۲۸ سپتامبر روز «همسایه خوب» است؛ این مناسبت جالب قرار است اهمیت و جایگاه همسایه خوب بودن و همسایه خوب داشتن را به ما یادآوری کند. همسایه‌ای که می‌تواند جای خالی خانواده را تا حدی برای ما پر کند، کمک حال مان باشد و در قبال هم وظایف و حقوقی داریم. همسایگی در گذشته معنایی متفاوت داشت؛ گاهی تلفن، تلویزیون و ادویه‌جاتِ ناهار و شام‌مان در اشتراکِ هم بود. اگر مهمانی‌ها گسترده می‌شد، به خانه همسایه هم راه پیدا می‌کرد.

بچه‌ها انگار متعلق به همه خانه‌های آن اطراف بودند؛ اگر در وسطِ بازی گرسنه یا تشنه می‌شدند، فرقی نمی‌کرد که در کدام خانه نیازشان را رفع کنند. در گذشته وجود یک دیوار مشترک باعث می‌شد که به دو خانه مجاور، نام همسایه را بدهیم و این نام، مسئولیتی در قبالِ اهالی آن دو خانه ایجاد می‌کرد به طوری که حتی با زدن ضربه‌ای به دیوارِ مشترک، می‌شد همسایه را برای کاری احضار یا از موضوعی مطلع کرد. یکی از لحظات نفس‌گیر کودکی خیلی از ما، وقتی بود که توپ‌مان داخل حیاط همسایه می‌افتاد و برای گرفتن آن مراجعه می‌کردیم. دختربچه‌ها با هم کنار حیاط یکی از خانه‌ها بساط خاله‌بازی پهن می‌کردند. پسرهاهم روزشان توی کوچه با هم شب می‌شد. همه محرم اسرار هم بودند.

گاهی دختر و پسری از نوجوانی دل باخته هم می‌شدند و پیوندی خانوادگی هم بین همسایه‌ها ایجاد می‌شد. اما امروزه مجموعه اشتراکاتی که باعث به وجود آمدن نام همسایه می‌شود، خیلی بیشتر از یک دیوارِ مشترک است در واقع چند متر زمین تبدیل به مساحت مشترک چندین خانه شده است که روی هم ساخته شده‌اند. راه‌پله‌ها، آسانسور و پارکینگ متعلق به چندین خانواده است. این روز‌ها جنس حقوق و وظایف همسایه‌ها درقبال هم مقداری تغییر کرده و حتی پیچیده‌تر شده است. جابه‌جایی مکرر خانواده‌های اجاره‌نشین و تعداد زیاد خانواده‌های یک مجتمع، مفهوم تعلق به محله، علاقه به بچه محل و در نهایت ویژگی‌های دنیای جذاب همسایگی را هم تغییر داده است، اما در همین روزگار هم باید حواس‌مان باشد کسانی را که پیرامون ما زندگی می‌کنند، نباید فراموش کنیم وباید در رنج و شادی‌شان شریک باشیم و اسباب ناراحتی‌شان را فراهم نکنیم. به قول مولانا: «ای قوم به حج رفته کجایید کجایید/ معشوق همین جاست بیایید بیایید/ معشوق تو همسایه و دیوار به دیوار/ در بادیه سرگشته شما در چه هوایید» در این پرونده به مناسبت روز «همسایه خوب» از چند جنبه بررسی می‌کنیم که همسایه خوب چه کسی است و چه باید کرد تا همسایه خوبی باشیم.

۲۰ اصل برای این که همسایه خوبی باشیم

این روز‌ها بیشتر خانه‌ها، آپارتمان‌های چندین طبقه شدند و در هر محله و کوچه تعداد خانواده‌هایی که در کنار هم زندگی می‌کنند، افزایش یافته است. در این شکی نیست که داشتن همسایه خوب نعمت است، اما بعضی از ما قبول نداریم که همسایه خوب‌بودن، آن‌قدر‌ها هم سخت نیست. رعایت یک سری نکات ساده، اما مهم که در ادامه به آن‌ها اشاره خواهد شد، از اصلی‌ترین ویژگی‌های یک همسایه خوب است که امیدواریم شما هم جزو آن‌ها باشید.

پرداخت به موقع شارژ ساختمان| همه ساکنان یک ساختمان موظف هستند که مبلغی را به عنوان شارژ ماهانه برای نظافت، تعمیرات و ... پرداخت کنند. بهتر است که هر ماه قبل از این‌که مدیر ساختمان یادآوری کند، این هزینه را به دست او برسانید.

