عطاری و فروشگاه های عرضه گیاهان دارویی که بصورت انگشت شمار در مناطق خاص شهری با افراد معتبر و با دانش کافی اداره می شد، اکنون بصورت فزاینده و قارچ گونه ای رشد کرده تا جایی که برخی غیرمتخصص به این کار اشتغال دارند.

به گزارش ایرنا، گسترش شبکه های مختلف اطلاع رسانی موجب شده اثر بخشی مطالب مربوط به فواید و آثار خیره کننده گیاهان دارویی بسیاری از مخاطبان را به خود جذب و کارکرد عطاری ها و فروشگاه های گیاهان دارویی بیش از گذشته نمود پیدا کند.

همین موضوع موجب شده این مراکز به دلایل متعددی از رسالت اصلی خود یعنی عرضه گیاهان دارویی سنتی، فاصله گرفته و برای سود آوری ، کسب منفعت بیشتر اقتصادی محصولات خود را در شرایط نامناسب نگهداری و بدون رعایت استانداردهای لازم به مشتریان عرضه کنند.

سود آوری اقتصادی و نبود نظارت های لازم موجب شده این مراکز به کارهای غیر متعارف دیگری از قبیل فروش داروهای غیر مجاز، قاچاق، انواع معجون ها و داروهایی معجزه آسا اقدام کنند.

مدیر کل نظارت بر فرآورده های طبیعی سنتی و مکمل سازمان غذا و دارو پیش از این نیز با اشاره به نداشتن پروانه کسب 90 درصد عطاری ها گفته بود: امکان تعطیلی همه عطاری ها وجود ندارد، چرا که مردم به فرآورده های طبیعی گرایش دارند.

امیرحسین جمشیدی خاطر نشان کرده بود، هرچند مطرح می شود که بسیاری از عطاری ها و نه همه آنها مغایر قانون عمل می کنند، اما امکان تعطیلی همه وجود ندارد و باید جایگزینی برای آنها معرفی کرد.

لیلا 23 ساله یکی از شهروندان زنجانی با اشاره به اقبال عمومی مردم برای خرید داروهای گیاهی به خبرنگار ایرنا گفت: با توجه به تبلیغات فراوان این نوع مراکز، برای مشکل معده، تصمیم به خرید داروی گیاهی گرفتم که البته متصدی مربوطه ترکیبی داد که پس از مصرف اثرات آن چندان ملموس نبود.

وی ادامه داد: این نوع مراکز بازار مشتریان فراوان دارد چرا که اغلب اوقات مشاهده می شود بیشتر مردم قبل از مراجعه به پزشک مربوطه برای رفع مشکل خود داروی گیاهی را بهترین راه حل می دانند، درصورتی که چندان نتیجه بخش نیست.

زهرا متصدی یکی از عطاری های شهر زنجان گفت: در این عطاری عرقیات و داروهای گیاهی استاندارد با برچسب سیب سلامت به مشتریان عرضه و علاوه بر آن مشاوره های لازم نیز ارائه می شود.

این عطار اظهار داشت : نوع گیاهان و عرقیات متناسب با فصل ها متغیر بوده اما بیشتر مراجعه کنندگان را افراد دارای مشکلات، کبدی، کلیوی ، معده تشکیل می دهد که پس از مشاوره و نحوه مصرف آن داده می شود.

وی افزود: بسیاری از مراجعه کنندگان به دنبال داروهای لاغری و تاثیر معجزه آسای آن در بازه زمانی کوتاه هستند که درصورت نبود آن به مراکز دیگری مراجعه می کنند.

رئیس اتحادیه عطار و سقط فروشان زنجان نیز دراین باره به خبرنگار ایرنا گفت: طبق قانون صنفی افرادی که متقاضی راه اندازی این نوع واحدها هستند، این اتحادیه و اتاق اصناف مجوزهای مربوطه را صادر می کند.

مرتضی عزیزچور افزود: این اتحادیه تلاش دارد مجوزهای مربوطه به راه اندازی عطاری ها و فروشگاه های داروهای گیاهی را به افراد آموزش دیده که از طریق استاد و شاگردی فرا گرفته باشند، صادر کند و به عبارتی این افراد در اولویت هستند.

