از دیدگاه بسیاری از کارشناسان وجود سهمیه‌های ۱۹ گانه در آزمون‌های سراسری و حتی آزمون ورود به مقاطع بالاتر، کاملا عدالت آموزشی و رقابت برای کسب فرصت‌ها را زیر سئوال می‌برد، ‌چرا که این سهمیه‌ها بیش از ۶۰ درصد ظرفیت برخی رشته ها را به خود اختصاص می‌دهند. بنابراین همچنان خانواده‌ها و داوطلبان چشم‌انتظار تصمیم گیری جدی مسئولان در خصوص ساماندهی سهمیه‌ آزمون‌ها هستند و امیدوارند شورای عالی انقلاب فرهنگی به عنوان نهاد قانون گذار آموزش عالی بتواند فضای برابر و یکسان برای رقابت هزاران داوطلب ورود به دانشگاه‌ها ایجاد کنند.

 وجود انواع سهمیه‌های ورود به دانشگاه‌ها به یکی از موضوعات چالش‌برانگیز عرصه رقابت ورود به دانشگاه‌ها و موسسات آموزش عالی تبدیل شده است. اگر چه این موضوع  مسبوق به سابقه است و طی سه سال اخیر نیز بسیاری از داوطلبان با برگزاری تجمعات اعتراضی در مقابل وزارت علوم و مجلس با تبعیض‌آمیز خواندن قوانین مربوط به سهمیه‌ها،‌ اصلاح این قوانین را خواستار شده‌اند.

بساری از داوطلبان و حتی مسئولان آموزش عالی اعمال سهمیه در آزمون‌ها را نوعی تبعیض و مغایر عدالت آموزشی در کشور می‌دانند و بسیاری از کارشناسان و مسئولان بر این باور هستند که اعمال سهمیه برای داوطلبان کنکور سراسری هم برای کسانی که از این سهمیه‌ها استفاده می‌کنند و هم برای داوطلبان آزاد تبعات جبران‌ناپذیری می‌تواند داشته باشد. در واقع داوطلبان استفاده کننده از سهمیه‌ها بدون اینکه شایستگی‌های علمی لازم را داشته باشند، وارد کلاس‌های درس دانشگاه شده و در واقع آن اعتماد به نفس و توانمندی لازم را در عرصه علمی در خود نمی‌بینند.

موافق بازنگری تمامی سهمیه های دانشجویان هستم

در همین زمینه دکتر محمود نیلی احمد آبادی رییس دانشگاه تهران در گفت‌وگو با خبرنگار ایسنا بر ضرورت اصلاح تمامی سهمیه های ورود به دانشگاه‌ها از جمله سهمیه فرزندان اعضای هیئت علمی تاکید و اظهار کرد: علت اینکه ما همواره شاهد تعیین سهمیه های جدید برای داشتن آموزان و دانشجویان در دانشگاه ها هستیم به این دلیل است که رقابت در بین متقاضیان آزاد ورود به دانشگاه ها بسیار شدیدتر می‌شود.

وی در ادامه تصریح کرد: با اعمال سهمیه های بیشتر در آزمون ها و حتی سهمیه های اعضای هیات علمی، میزان سهیمه های متقاضیان آزاد کمتر می‌شود مثلا این سهمیه به ۴۰ درصد کاهش می یابد به این ترتیب برای اینکه با این معضل مقابله شود همواره سهمیه های جدیدی تدوین می شود.

ییس دانشگاه تهران با تاکید بر اینکه موافق بازنگری تمامی سهمیه های دانشجویان هستم، گفت: سهمیه فرزندان اعضای هیئت علمی دانشگاه ها نیز باید همانند سهمیه ورود به دانشگاه ها مورد بازنگری قرار بگیرد و در کل هیچ سهمیه ای وجود نداشته باشد.

دکتر نیلی تاکید کرد: اگر چه سهمیه فرزندان اعضای هیئت علمی دانشگاه ها جزو ظرفیت ورود به دانشگاه ها به حساب نمی‌آید و کسانی که از این سهمیه استفاده کنند اما متقاضیان استفاده از این سهمیه باید ۹۰ درصد حدنصاب علمی را کسب کنند و از کیفیت علمی برخوردار باشند.