صدا| خانه برای بسیاری از افراد محل استراحت است تا لحظاتی از روز را در آرامش بگذرانند بنابراین زیاد کردن صدای رادیو یا تلویزیون، گوش‌دادن به موسیقی با صدای بلند، داد و فریاد در راه‌پله و ...، از ویژگی‌های یک همسایه خوب نیست.

آب، برق و ... مشاعات|استفاده شخصی از امکانات مشاع ساختمان، هم غیراخلاقی است و هم حق‌الناس؛ بنابراین از شستن خودرو یا فرش و ... با آب مشاع، استفاده از وسایل برقی‌تان مثلا جاروبرقی کشیدن خودرو، شارژ ماشین‌های شارژی و ... با برق مشاع خودداری کنید.

رعایت زمان گذاشتن زباله| خودرو‌های حمل زباله شب‌ها سر ساعت معینی می‌آیند. برای همین نباید از صبح زباله‌های خود را بیرون خانه گذاشت، چون هم محل رفت‌وآمد را کثیف و زشت می‌کند و هم باعث ایجاد مشکلاتی برای کل محله می‌شود.

آبیاری| اگر در آپارتمان داخل حیاط یا کوچه و مقابل در ورودی باغچه هست، آبیاری آن بر عهده همه ساکنان ساختمان است. بهتر است آبیاری نوبتی از شیر آب هر واحد انجام شود.

تق‌و‌توق بد موقع| بدیهی است که خوردن گردو و بادام تازه بسیار لذت بخش است، ولی نباید شکستن پوست آن‌ها سر صبح باشد تا تازه‌تر بمانند! کلا زدن هرگونه ضربه به کف ساختمان، صدایی ناهنجار در کل ساختمان ایجاد می‌کند، مخصوصا زمان استراحت ساکنان.

تغییر کاربری| واحد‌های مسکونی فقط باید به اجاره یا تملک اشخاص با قصد سکونت درآید. استفاده تجاری یا اداری از واحد‌های مسکونی غیرقانونی است. گاهی بعضی‌ها در یک آپارتمان ۷۰ متری مشاغلی مثل آرایشگاه می‌زنند و سر و صدا و رفت و آمد امان همسایه‌ها را می‌برد.

ماسک‌زدن در آسانسور| رعایت پروتکل‌های بهداشتی در قسمت‌هایی از ساختمان که مورد استفاده بقیه اهالی هم هست، ضروری است. به طور مثال ماسک‌زدن در آسانسور که فضای‌بسته محسوب می‌شود، به نوعی رعایت حقوق دیگران است.

پیچیدن بوی غذا| بعضی غذا‌ها و استفاده از ادویه و چاشنی در آن‌ها باعث می‌شود که بوی‌شان در کل ساختمان بپیچد. در این مواقع، اولا از هود کمک بگیرید، ثانیا اگر همسایه‌ای دارید که شرایط مالی خوبی ندارد یا بچه کوچک و همسر باردار دارد، مقداری از این غذا را به آن‌ها بدهید.

سیگار کشیدن| این تصور را که کشیدن سیگار در جلوی پنجره باعث می‌شود بقیه اهالی ساختمان اذیت نشوند فراموش کنید، چون بویش در بقیه طبقات که پنجره‌شان باز باشد، می‌پیچد. واضح است که سیگار کشیدن در پارکینگ و راه‌پله هم یک نوع مزاحمت محسوب می‌شود.

بستن در| بعضی از همسایه‌ها برای رفتن به میوه‌فروشی سر کوچه یا خرید از سوپرمارکت که چند دقیقه بیشتر طول نمی‌کشد، در اصلی ساختمان را نمی‌بندند. واضح است که این کار باعث به خطر افتادن امنیت ساختمان می‌شود و گاهی خسارت‌هایی می‌زند که قابل جبران نیست.

آموزش بازی به بچه‌ها| برای بازی‌کردن بچه‌ها در پارکینگ، پشت‌بام یا ... باید یک سری آموزش به آن‌ها داد تا به وسایل دیگر همسایه‌ها مثل خودرویشان، دیوارها، ایزوگام و ... آسیب نرسانند. همچنین به آن‌ها یاد داد که با سر و صدا و ... مزاحمتی برای دیگر همسایه‌ها ایجاد نکنند.

