از زمانی‌ که ماینرها در کشور شروع به فعالیت کردند علاوه بر این که تقاضا برای موتور برق‌های کوچک افزایش یافته، به سبب نیاز طرف تقاضا، موتوربرق‌های گازی هم روانه بازار شده‌ است؛ موتورهایی که ارزان‌ترین سوخت را می‌سوزانند و ظاهرا سکه‌های دیجیتالی برای صاحبانشان استخراج می‌کنند.

 «تقاضای موتور برق در عرض سه‌ سال گذشته بیشتر از ۱۰۰ درصد رشد کرده‌ است. به گفته ناظران بازار قطعی‌های اخیر برق باعث شده برخی از واحدهای صنفی برای از کار نیفتادن دستگاه‌های برودتی خود مثل یخچال به فکر موتور برق بیفتند. البته قیمت این اقلام هم همراه با نرخ دلار روند صعودی داشت. این افزایش قیمت باعث نشد ماینرها از فکر تجارت رمزارز بیرون بیایند و آنها نیز «تقاضای خانگی» در بازار موتور برق ایجاد کردند. بررسی‌های «دنیای‌ اقتصاد» نشان می‌دهد از زمانی‌ که ماینرها در کشور شروع به فعالیت کردند علاوه بر این که تقاضا برای موتور برق‌های کوچک افزایش یافته، به سبب نیاز طرف تقاضا، موتوربرق‌های گازی هم روانه بازار شده‌ است؛ موتورهایی که ارزان‌ترین سوخت را می‌سوزانند و ظاهرا سکه‌های دیجیتالی برای صاحبانشان استخراج می‌کنند.

افزایش نرخ بی‌رویه قیمت در عرض سه سال

در سایت دیوار آگهی‌های زیادی برای فروش و اجاره انواع موتور برق ثبت شده‌ است. یکی از فروشنده‌ها درباره میزان تغییر تقاضا در سه‌ سال اخیر می‌گوید: «تقاضا سه یا چهار برابر شده‌ است.»

این فروشنده دو نوع موتور برق می‌فروشد: «نمونه بزرگ و دیزلی که برای واحدهای صنعتی است و نمونه‌های کوچک‌تر که برای جوشکاری و اصناف استفاده می‌شود.»

به گفته این فروشنده بیشترین تقاضای بازار سمت «موتور برق‌های ۲۰۰ کاوا به بالا است که قیمت آن از ۱۳۰ میلیون شروع می‌شود. سوخت این موتور برق‌ها بنزین است و مشکلی برای تامین سوخت ندارند.»

او می‌گوید تقاضای موتوربرق‌های صنعتی کاهش یافته است و تقاضای موتور برق‌های خانگی بیشتر شده‌ است: «واحدهای صنفی مثل سوپرمارکت‌ها، قصابی‌ها و کاسب‌هایی که از یخچال استفاده می‌کنند هم مشتری موتور برق‌های کوچک بنزینی هستند. از وقتی‌که قطعی‌های برق بیشتر شده تماس برای خرید موتور برق از سوی این افراد هم افزایش پیدا کرده‌ است.»

او موتوربرق‌های مختلف را روزانه «۱۲۰ تا ۲۳۰ هزار تومان» هم اجاره می‌دهد که «بیشتر مشتریانش جوشکارهایی هستند که تمام وقت سر کار نیستند.»

یکی دیگر از فروشندگان سایت دیوار که موتوربرق‌های گازسوز می‌فروشد، می‌گوید: «در حال‌ حاضر ۷۰ درصد از تقاضای من مربوط به ماینرها است.»

او می‌گوید: «ماینرها درآمد خوبی دارند و خرید موتور برق‌های گازسوز به سبب ارزانی و در دسترس بودن یکی از بهترین منابع در دسترس برق برای آنها است.»

به گفته او «تا سال گذشته خبری از موتوربرق‌های گازسوز در بازار کشور نبود و از وقتی ماینینگ باب شد، تقاضا باعث شده به شکل انبوه وارد کشور بشود.»

این فروشنده هم می‌گوید موتور برق مورد پسند ماینرها «۲۰۰ کاوا تا ۶۰۰ کاوا است که بین ۱۰۴ تا ۲۰۰ میلیون تومان متغیر است.»

افزایش ۱۰۰ درصدی تقاضا

میلاد ایرانمنش یکی از فروشندگان موتور برق درباره میزان افزایش قیمت این کالا می‌گوید: «قیمت انواع موتور برق از دو سال پیش ۳۰۰ درصد رشد کرده‌ است. همان‌ گونه که موبایل، تبلت و بقیه کالاها گران شده‌ است.»