برای ورود به دانشگاه‌ها حدنصاب تعیین شود

دکتر حسین سلیمی رییس دانشگاه علامه طباطبایی نیز در گفت و گو با ایسنا بر ضرورت ساماندهی سهمیه‌ها در آزمون‌های ورودی دانشگاه‌ها اشاره کرد و افزود: یکی از مباحثی که در نشست روسای دانشگاه‌های سطح یک داشتیم بررسی نظام جدید سنجش و پذیرش بود که خوشبختانه دولت با همفکری شورای عالی انقلاب فرهنگی و مراجع مختلف یک لایحه بسیار خوبی را تهیه کرده است که در آن سهمیه‌های مختلف ورود به دانشگاه‌ها ساماندهی خواهد شد.

وی در ادامه با تاکید بر اینکه دانشگاه‌ها در شرایط فعلی از وجود سهمیه‌های متنوع و متفاوت و با فرمول‌های پیچیده رنج می‌برند، تاکید کرد: اعمال این سهمیه‌ها ممکن است سطح علمی دانشگاه‌ها را خدشه دار کرده و موجب شود که برخی از استعدادهای برتر امکان حضور بر روی صندلی دان  لایحه بسیار مناسب است و به  نوعی سهمیه‌های ورود به دانشگاه‌ها را ساماندهی می کند که در نهایت به جز درصد کمی از سهمیه ایثارگران، سایر سهمیه‌ها حذف خواهد شد و یا به نوعی برای سهمیه‌ها حد نصاب‌ها تعیین می شود.

دکتر سلیمی با تاکید بر اینکه دانشگاه‌ها در پی اجرای سهمیه‌های فعلی با مشکل مواجه شده‌اند، گفت: آمار نشان می‌دهد در برخی از رشته‌ها با اجرای قانون سهمیه‌ها داوطلب با رتبه حدود ۸۰ هزار در کنار رتبه ۱۲۰ آن رشته می‌نشیند که این وضعیت اداره محیط‌های دانشگاه‌ها را با مشکل مواجه می‌کند.

به گفته رئیس دانشگاه علامه طباطبایی، در حال حاضر در مقاطع مختلف کارشناسی ارشد و دکتری سهمیه‌های مختلفی برای ورود به دانشگاه‌ها تعریف شده است و دانشگاه‌ها به طور جدی خواهان تغییر و اصلاح سهمیه پذیرش در دانشگاه‌ها هستند و روسای دانشگاه‌ها نیز در این زمینه نظرات خود را ارائه دادند.

وی در پایان تاکید کرد: برای ورود به دانشگاه باید حداقل نصاب‌های مشخص در همه رشته‌ها تعیین شود با توجه به اینکه در زمینه اجرای برخی سهیمه ها ناگزیر هستیم، تعیین این نصاب‌ها از ورود افرادی که شرایط لازم برای ورود به رشته ای را ندارند جلوگیری میکند.

کسانی که صلاحیت‌های علمی بیشتر دارند، از صندلی ‌های دانشگاه‌ها استفاده کنند

دکتر هوشنگ طالبی رئیس دانشگاه اصفهان در گفت و گو با ایسنا بر ضرورت ساماندهی سهمیه‌های ورود به دانشگاه‌ها تاکید و اظهار کرد: در حال حاضر موضوع اعمال سهمیه‌های متعدد و مختلف برای پذیرش دانشجو، یکی از دغدغه‌های دانشگاه به شمار می‌رود چرا که تنوع این سهمیه‌ها بسیار زیاد شده است. البته در نشس روسای دانشگاه‌های برتر رئیس سازمان سنجش گزارشی در خصوص پذیرش براساس سهمیه‌ها ارائه داد.

