نصف جهان: نیکی کریمی، بازیگر، کارگردان، تهیه‌کننده، مترجم و داور بین‌المللی، به هیچ معرفی و توضیحی احتیاج ندارد. او به معنی واقعی کلمه در دهه های ۷۰ و ۸۰ سوپراستار سینمای ایران بود و حالا توانسته با ساخت پنجمین فیلم سینمایی خود با نام «آتابای»، توجه مخاطبان خاص‌تر و منتقدان را به خود جلب کند. به بهانه نمایش فیلم «آتابای» در جشنواره فجر، «خبرآنلاین» سراغ این ستاره شناخته شده رفت و سعی کرده است به راز ماندگاری‌اش در سینما و هنر و سیر تحولی فیلمسازی‌اش پی ببرد.

«آتابای» فیلمی متفاوت در کارنامه کاری شماست. چه شد که دنبال چنین سوژه‌ای رفتید؟

به نظرم فیلمسازی یک امر ناخودآگاه هست، حداقل در زمینه فیلم‌هایی که ما کار می‌کنیم برآیند تجربه، زیبایی شناسی، ادبیات، شعر و آن چیزی که به آن علاقه دارم، است. در ارتباط با «آتابای» نیز همین موضوع وجود دارد، دلم می‌خواست مخاطب نیز به این کشف و شهودی که خودم در قصه دارم، برسد. فیلم «آتابای» یک قصه کشف و شهودی است، قصه درونیات و تفکرات انسانی، قصه تنهایی است. البته فیلم از نظر من بسیار شبیه شعر است، به همین دلیل لاجرم کسانی که به این سبک فیلم علاقه دارند، به دلشان می‌نشیند و کسانی که به این سبک از سینما علاقه ندارند از آن استقبال نمی‌کنند.

شما خودتان تُرک نیستید، اما چگونه توانستید یک فیلم به زبان تُرکی بسازید؟

به نظر من سینما زبان ندارد، چه در ایران باشد، چه در یک کشور دیگر، زبانِ سینما، خود سینماست. بنابراین اینکه من در آذربایجان فیلم ساختم، از لحاظ ساختار سینمایی فرقی با اینکه فیلم را در تهران ساخته باشم، ندارد. آن کاری که ما کردیم، این بود که می‌خواستیم تنها روح آن منطقه در فیلم دیده شود؛ نه زبان، نه تفکر و نه خوی آن منطقه جغرافیایی. این تمام دغدغه ما در زمان نوشتن فیلمنامه و در زمان ساخت فیلم بود. همین موضوع کار را یک مقدار سخت می‌کرد. کارگردان‌های بسیاری در جاهای مختلف ایران فیلم ساخته‌اند؛ حتی در خود آذربایجان. اما من دنبال فیلمی نبودم که مخاطب جایی را که می‌بیند، قبلاً دیده باشد، اتفاقاً دنبال آشنایی‌زدایی نسبت به تمام فیلم‌ها و آنچه دیده شده است بودم. به همین دلیل روح منطقه و نزدیک شدن به درونیات آدم و مردی به نام «آتابای» در این مقطع از زندگی بسیار مهم بود.

چه شد که دنیای کارگردانی این فیلم نسبت به فیلم قبلی شما این همه تغییر کرد؟

من اعتقاد ندارم که تغییر پیدا کرده است و فکر می‌کنم فیلم‌های «یک شب» و «چند روز بعد» هم درباره تنهایی انسان است و همان شاعرانگی در آن وجود دارد. البته انسان‌ها با گذشت زمان و زندگی به یک پختگی می‌رسند که آن چیزی که در نگاهشان است، صیقل پیدا می‌کند و یا اینکه بنا به هزار دلیل دیگری که من نمی‌دانم، ممکن است این تغییر حاصل شود. همانطور که ممکن است یک نویسنده، در مقطعی از زندگی‌اش کتابی بنویسد و آن کتاب از تمام کتاب‌هایی که نوشته است بهتر باشد و کتاب بعدی‌اش به آن اندازه خوب نباشد، هنر خیلی پیچیده است و بنا به همین پیچیدگی‌اش است که تولید جادو و شگفتی می‌کند.

قصد دارید فیلم را دوبله کنید؟

پیشنهاد شده است و روی موضوع فکر می‌کنم، شاید برای برخی از سینماهای تهران این کار را انجام دهم.

شما سوپراستار دهه های ۷۰ و ۸۰ سینما هستید و حالا هم فیلمسازی هستید که نسبت به هم‌نسلان خودتان جزو معدود افرادی هستید که هم در امر بازیگری و هم فیلمسازی همچنان سر پاست، چه چیزی باعث شده که خانم نیکی کریمی بتواند هم خودش را در امر بازیگری و هم در امر فیلمسازی سرپا نگه دارد؟

من برای خودم ارزش‌ها و یکسری آرمان‌های شخصی و یکسری اهداف در ذهنم قرار دادم که شاید سقفش فقط بازیگری یا فقط دیده شدن یا موارد این‌گونه نباشد. بنابراین همان جستجویی که آدم‌هایی مثل شخصیت‌هایی که من دوست دارم و جستجوهایی که از لحاظ روانی روی خودشان انجام می‌دهند، مثل همین «آتابای»، در من هم وجود دارد و من روز به روز در جهت کشف خودم و خودشناسی پیش می‌روم و در مقام یک هنرمند بیشتر و بیشتر به خودم نزدیک می‌شوم چون می‌دانم هر هنرمندی هر چقدر به خود واقعی‌اش نزدیک‌تر باشد، اثر هنری بهتری را خلق می‌کند.

چرا شما در فضای مجازی حضور خیلی کمرنگی دارید؟

چون مجازی است و من بیشتر سعی می‌کنم در فضای حقیقی کارم را انجام دهم.

بعد از فیلم «آتابای» چه برنامه‌ای برای ادامه مسیرتان دارید؟

باید منتظر ماند یک بازتاب‌هایی از «آتابای» بیاید بعد از آن یک قصه‌ای در ذهنم است و باید دید که ان‌شاءا... برای کار بعدی چه اتفاقی خواهد افتاد.

شما بسیار رابطه خوبی با سینمای خارج از کشور دارید و همیشه در جشنواره‌ها به عنوان داور حضور پیدا می‌کنید برنامه شما برای ادامه داوری چیست؟

داوری را دوست دارم و تجربه جالبی است. اینکه شما از همه جای جهان فیلم می‌بینید و درباره آن نظر می‌دهید. هرچند قضاوت آن سخت است اما بازهم جذابیت‌های خودش را دارد و بیشتر هدف آشنا شدن با نگاه‌ها و فرهنگ‌های متعدد است.

قصد ندارید که کار مشترک با دیگر کشورها انجام دهید؟

چرا که نه! به موقعش اگر موقعیت مناسب و پیشنهاد مناسبی باشد حتماً این کار را انجام خواهم داد.