مردوخی از اساتید حوزه اقتصاددان در ایران و از مدیران ارشد سابق سازمان مدیریت و برنامه ریزی در مصاحبهای با فراتاب به دو انگیزه موازی برای فعالیتهای کولبری و گسترش آن اشاره میکند: «جوانانی که در مناطق مرزی روستایی فاقد شغل هستند و هیچ نوع کاری به آنها عرضه نشده و هیچ امید و انتظاری نیز برای عرضه کار به خود در آینده ندارند؛ ناگزیرند برای تامین معیشت از قدرت بدنی و توان تحمل سرشار حمل کالاهای سنگین استفاده کنند و در حقیقت نقش یک حامل مرسوم در دنیای امروز به جای هواپیما، قطار و یا خودرو زمینی را ایفاء میکنند.» همچنین کوهستانهای صعب العبور مناطق مرزی و قدرت بدنی جوانان این دیار را دو مزیت اصلی برای تداوم پدیده کولبری میداند و میگوید: اکنون کوهستانهای صعب العبور تبدیل به مزیت شده اند و از آنجایی که ماموران نمیتوانند به صورت همیشگی در آنجا حضور داشته باشند و از طرفی بیکاری مطلق افراد بومی با قدرت بدنی و طاقت فراوان و درآمد ناچیز کولبری را تدوام میبخشند.
کولبری تلاشی سخت برای کسب حداقل معاش
اما نقطه عطفی که در مسئله کولبری رخ داد، دیدگاه مقام معظم رهبری در خصوص کولبران بود. بعد از سخنرانی رهبر معظم انقلاب در آستانه روز کارگر، در دیدار هزاران نفر از کارگران، ایشان در حالی قاچاق را بلایی بزرگ و سم تولید داخلی برشمردند، اما کولبران را از این قاعده مستثنی و مبازره با قاچاخ را مقابله با کولبری تفکیک کردند: «باید قویترین اشخاص را مأمور این کار کرد و دولت، ضمن تقویت دستگاههای ذیربط، با قدرت با قاچاق سازمانیافته مقابله و برخورد کند. البته منظور از مبارزه با قاچاق کالا، مقابله با کولبرهای ضعیفی که در برخی مناطق اجناس کوچک را وارد میکنند، نیست؛ بلکه منظور قاچاقچیان بزرگی است که با دهها و صدها کانتینر، اجناس قاچاق، وارد کشور میکنند.»
قانونی شدن فعالیت کولبری
با بیانات رهبری و تشکیل کمیته حقیقت یاب مجلس و مطرح شدن طرحها و لوایحی در خصوص مرزها و بازارچههای مرزی و کولبری، تقریبا این فعالیت کولبران نحوی شکل قانونی به خود گرفته است. شهاب نادری نماینده مردم اورامانات درمجلس با بیان اینکه فعالیت کولبرها قانونی است و از وزارت کشور مجوز فعالیت دارند، تصریح کرد: مشکل اصلی بر سر عدم سازماندهی آنها است که باید وزارت کشور این وظیفه خطیر را انجام دهد.
بعد از بیانات رهبری و نیز واقعیت وضعیت سخت معیشتی و بیکاری مناطق مرزی کردنشین غرب کشور، بالاخص افزایش تعداد کولبران به آمارهای حدود ۷۵ هزار نفر این مسئله را به عنوان یک امر مهم که باید سازماندهی شود از سوی مسئولین دولتی و مجلس مورد توجه قرار گرفت. وزیر کشور نیز در شهریورماه ۹۶ نیز از فعالیت ٦٨ هزار کولبر در ایران خبر داد.
۶۸ هزار کولبری که در مناطق محروم هستند و شرایط معاش و کاری، آنها را محرومتر از دیگران کرده است. این هزاران نفر هم کسانی هستند که از روی ناچاری و برای تأمین زندگی روزمره خانوادههایشان بار بر دوش، به کوه و کمر میزنند تا شاید سفرهشان خالی نماند؛ اگر البته حوادث گریبانگیرشان نشود؛ که اگر حادثهای گریبانگیر خود یا خانوادههایشان شود، شرایطی سختتر و دشوارتر خواهند داشت؛ مردمان استانهایی که در زمان جنگ تحمیلی آسیبهایی جدی را تحمل کردند، حالا با گذشت روزها و نزدیکشدن فصل سرما، کابوس آوار بهمن و کولاک و برف، به دیگر کابوسهای کولبران اضافه میشود.
