لادن ایرانمنش: دولت 15 ماهه شد اما همچنان شعارهای مسکنی سیزدهمین دولت به ثمر ننشسته و وعده ها عملی نشده است. این در حالی است که گزارش های حوزه مسکن نشان می دهد قیمت مسکن خزنده و در سکوت رو به صعود است. چنانچه جعفر راستی، نماینده آذربایجان شرقی اخیراً در جلسه علنی روز چهارشنبه در مجلس گفته حال بازار مسکن خوب نیست و خواستار پیگیری این موضوع شده و گفته عرضه زمین و واگذاری آن به مردم باعث شکسته شدن قیمت مسکن می شود. معاون وزیر راه و شهرسازی نیز همسو با این نماینده مجلس تأکید کرده که اگر می‌خواهیم تورم کنترل شود حتماً باید مسکن بسازیم؛ زیرا مسکن بیشترین وزن را در تورم دارد.

به گفته هادی عباسی، دلیل اینکه در دولت قبل رشد اقتصادی صفر بوده به این دلیل بوده که ساخت مسکن متوقف شده بود و اگر بخواهیم تورم کنترل شود حتماً باید مسکن بسازیم زیرا مسکن بیشترین وزن را در تورم دارد.

اما با این همه اوضاع آنطور که باید و شاید پیش نرفته که دولت بتواند به وعده هایش جامه عمل بپوشاند و شواهد نشان می دهد وعده بزرگ دولت روز به روز آب می رود. بر اساس آخرین برآوردهای صورت گرفته از سوی نهادهای رسمی، میانگین قیمت هر متر واحد مسکونی در پایتخت به مرز 44 میلیون تومان رسیده است. این یعنی خرید یک واحد 50 متری در پایتخت حدود دو میلیارد و 200 میلیون تومان هزینه خواهد داشت، این در شرایطی است که با وجود تمام افزایش حقوق‌های ثبت شده، هنوز پایه حقوق و دریافتی بخش قابل توجهی از کارمندان و کارگران در ماه کمتر از 10 میلیون تومان تخمین زده می‌شود.

اگر بر فرض محال، یک کارمند بتواند در ماه تمام حقوق 10 میلیون تومانی خود را پس انداز کند و باز هم بر فرض محال، قیمت خانه از امروز دیگر افزایش پیدا نکند، 220 ماه بعد، شانس خرید یک خانه 50 متری در تهران را خواهد داشت و این یعنی در صورت فرض کردن دو موقعیت محال، باز هم نزدیک به 19 تا 20 سال زمان نیاز است تا او بتواند خانه دار شود.

برآوردها نشان می دهد که اگر طبقه متوسط جامعه بخواهد یک واحد خانه بخرد باید بیش از 100 سال صبر کند. دلیل این موضوع هم این است که نظارت ها در بخش مسکن چندان به شکل درستی انجام نمی شود و برخلاف اینکه بخش بزرگی از اقتصاد ما در دست دولت است اما در بخش مسکن ما با بخش خصوصی روبه رو هستیم که سهم عظیمی از ساخت و سازها را بر عهده دارد و سهم دولت در این زمینه کم است.

از سوی دیگر دولت اساساً هیچ ورودی به قیمت‌ها در بازار مسکن نیز ندارد و بازار با توجه به شرایط خاص خود یا سال‌ها رکود را تجربه می‌کند یا جهش‌های غیرقابل باور در قیمت را به ثبت می‌رساند. تجربه سال‌های گذشته و پس از دوره کرونا نیز نشان داد که حتی ورود دولت برای محدود نگه داشتن رقم افزایش اجاره بها نیز در بازار خانه کارگشا نیست و این بازار شرایط خاص خود را دارد.

به این ترتیب ما با بازاری طرفیم که در اختیار دولت نیست اما بر اساس قانون اساسی، دولت وظیفه دارد در آن حضوری هدفمند و حمایتی داشته باشد، تضاد و تناقضی که گویا راه چاره ای برای آن نیست.

چرا که بعد از مسکن مهر که میراث دولت احمدی نژاد بود این بار در دولت رئیسی طرح مسکن ملی و ساخت یک میلیون مسکن در سال مطرح شد و با بالارفتن قیمت دلار و بالطبع مصالح ساختمانی این طرح نیز با مشکلات زیادی روبه رو شد.

بیت ا... ستاریان، کارشناس بازار مسکن در این باره می گوید: در دهه‌های گذشته همواره تأکید شده کشور به تولید سالیانه یک میلیون خانه نیاز دارد. در حال حاضر این هدف توسط دولت سیزدهم نیز دنبال می‌شود. تولید چهار میلیون مسکن در چهار سال یعنی یک بیست و پنجم واحدهای مسکونی کل کشور که 4 درصد می‌شود. این چهار میلیون واحد فضاهای جانبی و زیرساخت نیاز دارد. در واقع شما می‌خواهید 4 درصد در کل کشور توسعه عمرانی ایجاد کنید. این هدف نیازمند آن است که رشد اقتصادی کشور بالای 10 درصد باشد.

اما دولت گوش شنوا نداشت و برنامه‌های پر سر و صدای خود را کلید زد. دولت سیزدهم بر اساس قانون جهش تولید و تأمین مسکن مصوب 17 مرداد سال 1400 ساخت چهار میلیون واحد مسکونی طی چهار سال را در برنامه خود گنجانده است. حدود 5/5 میلیون نفر برای این طرح نام نویسی کرده‌اند که بیش از 6/3 میلیون نفر تأیید شده‌اند. بر اساس آخرین اعلام وزارت راه و شهرسازی تاکنون برای یک میلیون و 666هزار و 673 واحد مسکونی زمین تأمین و تا 25 مرداد ماه 1401 ساخت یک میلیون و 595هزار و 824 واحد مسکونی آغاز شده است.

در عمل اما هیچ اثری از نهایی شدن تمام این وعده‌ها نیست. اواخر مرداد ماه سال جاری، معاون سابق مسکن و ساختمان وزیر راه و شهرسازی با بیان اینکه  تلاش می‌کنیم تا پایان شهریور ماه اولین واحدهای طرح نهضت ملی مسکن تحویل داده شود گفته بود: پیش‌بینی اولیه این است که حدود 100 هزار واحد از استان‌های مختلف به عنوان اولین بخش به افرادی که زودتر در طرح شرکت کرده و آورده اولیه خود را واریز کرده اند، تحویل داده شود. با رسیدن به آبان ماه اما خبری از هیچ واحد تحویل شده‌ای نیست.

حالا 15 ماه از عمر دولت رئیسی گذشته و اگر تخمین‌ها مبنی بر اینکه ساخت خانه در ایران بین 18 تا 24 ماه زمان نیاز دارد را کنار این اصلاحیه دولت در وعده خود بگذاریم که قرار نیست سالانه یک میلیون واحد خانه ساخته شود، بلکه در پایان چهار سال، چهار میلیون خانه در اختیار متقاضیان قرار خواهد گرفت، باید انتظار داشت که تا چند ماه آینده، لااقل نیمی از واحدهای وعده داده شده به مرحله بهره برداری برسند، زیرا در صورت تأخیر بیشتر تجهیزات صنعتی و تأمین کنندگان مصالح ساختمانی، توان آن را نخواهند داشت که مدتی کوتاه تمام نیازهای این واحدها را تأمین کنند.