به گفته این فروشنده تا پیش از تحریم‌ها هم برندهای شرقی در بازار یافت می‌شد و هم برندهای غربی «اما حالا بعضی از برندها مثل استنفورد انگلیس عملا گم شده و اگر هم کسی پیدا کند قیمتش بسیار بالا است. بعضی از برندهای چینی هم موتور برق تولید کردند با طرح استنفورد که در بازار فراوان است.»

ایرانمنش می‌گوید قیمت موتور برق‌ها به کارآیی آنها بستگی دارد و «بسته به نوع موتور و انژکتور کارکردهای مختلفی دارد. برای مثال موتور برق‌های بزرگ دیزلی برای مصارف صنعتی است و موتور برق‌های کوچک‌تر که با بنزین کار می‌کنند برای مصارفی مثل مغازه‌ها و اصناف مناسب است.»

این فروشنده می‌گوید قیمت موتور برق ۲۵۰ کاوا (kva) که دو سال پیش ۲۵ میلیون تومان بوده «الان به بالای ۱۰۰ میلیون تومان رسیده است. موتور برق‌های بزرگ صنعتی که سه‌ سال پیش ۱۵۰ تا ۲۰۰ میلیون قیمت داشت الان به بالای یک میلیارد و حتی دو میلیارد رسیده است. علاوه بر افزایش نرخ ارز که روی این بازار تاثیر گذاشته، عدم واردات، کمبود عرضه و گرانی مس که مربوط به بازار جهانی است، آن هم زمانی‌ که تقاضا افزایش پیدا کرد، باعث شد قیمت‌ انواع موتور برق سیر جهش‌یافته‌ای طی کند.»

ماینرها معادلات بازار را عوض کردند

ایرانمنش می‌گوید تقاضای خانگی موتور برق در دو سال گذشته «از ۱۰۰ درصد بیشتر رشد کرده‌ است. تا پیش از این که بسیاری وارد بازار ماینینگ بشوند، کشاورزها، بانک‌ها و بیمارستان‌ها یا اصناف متقاضی موتور برق بودند اما از زمانی‌ که ماینرها فعال شدند تقاضای خانگی شکل گرفت و اگر بگویم بالای ۵۰ درصد از خرید و فروش موتور برق مربوط به ماینرها است، حرف گزافی نزده‌ام.»

همچنین ماینرها با فشار روی شبکه توزیع و قطع نوبتی برق، سایر مصرف‌کننده‌های برق را هم به خرید موتوربرق سوق داده‌اند. به گفته ایرانمنش تقاضای ماینرها بیشتر سمت موتوربرق‌های ۲۰ کاوا تا ۶۰ کاوا است «که قیمتی بین ۱۴۰ تا ۱۵۰ میلیون تومان دارند. نکته جالب در بازار عرضه موتور برق‌های گازسوز است. تا پیش از این دو نوع موتور برق در بازار وجود داشت: دیزلی که مورد استفاده واحدهای صنعتی بود و بنزینی که برای کارهای کوچک‌تر استفاده می‌شد. از وقتی‌ که ماینینگ باب شد و فعالیت ماینرها بیشتر شد، موتور برق‌های گازسوز هم وارد بازار شدند که البته استهلاک بالایی دارد و هنوز جواب خود را در بازار پس نداده است اما به سبب سوخت ارزانی که استفاده می‌کند جزو پرتقاضاترین‌ها است.»

همین‌ طور به گفته این فروشنده «معمولا موتور برق‌ها برای شرایط اضطراری استفاده می‌شدند. به همین سبب موتور برق دائم‌کار نداشتیم اما از وقتی‌ که ماینرها وارد بازار شدند تقاضای موتورهای دائم‌کار هم افزایش یافته است.»

به گفته ایرانمنش تا سه‌ سال پیش «مشتری به شرکت می‌رفت و پول را پرداخت می‌کرد و کالا را می‌برد. اما الان ابتدا باید تمام پول موتور برق را پرداخت کند و بعد از دو ماه با نرخ جدید تحویل بگیرد. بازار مواد اولیه هیچ ثبات قیمتی ندارد و به همین دلیل تولیدکننده‌ها نرخ‌ها را قطعی اعلام نمی‌کنند.»

نمی‌توان منکر افزایش هزینه‌های تولید در عرض سه‌ سال گذشته شد اما می‌توان کالایی مثل موتور برق که قطعات اصلی آن در داخل کشور تامین می‌شود را در خط‌های تولید زیادی راه‌اندازی و قیمت آن را متعادل‌تر کرد؛ آن هم زمانی که هم فضای کسب‌وکار مردم تغییر کرده و هم ماینرها معادلات جدیدی برای بازار تعریف کرده‌اند.»