فقر در این مناطق ریشه در محرومیتهای قبل از انقلاب و متاسفانه عدم توجهی دولتهای بعد از انقلاب به این مناطق دارد. معاون توسعه منابع انسانی استاندار کردستان در دوسال پیش درباره نرخ بالای بیکاری در این استان میگوید: «نرخ رشد بیکاری در کردستان بیش از ۳۵ درصد است. سال ۹۲ نرخ رشد بیکاری در کشور ۵/۲۴ درصد بوده که این نرخ در کردستان بیش از ۳۵ درصد است و بخش عمده این ناکارآمدیها مربوط به تدابیر و تصمیمات خلقالساعه دولت قبلی بود.»
کولبری تلاشی سخت برای کسب حداقل معاش
دکتر مردوخی همچنین «کولبری را، تلاشی مجاهدانه برای زیستن از روی ناچاری تعریف میکند که هر روز این تعریف با خساراتی که به افراد وارد میشود و جانهایی که از دست میرود، تکرار میشود. به اعتقاد او کولبران به دلیل نداشتن شغل در زمینههای مرسوم و متداول در مناطق مرزی کردستان در مجاورت کشور عراق برای مشتریان و متقاضیان کولبری میکنند؛ متقاضیانی که تنها افراد بومی و محلی نیستند بلکه شامل افرادی است که از تمام نقاط ایران به قصد سیاحت، گردش و تجارت به مناطق مرزی سفر میکنند و کالاهایی را که قاعدتا اختلاف قیمت زیادی نسبت به قیمتهای متداول بازار دارد، خریداری میکنند.»
مسئله کولبری و مشکلات آن هر چند پدیده جدیدی در اقتصاد ایران نیست، اما روز به روز ابعاد تازهای به خود میگیرد. «منصور مرادی» رئیس مجمع نمایندگان استان کردستان در مجلس عنوان داشت فقط در استان کردستان پنج معبر کولبری وجود دارد و ۱۹۸ هزار نفر از ساکنان مناطق مرزی کردستان کارت الکترونیکی مرزنشینی دارند. این نماینده مردم مریوان و سروآباد تصریح کرد: «کولبران افراد بیسواد جامعه نیستند، بلکه اکثریت آنها افراد تحصیل کرده و دارای مدارک عالی دانشگاهی هستند که به دلیل عدم اشتغال و کمبود درآمد به کولبری در مرزها روی آوردهاند. به گفته وی عامل اصلی کولبری در مناطق مرزی بیکاری است، ولی میتوان با سرمایهگذاری در مناطق مرزی و ایجاد اشتغالزایی، درصد کولبری را به حداقل کاهش داد.»
محسن بیگلری نماینده مردم سقز و بانه در مجلس شورای اسلامی نیز گفته است: اگر دولت کنونی و دولتهای قبلی در زمینه اشتغال در کردستان اقداماتی اساسی انجام میدادند امروز با این آمار بالای کولبران و معضلات مرتبط با آن، مواجه نبودیم.
در اسفند ماه سال ۱۳۹۵ کمیته حقیقت یابی برای مسئله بیکاری و خواستههای کولبران بعد از حوادث مرگ تعدادی کولبر در مناطق کُردنشین آذربایجان غربی در مجلس شورای اسلامی تشکیل شده بود در بازدید از شهر سردشت و معابر کولبری، بازدید میدانی از مرز تمرچین و پیرانشهر این کمیته تقریبا متعهد به پیگیری ۵ مطالبه اصلی کولبران شد.
رسول خضری در این خصوص در گفتگوی به ایسنا گفته بود: پیرو مأموریت مجلس من به همراه آقایان کواکبیان و شهروز برزگر اعضای کمیسیون امنیت ملی و آقای محمود زاده نماینده مردم مهاباد صبح امروز از مرزهای تمرچین و پیرانشهر بازدید کردیم و با کولبران نیز گفتگو کردیم. این نماینده مردم پیرانشهر در مجلس یادآور شد: «کولبرها چند خواسته اساسی دارند. اینکه بیمه: تامین اجتماعی، بیکاری، مستمری، ازکار افتادگی و دیه داشته باشند. دست دلان نیز کوتاه و تعاونی مرزنشینان تشکیل شود. همچنین مسیر کولبری آسفالت و بارها با چهار چرخه یا وسیله نقلیه موتوری جابجا شود. خواسته دیگر این است که درآمد معابر مرزی که ۴۰ درصد برای استانداریها و ۶۰ درصد برای تهران اختصاص مییابد همه صرف عمران و آبادنی شهرهای مرزی شود.»
بازگشت به ابتدای صفحه
ارسال به دوستان
پیشنهاد سردبیر
ارسال نظر
ایمیل مستقیم: info@nesfejahan.net شماره پیامک:۳۰۰۰۷۶۴۲ شماره تلگرام:۰۹۱۳۲۰۰۸۶۴۰