دریا قدرتی پور: از روزگاری که اصفهان برند طلای کشور بود تا اکنون که کارگاه های طلاسازی حال و روز خوشی ندارند تقریبا یک دهه گذشته است. فاصله ای اندک بین برندی که در خاورمیانه جایگاهی داشت و اکنون که کارگاه های طلاسازی رو به افول رفته اند. این مساله را با ابراهیم حبیب الهی، مسئول کمیته فلزات و سنگ های گرانبهای اتاق بازرگانی اصفهان در میان گذاشتیم. او  24 سال است که در امر تولید طلا فعالیت می کند و هم تولید کننده و هم عرضه کننده مصنوعات طلا است. گرچه شغلش با مدرک دکترای حقوق چندان تطابقی ندارد اما به واسطه اینکه برادر و دایی اش در این شغل بوده اند و به خاطر علاقمندی به این شغل وارد شده است. به نظر او طلاسازها سربازان خط مقدم این شغل هستند و روزگاری کار پر رونقی داشتند اما اکنون به دلیل کرونا و اقتصاد بیمار بسیاری از کارگاه های طلاسازی رو به تعطیلی رفته اند و رونق از بازار تولید کننده و فروشنده های طلا رخت بربسته.

اما با همه این احوالات، باز هم از نگاه عامه، اشتغال به کار طلافروشی و طلا سازی، شغلی پر رونق و پردرآمد محسوب می شود. کارآفرین برتر سال 1400 البته این موضوع را باور ندارد و بر مشکلات بی شمار این صنعت تاکید می کند.

با این فعال اقتصادی به گفت گو نشستیم تا از آواز کارگاه های طلا سازی بگوید که از دور خوش است و از نزدیک حال و روز خوبی ندارد.

طلا ساز میزان درآمد بیشتری دارد یا طلا فروش ؟

چرخه طلا فروشی و طلا سازی به موازاتِ هم، درآمدهایشان کاهش یا افزایش دارد، بالتبع اگر طلا فروش، فروش بیشتری داشته باشد این افزایش درآمد برای تولید کننده هم بیشتر خواهد بود و این دو باهم ارتباط مستقیم دارند اما با شرایط ایجاد شده تنها می توانیم بگویم که رونق بازار طلا سازی به میزان خرید مردم از طلافروشی ها بستگی دارد و اگر مردم توانایی خرید طلا در طلافروشی ها را داشته باشند، قطعا طلا فروشان و بنکداران برای سفارش ساخت طلا مراجعه می‌کنند. در سال های اخیر، توان خرید طلا از سوی مردم کاهش محسوسی داشته است، حتی برخی از همکاران طلاساز بنده در طول سه سال گذشته اقدام به جمع آوری کارگاه طلاسازی خود کردند چرا که میزان مراجعه مردم برای سفارش ساخت طلا به شدت کاهش یافته است.

در واقع میزان درآمد طلاسازان یا طلافروشان بستگی به میزان طلای موجود در ویترین طلافروشی دارد. طبیعی است که اگر یک طلافروش مثلا 10 کیلو طلا در ویترین برای عرضه به مشتری داشته باشد به نسبت درآمد بیشتری از یک طلاساز دارد که کل سرمایه اش یک کیلو طلاست، از طرفی شرکت‌های تولید طلا که به صورت عمده‌، فروش می کنند، به مراتب درآمد بیشتری نسبت به یک طلافروش حتی با ویترین بالای چندین کیلویی طلا دارند. جالب اینجاست که عامه مردم فکر می کنند پول طلا سازها از پارو بالا می رود ولی آواز کارگاه های طلا سازی از دور خوش است و آنها در شرایط حاضر حال و روز خوبی ندارند.

