نصف جهان: باستان‌شناسان باقيمانده‌هاي يک ديوار سنگي احتمالاً 2400 ساله را در غرب ايران يافته‌اند که حدود 115 کيلومتر درازا دارد. اين ديوار در منطقه سرپل ذهاب در استان کرمانشاه کشف شده است.

وبسايت معتبر livescience در گزارشي ويژه به بررسي اين يافته ارزشمند پرداخته و همچنين شرح کامل اين پژوهش و يافته‌هاي به‌دست‌آمده از آن در آخرين شماره مجله تخصصي journal Antiquity منتشرشده و در اختيار پژوهشگران قرار دارد.

در اين گزارش آمده: «ساختن اين ديوار با حجمي حدود يک ميليون متر مکعب سنگ به نيروي کار، مواد و زمان بسياري نياز داشته است.» به نوشته علي‌بيگي اين ديوار در مسيري شمالي-جنوبي از ازتفاعات بمو در شمال سرپل ذهاب شروع مي‌شود و در ناحيه‌اي نزديک به روستاي ژاو مرگ پايان مي‌يابد.

سفالينه‌هاي يافت شده به موازات اين ديوار نشان مي‌دهد که اين ديوار در فاصله زماني ميان قرن چهارم پيش از ميلاد و قرن ششم پس از ميلاد ساخته شده است. علي‌بيگي در اين مقاله نوشته است: «ساختارهايي اکنون ويران‌ شده در جاهايي از اين ديوار قابل‌ مشاهده هستند. اين ساختارها ممکن است مربوط به برج‌هاي کوچک ديوار يا ساختمان‌هايي در آن باشند. خود ديوار از مواد طبيعي محلي مانند قلوه‌سنگ و  تخته‌سنگ ساخته شده است و ملاط گچي ميان سنگ‌ها در برخي جاها هنوز ديده مي‌شود.

 اگرچه باستان‌شناس از وجود اين ديوار که درازاي آن همانند ديوار هادريان در دوران امپراتوري روم در انگليس است، خبر نداشتند اما مردم محلي از مدت‌ها پيش با نام «ديوار گاوري» آن را مي‌شناخته‌اند. باستان‌شناسان مطمئن نيستند که چه کسي و با چه هدفي اين ديوار را ساخته است. با توجه به تخريب شديد ديوار حتي پهنا و ارتفاع دقيق ديوار هم معلوم نيست. بهترين تخميني که مي‌توان زد اين است که اين ديوار 4 متر پهنا و 3 متر بلندي داشته است اما معلوم نيست که اين ديوار جنبه دفاعي داشته يا جنبه نمادين.

ممکن است اين ديوار حد مرز يک امپراتوري باستاني، شايد سلسله اشکاني (247 پيش از ميلاد تا 224 پس از ميلاد) يا سلسله ساساني (224 تا 651 پس از ميلاد) باشد. هر دوي اين سلسله‌ها در غرب ايران شهرها و قلعه‌هاي بزرگ و سيستم‌هاي زهکشي ساختند، بنابراين هر دوي آن منابع لازم براي ساختن ديوار گاوري را داشته‌اند.

ديوار گاوري تنها ديوار طولاني باستاني در ايران نيست. باستان‌شناسان قبلاً ساختارهاي مشابهي را در شمال و شمال شرق ايران (ديوار گرگان) يافته‌اند که ممکن است به مقاصد دفاعي ساخته شده باشند.