وی خاطرنشان کرد: شکایات مردمی در ارتباط با فعالیت و نحوه خدمات این نوع مراکز نیز از طریق این اتحادیه، اتاق اصناف، سازمان صنعت ، معدن و تجارت و بازرسان بهداشت محیط انجام می گیرد.

این مسئول اظهار داشت: اگر واحدی عطاری به فروش داروهایی غیر مجاز نظیر کپسول های ترک اعتیاد و یا قرص های متادون اقدام کرده باشد پس از بازرسی کارشناسان معاونت غذا و داروی دانشگاه علوم پزشکی تعطیل می شود.

رئیس اتحادیه عطار و سقط فروشان زنجان ادامه داد: کیفیت داروهای گیاهی و ادویه های بر کسی پوشیده نیست و در این میان آن چیزی که اهمیت دارد این است که طب سنتی قدمت دیرینه ای دارد.

وی خاطر نشان کرد: عطاری ها در گذشته از جایگاه خاصی برخوردارند که پس از نسخه طبیبان، اقدام به تجویز داروهای مورد نیاز می کردند که اکنون این رویه تغییر کرده است.

به گفته عزیزپور، هم اکنون 300 واحد عطاری و فروشگاه گیاهان دارویی در استان فعال است که از این تعداد 200 واحد آن در شهر زنجان واقع شده که آمار بالایی را شامل می شود.

عضو گروه گیاهان دارویی دانشکده داروسازی استان زنجان در این ارتباط به خبرنگار ایرنا گفت: بطور معمول کارشناسان غذا و دارو بر نحوه فعالیت عطاری ها و فروشگاه گیاهان دارویی نظارت های لازم را انجام می دهند، اما کافی نیست.

دکتر علیرضا یزدی نژاد افزود: در گذشته فعالیت عطاری ها به افراد متخصص و با دانش کافی اختصاص داشت که هم اکنون رویه دیگری به خود گرفته و اغلب آنان را افراد غیرمتخصص تشکیل می دهد.

وی اظهار داشت : نظارت های انجام گرفته نشان می دهد افراد غیرمتخصص محصولاتی دست ساز، نامشخص و با بسته بندی های نامناسب به مشتریان عرضه می کنند چه بسا مصرف آن مشکلاتی را برای فرد مصرف کننده ایجاد کند.

این استادیار دانشکده داروسازی استان زنجان ادامه داد: این مراکز داروهایی تحت عنوان لاغری، قاچاق، گیاهان دارویی با ترکیبات نامشخص را خرید، تولید و سپس به مشتریان ارایه می دهند.

وی بیان کرد: گیاهان دارویی باید با روش های خاص تولید و نگهداری شوند و در برخی موارد نیز مشاهده می شود که ساخت این نوع محصولات به روش های غیر اصولی انجام می شود.

یزدی نژاد افزود: در واقع می توان گفت ورود افراد غیرمتخصص در حوزه گیاهان دارویی معضلاتی را بوجود آورده و آنها از دانش کافی برخوردار نیستند.

وی اظهار داشت : این نوع مراکز حتی داروهای گیاهی را از مراکز نامشخص به قیمت مناسب خریداری کرده و به مشتریان با قیمت بالایی به فروش می رسانند که در این بخش نیز نطارت های کافی وجود ندارد.

عضو گروه گیاهان دارویی دانشکده داروسازی استان زنجان ادامه داد: از طرفی چاپ مطالب غیر علمی و به عبارتی برگرفته از سایت های غیر معتبر با عنوان گیاهان دارویی نیز مشکلاتی دارد، چرا که نمی توان به محتوای آنها استناد کرد و از اعتبار علمی کافی برخوردار نیستند.

وی خاطر نشان کرد: تقویت حوزه گیاهان دارویی توسط متولیان امر در وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی و تربیت پزشکان طب سنتی در این بخش می تواند ارائه خدمات در این حوزه را بیش از گذشته هموار کند.

مدیر دارویی دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی و ودرمانی استان زنجان نیز گفت: بازرسی انجام گرفته کارشناسان طی سال گذشته در شهر زنجان که بصورت میدانی انجام شد، نشان می دهد از 80 واحد عطاری 30 واحد آن غیر مجاز بوده که آمار بالایی را شامل می شود.