به عنوان سازنده و تولید کننده طلا در حال حاضر کارگاه های طلا سازی با چه مشکلاتی روبرو هستند ؟

یکی از مهمترین مسائلی که کارگاه های طلا سازی در شرایط امروز با آن روبرو هستند در درجه اول کمبود مواد اولیه برای تولید طلا است که نوسانات قیمتی را هم به دنبال داشته است، مساله ای که افزایش چشمگیر قیمت طلا را به دلیل افزایش قیمت انس رادیوم و تحریم‌ها ایجاد کرده و هم اکنون به این خاطر که شرکت‌های خارجی با ایران کار نمی‌کنند و این ماده با واسطه تهیه می‌شود پروسه طولانی را رقم می زند و در نهایت افزایش شدید قیمت مواد اولیه را به دنبال دارد و کارگاه ها یکی پس از دیگری به علت اینکه نمی توانند مواد اولیه گران بخرند تعطیل می شوند. بعضا این موضوع به ضرر سازندگان طلا تمام شد به این خاطر که اجرت و سود کار ساخته شده را ناچیز کرد و قیمت طلایی که یک روز به قول طلافروش ها با مظنه پائین ساخته شده پس از فروش به یک باره افزایش پیدا می کند و سازندگان باید به مراتب با مظنه بالاتری طلای جدید یا مواد اولیه را جایگزین طلای ساخته و فروخته شده کنند و این نوسانات مظنه طلا، ثبات بازار را تحت الشعاع قرار داده و اکنون یک طلاساز تکلیف خود را با بازار خرید طلا جهت ساخت نمی‌داند.

پس با این حساب بازار طلا اکنون به شدت گیج است و ثبات لازم را ندارد .

بله دقیقا. البته این بی ثباتی ربطی به شرایط امروز ندارد و از حدود 15 سال پیش به وجود آمد. شروع آن هم با افزایش قیمت ارز بود که باعث شد بیشتر خریداران بر روی طلای آب شده و سکه سرمایه گذاری کنند و در امر خرید و فروش سردرگم شوند اینها همه دست به دست هم داد تا چرخ تولید و اشتغال در حوزه طلا نچرخد و تعداد کارگاه های طلا 75 درصد کاهش یابد.

در مجموع چه تعداد کارگاه طلا در اصفهان داشته ایم و اکنون به چه میزان رسیده اند؟

قبلا هزار و 950 کارگاه طلا سازی فعال در اصفهان داشتیم و متاسفانه اکنون این تعداد به 350 کارگاه رسیده که تنها با 10 درصد از توانشان کار می کنند .

شما از کاهش و تعطیلی حجم زیادی از کارگاه ها صحبت کردید. چه تعداد اشتغال با تعطیلی این کارگاه ها از بین رفته است.

طی سالهای گذشته حدود 10 هزار نفر از این طریق امرار معاش می کردند که اکنون به 1000تا دو هزار نفر کاهش یافته اند و معادلات درست اشتغال از دست رفته است.

و با توجه به کاهش این میزان از کارگاه های طلاسازی و بیکار شدن افرادی که در راس تولید قرار گرفته اند، آیا اکنون به نسبت میزان تولیدی که در اصفهان داریم می توانیم جوابگوی نیازهای بازار باشیم؟

متاسفانه با اینکه در کشور ما معادن طلا و نقره زیادی وجود دارد اما به همین دلایل از جمله تعطیلی کارگاه ها و کم شدن تولید، ما نمی توانیم جوابگوی نیاز مصرفی در بازار باشیم. هم اکنون تحریم ها باعث شده که ما در واردات و استحصال شمش مشکل داشته باشیم و تولید کننده ها در زمینه تهیه مواد اولیه و تهیه شمش با چالش روبرو هستند و تنها چند کارخانه داریم که از طریق طلای آب شده شمش تولید می کنند، فرایندی که مورد حمایت تولید کنندگان نیست. اکنون صادرات سنگهای گرانبها و نیمه گرانبها، منوط به اخذ مجوز از بانک مرکزی با رعایت آئین نامه ورود، صدور و معاملات طلا مصوب شورای پول و اعتبار است و زیر نظر دولت بوده و به همین سبب فقط 200 کیلو واردات شمش به صورت موقت به کشور وارد می شود و تولیدکنندگان و صادرکنندگان جواهر آلات و مصنوعات طلا باید به همان میزان اقدام به صادرات نمایند و در نتیجه این مقدار واردات جوابگوی مصرف داخل نیست.

