نصف جهان: مرکز تحقيقات کامپيوتري علوم اسلامي زماني در قم تأسيس شد که بسياري از مردم تصور دقيقي از رايانه و کاربردهاي آن نداشتند؛ يعني سال 1368. حجت‌الاسلام و المسلمين حميد شهرياري که علاوه بر رياست اين مرکز، معاونت فناوري اطلاعات قوه قضاييه و عضويت در شوراي عالي فضاي مجازي را هم برعهده دارد در گفتگو با خبرگزاري حوزه از وصل نخستين خط اينترنت در شهر قم تا مهمترين فعاليت هاي فعلي اين مرکز درباره هوش مصنوعي گفته است که خواندنش خالي از لطف نيست.

 ■تاريخ حوزه‌هاي علميه مشحون از مقاومت در برابر فناوري‌هاست، خيلي از مواقع، فناوري‌ها در بدو ورود به حوزه تحريم شده‌‌اند؛ از ميکروفن، راديو، تلويزيون، سينما تا ماهواره در بدو ورودشان مقاومت‌هايي از جانب حوزه داشته‌اند اما نسبت به اينترنت اينچنين نبود.

■ حقير در سال 1375 اولين کسي بود که اينترنت را به قم آورد؛ از پشت بام خانه‌ها از مخابرات سيم کشيديم و به خانه‌ها رسانديم و مرکز نور اولين ISP را با سيم‌کشي‌اي که انجام داد در خيابان باجک راه‌اندازي کرد. بر اساس مصوبه هيئت امناي مرکز نور اين خدمت فقط در اختيار فرهيختگان حوزه قرار مي‌گرفت چون معتقد بودند نبايد به آن دسترسي عمومي داد يا حداقل مرکز نور نبايد به اين حوزه ورود کند.

■جلسات دوره‌اي را در خانه بزرگان و مراجع داشتيم و خدمتشان اينترنت را توضيح مي‌داديم. هم حضور دشمنان اسلام در آن را نشان مي‌داديم و هم اين امکان را توضيح مي‌داديم که شما به عنوان مرجع عاليقدر مي‌توانيد حضور داشته باشيد و به سئوالات پاسخ دهيد، اين تکليف است، منبري جديد براي حوزه‌هاي علميه است و...

■وقتي اينترنت را به قم آورديم. در کنارش فيلترينگي را راه‌اندازي کرديم که مانع از پيدايي صفحات مستهجن و قبيح مي‌شد و با نصب نرم‌افزاري در سرور اين کار را انجام داديم که اجازه دسترسي به سايت‌هاي مشخص قبيح را نمي‌داد. آن زمان چنين پيغامي در صفحه‌هاي رايانه نمايش داده مي‌شد: «راهيان ظلمت را به نور راهي نيست». يعني کساني که دنبال اين مسائل هستند از اين طريق نمي‌توانند به آن دسترسي پيدا کنند.

■مرکز نور جديداً به هوش مصنوعي توجه کرده است. هوش مصنوعي يک مفهوم بسيار گسترده است و تا مفهوم متعالي آن فاصله فراوان داريم. در حال حاضر مرکز نور در مفهوم داده‌کاوي براي رسيدن به محتوا از ابزارهاي هوشمند استفاده مي‌کند، مثلاً حديثي را به نرم‌افزار عرضه مي‌کنيد و ماشين مشابهات حديث را پيدا و عرضه مي‌کند.

■ به نظرمان رسيده که در هوش مصنوعي مي توانيم فراتر از اين حرکت کنيم، تا جايي که بعضي از آن به مجتهد الکترونيکي تعبير مي‌کنند اما ما به آن قائل نيستيم و فکر مي‌کنيم اين يک مجتهديار الکترونيک است که مي‌تواند به عنوان مثال تناقضات يک فقيه را در فتاوي مختلف استخراج و گوشزد کند. اين آرماني است که آهسته آهسته به آن نزديک مي‌شويم اما فاصله بسياري با آن داريم.