وی در ادامه با تاکید بر اینکه شایسته سالاری و شایسته گزینی یکی از دغدغه‌ها در کشور است، تصریح کرد: کسانی که صلاحیت‌های علمی بیشتری دارند باید بتوانند از صندلی ‌های دانشگاه‌ها استفاده کنند. البته این موضوع به معنای حذف سهمیه‌ها نیست بلکه بیشتر منظور ساماندهی سهمیه‌ها است اگرچه بسیاری از سهمیه‌ها می‌توانند ادغام شوند و یا درصد آن کم شود و یا این که مکانیزم‌هایی اندیشیده شود تا در عین حال که سهمیه‌ها به افرادی که واجد حق هستند داده شود سیاستی اتخاذ شود که لطمه‌ای نیز به کیفیت علمی و آموزشی کشور وارد نشود.

رئیس دانشگاه اصفهان با بیان اینکه در ساماندهی سهمیه‌ها به هیچ عنوان حذف سهمیه‌ها مطرح نیست، خاطرنشان کرد: من فکر می‌کنم سازمان سنجش آموزش کشور و دانشگاه‌ها به اندازه‌ای به یکدیگر اتفاق نظر دارند که بتوانند این موضوع را با اعضای شورای انقلاب فرهنگی و نمایندگان مجلس شورای اسلامی طرح کنند تا آنها متقاعد شوند که وضعیت فعلی وضعیت خوبی نیست و لطمه به کشور می‌زند.

وی تاکید کرد: اگر دانشجویی با رتبه ۱۲ و ۱۴ هزار در کنار دانشجویی که رتبه زیر هزار کنکور را کسب کرده است قرار بگیرد و یا این که در کنار یک دانشجوی با رتبه ۶ یا ۷ هزار، دانشجویی با رتبه ۷۰ یا ۸۰ هزار قرار بگیرد در صورتی که دانشجوی ضعیف نتواند با دانشجویان دیگر رقابت کند، به نوعی دچار دلسردی و افسردگی خواهد شد و اگر هم نتواند گام به گام دانشجویان برتر پیش برود مشروط یا اخراج می‌شود این سرانجام خوبی برای دانشجویان ضعیفی که صرفا با سهمیه وارد دانشگاه شده‌اند، نخواهد بود.

پذیرش بیش از ۶۰ درصد دانشجویان علوم پزشکی با سهمیه

همچنین دکتر حمید اکبری قائم مقام معاون آموزشی وزیر بهداشت در گفت‌وگو با ایسنا از وضعیت سهمیه‌های پذیرش در رشته‌های پزشکی انتقاد و اظهار کرد: وجود سهمیه‌های متعدد برای پذیرش در گروه‌ علوم پزشکی یکی از عوامل چالش برانگیز در نحوه ورود دانشجویان در دانشگاه‌ها به‌ویژه دانشگاه‌های علوم پزشکی است. چرا که بر اساس قانون مجلس ما با موضوع  ۳۰ درصد عدالت آموزشی که مختص رشته‌های گروه علوم پزشکی است، مواجه هستیم و در رشته‌های دیگر این وضعیت وجود ندارد و علاوه بر این میزان ۳۰ درصد نیز سهمیه‌های دیگر شهدا، رزمندگان و ایثارگران و ۵ درصد سهمیه‌ نیز به خانواده‌های آنان تعلق می‌گیرد و متاسفانه این چالش بسیار نگران‌کننده است.

وی با تاکید بر اینکه بیش از ۶۰ درصد دانشجویان رشته‌های علوم پزشکی بر اساس سهمیه وارد دانشگاه می‌شوند، تصریح کرد: بطور کلی سهمیه آزاد در رشته‌های پزشکی در کشور به زیر  ۴۰ درصد می‌رسد، این وضعیت در سه رشته پر متقاضی علوم پزشکی یعنی دندانپزشکی، داورسازی و پزشکی وجود دارد و بیش از ۶۰ درصد دانشجویان ما در این رشته‌ها نیز بر اساس سهمیه وارد دانشگاه‌ها می‌شوند، بنابراین ما نگران کیفیت آموزش در بین این دانشجویان هستیم.