و اگر بخواهیم نیاز داخلی را در نظر بگیریم تا چه میزان شمش باید وارد کشور شود ؟

حدود 1000 کیلو باید شمش وارد کنیم تا بتوانیم این فاصله را مرتفع کرده و نیازهای داخلی را فراهم کنیم.

منظور شما از این نیاز،چرخه تولید و مصرف طلا در کشور است آیا با توجه به اینکه مردم به سمت خرید طلای دست دوم رفته اند این موضوع می تواند جایگزینی برای بخشی از نیازهای مصرفی در کشور باشد؟

به هیچ عنوان. در هر صنعتی چرخش جریان اقتصادی و فعال بودن آن بستگی به میزان تولید دارد که این چرخه با عرضه طلای دست دوم به مشکل خورده و سبب تعطیلی و خلل در جریان تولید شده است. به نظر من بزرگترین خیانتی که به تولیدکنندگان طلا شده است، تبلیغاتی است که در زمینه طلای دست دوم می شود. این در حالی که طلای دست دوم باید از بازار، جمع و آب شود و دوباره در چرخه تولید قرار گیرد. متاسفانه به دلیل نبود نظارت ها از قدیم الایام، مردم طلاهای دست دوم را با عنوان طلای 18 عیار و استاندارد خریداری می کنند و این موضوع هم به ضرر تولید کننده و هم به ضرر مصرف کننده تمام می شود. در واقع اگر به دنبال رونق اقتصاد کشور و صنعت باسابقه طلا و جواهر در کشور هستیم باید به فکر تولید بیشتر و جلوگیری از فروش و عرضه طلای دست دوم باشیم.

به نظر می رسد که شیوع کرونا نیز در میزان اشتغال از دست رفته در این حوزه بی تاثیر نبوده است درست است؟

بله دقیقا این اتفاق افتاده و در سال 99 بعد از شیوع کرونا بزرگترین ضربه های اقتصادی به طلا وارد شد و با توجه به عدم آگاهی و تعطیلی های پی در پی و کاهش خرید و فروش در این عرصه، خسارات زیادی به طلا فروشان و تولید کنندگان طلا وارد آمد و میزان مراجعه مشتریان برای خرید طلا کاهش یافت.

با توجه به اینکه اصفهان قطب طلای کشور محسوب می شود این موضوع تا چه حد باعث رکود اقتصاد اصفهان شد؟

طلا تنها صادراتی است که از لحاظ حجمی با هیچ مصنوع یا محصول دیگری قابل رقابت نیست این در حالی است که طلا با ارزش افزوده بالا و با حجم کم به اقصی نقاط دنیا صادر می شود و اصفهان به این خاطر قطب طلا شد که 75 درصد تولید طلا را در دست داشت و تا حدود 12 سال پیش این اتفاق به شکل مستمر بود و استان اصفهان به عنوان بزرگترین صادر کننده طلا در خاور میانه هم از لحاظ تولید و هم از لحاظ کیفیت به شمار می آمد و ما حتی جلوتر از کشورهای ترکیه، افغانستان و عراق بودیم اما متاسفانه اکنون عقب تر از این کشورها هستیم و در عرضه و رقابت بازار طلا عقب افتاده ایم؛ البته، ناگفته نماند که هنوز هم کیفیت طلای ایران بسیار بالاست .

با توجه به مباحثی که مطرح کردید گویا معادن فعال اصفهان نیز در امر استخراج کاهش یافته اند.

بله متاسفانه همینطور است و تنها معدن رسمی که در استان اصفهان فعال است معدن موته با میانگین استخراج یک کیلوگرم در طول 24 ساعت است که در ماه حدود 30 کیلو را شامل می شود و این عدد اصلا جوابگوی ظرفیت بازار تولید کننده و مصرف کننده نیست .