محمد جواد میانداری در گفت وگو با خبرنگار ایرنا افزود: طبق هماهنگی انجام گرفته با متولیان دستگاه های مربوطه نظارت های لازم بر چگونگی فعالیت عطاری ها و فروشگاه های عرضه گیاهان دارویی در استان انجام می گیرد.

وی اظهار داشت : متاسفانه در اغلب بازدید ها و کشفیات انجام گرفته نشان می دهد این مراکز داروهایی غیرمجاز و با ترکیبات غیر علمی را به فروش می سانند که برخوردهای لازم نیز انجام می شود.

مدیر دارویی دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی و درمانی زنجان ادامه داد: آموزش نقش اساسی در آگاه سازی عموم در ارتباط با نحوه صحیح و شناخت داروهای گیاهی بویژه داروهای دست ساز دارد.

وی اضافه کرد: عطاری ها به عنوان یک واحد صنفی مجوز فعالیت خود را از طریق اتاق اصناف دریافت می کنند و با هماهنگی این واحد دانشگاهی نیز برای نظارت و فعالیت این واحدها اقدام می شود.

این مسئول ادامه داد: هم اکنون عطاری های متعددی در اقصی نقاط شهر وجود دارند و در این میان معضل اساسی، نبود نظارت های واحد بر این واحدها است که سلامت عموم را با چالش روبرو می کند.

وی بیان کرد: برخی متصدیان عطاری مدعی هستند، از آموزش های کافی برخوردار هستند و حتی این موضوع را مطرح می کنند که مطالب را در نزد استادان صاحبنظر فرا گرفته اند.

میانداری خاطرنشان کرد: این در حالی است که متولی و سازمان خاصی برای آموزش متصدیان عطاری ها در کشور وجود ندارد و این مساله خلاء جدی محسوب می شود که باید به آن توجه کرد.

به گفته وی، سازماندهی این مراکز و ارائه آموزش های مستمر و هدفمند از سوی سازمان خاص چشم انداز بهتری را در ارائه خدمات لازم بوجود می آورد.

رئیس اتاق اصناف استان زنجان نیز در این رابطه گفت: طبق آمارها، 200 واحد عطاری و فروشگاه های گیاهان در زنجان فعالیت می کند که 80 درصد آنها در شهر واقع شده است و نظارت های لازم نیز در این مراکز انجام می گیرد.

محمود موسوی در گفت وگو با خبرنگار ایرنا افزود: این صنف پس از درخواست متقاضیان مجوزهای لازم برای فعالیت در واحدهای عطاری و فروشگاه های گیاهان دارویی را صادر می کند.

وی بیان کرد: نظارت ها و حتی آموزش های مورد نیاز به عطاری ها و فروشگاه های دارویی از طریق اتحادیه صنف عطاری انجام می شود و در صورت وصول شکایات مردمی نیز به موارد رسیدگی می شود.

رئیس سابق اتاق اصناف استان زنجان نیز گفت: این مراکز بدلیل گستردگی فراوان به نظارت های بیشتری نیاز دارند که این کار از طرف اتحادیه مربوطه با همکاری سازمان صنعت، معدن و تجارت و کارشناسان بهداشتی انجام می گیرد.

سید نقی ترابی اضافه کرد: موضوع مهم فعالیت زیرزمینی این نوع مراکز است چرا که طی بازدیدهای مشترک مشاهده می شد علاوه بر داروهای گیاهی، داروهایی غیر مجاز نیز به فروش می رسانند.

وی خاطر نشان کرد: امکان نظارت های جامع و مستمر بر فعالیت این نوع مراکز وجود ندارد و در این میان مشارکت مردمی می تواند به ارتقای نوع خدمات ارائه شده و برخورد با تخلفات منجر شود.

گفته می شود که در ایران هشت هزار گونه‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ گیاهی وجود دارد که 2 هزار و 300 نوع آن جزو گیاهان دارویی هستند، گل گاوزبان، آویشن، گزنه، پونه و پونه کوهی، بیدمشک، بابونه، بومادران، گلپر، رنجبویه و رزماری از مهمترین گونه های گیاهان دارویی کشوربشمار می روند.