قائم مقام معاون آموزشی وزیر بهداشت تاکید کرد: در حال حاضر اگر ۱۰ هزار نیرو در سه رشته پزشکی، داروسازی و دندانپزشکی جذب دانشگاه‌های علوم پزشکی کنیم، ۶۰۰۰ نفر آنها بر اساس سهمیه وارد می‌شوند و وزارت بهداشت این موضوع را با جدیت از طریق مجلس پیگیری می‌کند، چرا که یکی از مسائل مهم و نگران کننده در نحوه وروددانشجویان گروه علوم پزشکی به شمار می‌رود.

اکبری اعمال سهمیه برای ورود به دانشگاه‌های علوم پزشکی را نوعی بی عدالتی آموزشی توصیف کرد و افزود: در حال حاضر ظرفیت برخی از سهمیه‌ها در رشته‌های علوم پزشکی که به مناطق محروم اختصاص یافته، در حال پر شدن است که البته آن سهمیه نیز نیازمند بازنگری است. اما بطور کلی ما نیازمند بازنگری اساسی در سهمیه‌های پزشکی هستیم، ضمن اینکه دانشگاه‌ها نیز نگران این موضوع هستند.

وی در پایان تاکید کرد: متاسفانه پیگیری‌های وزارت بهداشت برای اصلاح و تجدید نظر در اعمال سهمیه‌ دانشجویان برای ورود به رشته‌های پزشکی از مجلس شورای اسلامی تا کنون نتیجه‌ای نداده است.

باید به گونه‌ای عمل کنیم که باصلاحیت ترین افراد وارد دانشگاهها شوند

همچنین دکتر باقر لاریجانی معاون وقت آموزشی وزیر بهداشت در حاشیه نشست معاونین آموزشی دانشگاه‌های علوم پزشکی کشور تصریح کرد: ما باید به گونه‌ای عمل کنیم که باصلاحیت ترین افراد وارد دانشگاه ها شوند و از طرفی ما باید قدردان منزلت افرادی که برای کشور زحمت کشیدند نیز باشیم و بستری فراهم کنیم تا این افراد در رشته‌های متناسب با خودشان و متناسب با تعدادی که هستند تحصیل کنند به همین جهت در این راستا دولت لایحه‌ای در حوزه اصلاح سهمیه‌ها تدوین کرد.

لاریجانی همچنین خاطر نشان کرد: براساس لایحه اصلاح ساماندهی سهمیه‌ها ما دنبال این هستیم که ما باید یک بار دیگر تمامی کسانی که ورودی به دانشگاه‌ها دارند مورد ارزیابی قرار دهیم و با حمایت ولی به گونه‌ای که افراد در رشته‌های که می‌روند توانایی آن رشته را داشته باشند و بتواند مشکلی از مردم را حل کنند.

وی ادامه داد: این که لایحه ساماندهی سهمیه ورود به دانشگاه ها در سال ۹۹ اجرایی شود یا نه بستگی به این موضوع دارد که این لایحه چه زمانی تصویب می‌شود. اگر این لایحه در شورای عالی انقلاب فرهنگی تصویب شود سرعت آن بهتر خواهد شد اما اگر در مجلس مطرح شود با توجه به تغییرات پایان دوره مجلس امیدوارم نتیجه بدهد.

اگر چه اعلام خبر تدوین لایحه "ساماندهی سهمیه‌ ورود به آموزش عالی" به عنوان یکی از مهم‌ترین اقدام دولت برای تحقق شعار عدالت آموزشی در کشور، نور امیدی در دل هزاران داوطلب کنکور و خانواده‌های آنها ایجاد کرد تا شاید در کنکور ۹۹ سنجش های ورود به دانشگاه‌ها بر اساس شایستگی علمی اتفاق بیفتد اما با اظهار نظرهای متفاوت مسئولان از جمله دکتر منصور غلامی وزیر علوم که اعلام کرد؛ لایحه ساماندهی سهمیه‌های آزمون سراسری  به شورای عالی انقلاب فرهنگی ارجاع شد و اعمال آن به آزمون سراسری سال ۹۹ نمی‌رسد، این امیدواری در دل داوطلبان کاهش یافت و حال خانواده‌ها و داوطلبان چشم انتظار اقدام عملی و قاطعانه شورای عالی انقلاب فرهنگی برای تعیین تکلیف بحث چالش برانگیز سهمیه‌ها هستند.