کد خبر: ۲۶۱۵۳۵
تاریخ انتشار: ۰۸ آذر ۱۴۰۱ - ۰۹:۰۲

لادن ایرانمنش: صف های طولانی و نوستالژی کوپن، از خاطر اقتصاد ایران نمی رود. کوپنی که حدود سه دهه ماند و رفت و باز دوباره حالا زمزمه آمدن آن به شکلی دیگر این بار به صورت کارت های الکترونیکی شنیده می شود. بازگشتی که مخالفان و موافقان زیادی دارد و برخی از این بازگشت به عنوان شکستی بزرگ برای اقتصاد ایران یاد می کنند و برخی هم اعتقاد دارند که این موضوع برای دهک های پایین جامعه می تواند نقطه روشنی تلقی شود.

پس از بیش از ده سال دوری از کوپن، همزمان با تصویب لایحه بودجه 1401 بود که مجلسی ها موافقت خود را با اصلاح ارز ترجیحی مشروط به این دانستند که امسال قیمت کالاها همانند نرخ سال قبل به مردم ارائه شود؛ اتفاقی که باعث شد سناریوی کوپن الکترونیک باز دوباره روی میز دولت قرار گیرد. این اتفاق اما در حالی قرار است فعلاً به صورت آزمایشی در چند شهر کشور به اجرا برسد که به گفته مخالفانش در شرایط فعلی نه سیستم آن آماده است و نه اقتضائات اقتصادی داخلی و جهانی با نرخ‌های سال1400 تناسبی دارد.

طرح توزیع کوپن به جای یارانه نقدی از اردیبهشت ماه امسال و با پرداخت یارانه 300 و 400 هزار تومانی در دستور کار قرار گرفت و اعلام شد اجرای آن به آماده شدن زیرساخت‌ها بستگی دارد. طرحی که با هدف تقسیم عادلانه کالاهای اساسی رقم خورد اما اجرای آن با فراز و نشیب های فراوان روبه رو شد. در این طرح قرار است اعتبار واریزی صرفاً برای تأمین کالای اساسی و ضروری در نظر گرفته شود و وزارت صنعت، معدن و تجارت موظف است امکان تخفیف در خرید این کالا‌ها را برای مشمولان فراهم کند. طبق این طرح، همچنین خانوار‌هایی که سطح درآمدشان کمتر از مبلغ حداقل دستمزد است، از دو برابر یارانه سایر خانوار‌های مشمول بهره‌مند می ‌شوند و شناسایی این خانوار‌ها به عهده وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی است.

این طرح موافقان و مخالفان زیادی داشته و دارد. یکی از این مخالفان محمدرضا میرتاج الدینی، عضو کمیسیون برنامه و بودجه‌ مجلس است که چندی پیش به شکلی واضح مخالفت خود را با قضیه کالابرگ اعلام کرد و گفت: با کالابرگ به معنای سهمیه بندی موافق نیستم به این خاطر که باید از کالابرگ الکترونیک در شرایطی استفاده کرد که با کمبود کالا مواجه باشیم. اما در حال حاضر کمبود نداریم و به نظر من ضرورتی ندارد از کالابرگ استفاده کنیم. باید یارانه در اختیار مردم قرار بگیرد و آنها انتخاب کنند که چه کالایی را بخرند.

پیمان مولوی، کارشناس امور اقتصادی نیز همسو با این نماینده مجلس و از دیگر مخالفان این طرح است که در واکنش به اجرای طرح کالابرگ گفته: بنده از روز اولی که پرداخت ارز 4200 تومانی برای واردات کالاهای اساسی اعلام شد به پرداخت این نوع ارز انتقاد داشتم و همواره به حذف ارز 4200 تومانی تأکید می‌کردم، حال که امروز پس از سال‌ها این رانت از بین رفته است، اما باز هم به برنامه دولت برای طرح کالابرگ و یارانه نقدی و دهک‌بندی‌ها انتقاد دارم، چراکه دولت باید حداقل یک ماه پیش از حذف ارز 4200 تومانی این منابع را به عنوان درآمد پایه همگانی به حساب همه ایرانیان واریز می‌کرد و اصلاً نیازی به دهک‌بندی نبود. مولوی با تأکید بر اینکه ارائه کالابرگ سیاست درستی نیست به گفته این کارشناس، هرگونه پرداخت کوپنی یا کالابرگ منجر به بازار سیاه می‌شود همانطور که در اقتصاد ایران در دهه 60 نیز رخ داد و آنچه حائز اهمیت است، درآمد پایه همگانی است که امروز برای هر فرد و نه خانوار حداقل یک میلیون و 200هزار تومان می‌شود، ضمن آنکه این اقدام دولت به هیچ‌وجه پوشش 100 درصدی کالای اساسی را نخواهد داد و باز هم این شکاف طبقاتی بیشتر خواهد شد و راهکار منطقی و درستی نیست.

در مقابل مخالفان اجرای این طرح برخی هم هستند که معتقدند در شرایط فعلی اقتصاد تنها راهکار همین است و چاره دیگری نیست. «آلبرت بغزیان»، اقتصاددان و استاد دانشگاه از جمله موافقانی است که درباره آثار اجرای طرح کالابرگ الکترونیک معتقد است: به ‌دلیل مشکلات اقتصادی و در راستای جبران آسیب‌های حذف ارز 4200 تومانی طرح کالابرگ می تواند گزینه مناسبی باشد. گرچه او با ذات پرداخت یارانه به ‌شکل کالا مخالف است و گفته در شأن ملت ایران نیست، اما به دنبال این سخن خود اضافه کرده که در شرایطی که تأمین منابع مالی اداره کشور با مشکل مواجه می‌شود، اجرای سیاست‌هایی مانند طرح سهمیه‌بندی کالا و کالابرگ الکترونیک نیز در دستور کار قرار می‌گیرد؛ بنابراین، وقتی تنها گزینه موجود دولت سهمیه‌بندی و اختصاص یارانه است بهتر است این یارانه در قالب کالا پرداخت شود.

طرح اختصاص کالابرگ الکترونیکی به مردم طی یکی دو سال اخیر بار‌ها از سوی برخی کارشناسان اقتصادی، فعالان کارگری و برخی نمایندگان مجلس شورای اسلامی به منظور تأمین کالا‌های اساسی مورد نیاز مردم مطرح شده و با اینکه اجرای آن 9 ماه پیش با تصویب طرح کالابرگ الکترونیک در مجلس رنگی جدی به خود گرفت اما به دلیل نبود زیرساخت ها، دولت همچنان در اجرای آن به شکل کامل ناتوان است.

 

ارسال نظر
نام:
ایمیل:
* نظر:
شماره پیامک:۳۰۰۰۷۶۴۲ شماره تلگرام:۰۹۱۳۲۰۰۸۶۴۰
پربیننده ترین
ویدئو
آخرین اخبار
پرطرفدارها