باربری با آسانسور| حمل‌ونقل وسایل در بیشتر آپارتمان‌ها با آسانسور ممنوع است. در مواردی که آسانسور مخصوص بار وجود نداشته باشد ممکن است مدیر ساختمان ساعت مشخصی را برای استفاده از آسانسور برای اسباب‌کشی مشخص کند که باید فقط در همان زمان و با حجم معین این کار انجام شود.

تبدیل پشت‌بام به انباری| کاربری پشت‌بام مشخص است، نصب کولر، آنتن و گاهی انباری. برای همین قراردادن وسایل اضافی روی پشت‌بام درست نیست. همچنین هر واحد باید مراقب کولر خود روی پشت‌بام باشد تا باعث خرابی سقف نشود.

زشت‌کردن نمای ساختمان| حفظ نمای زیبا و یکدست وظیفه همه ساکنان آپارتمان است. قراردادن وسایل اضافی در تراس خانه، آویزان کردن لباس در ملأعام، آویزان کردن فرش شسته شده از تراس و هر کاری که باعث زشت شدن نما شود پسندیده نیست.

اسباب‌کشی| معمولا اسباب‌کشی‌ها همراه با صدماتی است، چه به خود وسایل و چه به ساختمان. مراقبت از راه‌پله‌ها و نرده‌ها، در و دیوار همسایه‌ها و آسانسور، وظیفه ساکنان جدید یا آن‌هایی است که خانه را ترک می‌کنند.

شیرابه زباله| زباله‌هایتان را بهتر است هر شب با دقت از خانه خارج کنید تا شیرابه کمتری داشته باشد. در این بین، حتما پلاستیک زباله را با سطل‌زباله به بیرون از خانه ببرید تا در آسانسور یا راه‌پله، پارکینگ و ...، بوی بد آن نپیچد و شیرابه‌هایش باعث کثیف شدن آن‌جا نشود.

اعتماد به همسایه| داشتن حسن ظن به همسایه‌ها ضروری است، اما اعتماد بی‌جا و پیش از کسب شناخت کافی در این دوره و زمانه، ممکن است خطرات زیادی برای شما و حتی دیگر اهالی ساختمان ایجاد کند؛ بنابراین مسائل خصوصی زندگی‌تان را با همسایه‌ها در میان نگذارید و حریم خانه و خانواده را هم حفظ کنید. از آن طرف وقتی همسایه تان تمایلی به مطرح کردن برخی چیز‌ها ندارد از کنجکاوی بپرهیزید.

احوال‌پرسی| هر از چندگاهی با زدن آیفون همسایه‌ای که چند وقتی است که او را ندیده‌اید یا تماس تلفنی با او، حال‌و‌احوالش را بپرسید و او بگویید که اگر کاری داشت، می‌تواند به شما خبر بدهد به ویژه اگر این همسایه سالمند، معلول یا ... باشد، اهمیت این کار بیشتر می‌شود.

تحمل بچه‌ها| یکی دیگر از محدودیت‌های کرونایی، حضور ۲۴ ساعته بچه‌ها در خانه است؛ بنابراین به خاطر هر سر و صدایی از سمت آن‌ها، گوم‌گوم کردن‌شان و ...، سریع دم خانه‌شان نروید تا به آن‌ها و خانواده‌شان تذکر دهید. تحمل کردن سر و صدای بچه همسایه‌ها از ویژگی‌های یک همسایه خوب است. در روز «همسایه خوب» از اصول ارتباط موثر با آن‌ها، چالش‌های آپارتمان‌نشینی و نحوه مدیریت این موضوع گفتیم

 کارشناس روان‌شناسی

زندگیِ انسان عصر حاضر با گذشته فرق کرده است؛ او ساعت‌های طولانی را مشغول کار و فعالیت در بیرون از خانه است و دیگر شب‌نشینی با همسایه‌ها را در برنامه فراغت خود ندارد. حال با این سبک‌زندگی جدید و در آپارتمان‌هایی با اشتراکات متعدد، چطور باید همسایگی کرد؟ ویژگی‌های یک همسایه خوب در قرن بیست‌و‌یکم چیست؟ ۲۸ سپتامبر، روز «همسایه خوب» است و به همین بهانه در ادامه، نکاتی در این باره مطرح خواهد شد.

ارتباط موثر را جدی بگیریم | اجزای یک ارتباط مؤثر همان‌طور که در هر تعاملی راهِ چاره است، در زندگیِ آپارتمان نشینی امروزه هم کاربرد دارد. توجه به ملاحظات موقعیتی، ابعاد فرهنگی، انتخاب صحیح محتوای کلام و نحوه ارائه آن در برخورد با همسایه‌ها ضروری است. قطعاً در زندگی آپارتمان‌نشینی، اعضای ساختمان با چالش‌هایی روبه‌رو خواهند شد، بهتر است برای حل این چالش‌ها به سراغ سبک‌های ارتباطی سالم برویم.

طای همسایه را با توهین و پرخاش پاسخ ندهیم | ممکن است با موقعیتی روبه‌رو شویم که یکی از همسایه‌ها در استفاده از نواحی مشترکِ ساختمان، دچار خطایی شده باشد یا با ایجاد سر و صدای زیاد، آرامش ساختمان را برهم زده باشد؛ در این جا اگر رفتار او را با توهین، تهدید و پرخاش پاسخ دهیم، در واقع از سبک ارتباطی تهاجمی استفاده کرده‌ایم. اگر در برخورد با او جنبه سکوت را حفظ کنیم و از حقوق و خواسته خود به نفع او چشم‌پوشی کنیم، یعنی سبک منفعلانه را برگزیده‌ایم. همچنین ممکن است در هنگام رویارویی با او رفتار محترمانه و موجهی داشته باشیم، اما هنگامی که او حضور ندارد، خشم خود را در بدگویی کردن از او به دیگر همسایگان بروز دهیم. در هیچ‌کدام از این شیوه‌ها مشکلی حل نخواهد شد.

به سبک جرئت‌مندانه با همسایه رفتار کنیم | انتخاب دیگر ما برای رفتار با همسایه می‌تواند سبک جرئت‌مندانه باشد. در این شیوه ما اعتراض و خواسته خود را به صورت محترمانه به فرد منتقل و نتایج نقض قوانین ساختمان را نیز در جلسه‌ای بازگو می‌کنیم. به این ترتیب هم به حقوق خود پرداخته‌ایم و هم به شیوه‌ای که احتمال موفقیت‌اش بیشتر است، نزدیک‌تر شده‌ایم.

قضاوت زودهنگام دردسرساز می‌شود | در برخورد با همسایه گاهی همدلی و تلاش برای درک شرایط خاص لازم است. در یک ساختمان، با چندین خانه که به صورت فشرده در مساحتِ کوچکی جای داده شده‌اند، دنیایی از احساسات و اتفاقات جاری است؛ گاهی رخدادی که برای همسایه‌مان پیش می‌آید، فضای خانه آ‌ن‌ها را به گونه‌ای ملتهب می‌سازد که بقیه ساکنان را هم درگیر می‌کند. قطعاً در چنین شرایطی اعتراض جایگاهی نخواهد داشت؛ بنابراین از قضاوت زودهنگام درباره شرایط زندگی همسایه باید به شدت پرهیز کرد تا بعدا پشیمانی به بار نیاید.

دخالت بیش از حد، ممنوع | حریم زندگی انسانِ امروزی بسته‌تر از گذشته شده است. افراد معمولاً تمایل دارند که مشکلات‌شان را در مرز‌های خانه خود نگه دارند، بنابراین در به جای آوردن حق همسایگی باید به میزانی که همسایه اجازه می‌دهد پیش رفت و به جز موارد ضروری، در زندگی همسایه‌هایمان دخالت نکنیم. پر واضح است که حتی دخالت در موضوعی مثل خشونت خانگی هم نیاز به ملاحظات زیادی دارد که باید به صورت اصولی اتفاق بیفتد تا مشکل‌ساز نشود.

به جای کنایه‌زدن، شفاف حرف بزنید | توجه به محتوای کلامی که قصد گفتن آن را دارید و نحوه ارائه آن در برخورد با همسایگان مهم است. قطعاً اگر برای نشان دادنِ جایگاه زباله، کنایه‌های مختلف کارساز بود در زیر این شعار‌های کنایه‌آمیز در کوچه و خیابان‌ها، زباله‌ای دیده نمی‌شد! بنابراین و به طور کلی، تلاش کنید تا همیشه به جای کنایه زدن، خواسته‌ها و نظرات‌تان را به صورت محترمانه و البته شفاف با همسایگان در میان بگذارید.

حق همسایگی نباید فراموش شود| به عنوان نکته پایانی باید بگویم که سبک زندگی انسان‌ها از گذشته تا به امروز تغییر کرده است، اما حق همسایگی همچنان جایگاه دارد، فقط باید آن را در رنگ و شمایل انسان امروزی قالب‌بندی کرد. متاسفانه عده‌ای این روز‌ها کمتر به آن توجه می‌کنند در حالی که این مسئله نباید فراموش شود.