دریا قدرتی پور: امیدها برای احیای گونه نادری که این روزها حکم کیمیا را پیدا کرده است زنده شده است. امیدهایی که قرار است با تدوین طرح حفاظت از زیستگاه ها و تکثیر یوزپلنگ در استان اصفهان گونه یوزپلنگ ها را نجات دهد. گونه نادری که جز تعداد اندکی از آنها در کشور باقی نمانده و بیم آن می رود که از چرخه زیست خارج و منقرض شوند.

این اولین بار نیست که حفاظت از یوز آسیایی در فهرست فعالیت های محیط زیستی قرار می گیرد. شروع به کار پروژه حفاظت از یوزآسیایی به سال 80 و زمانی برمی‌گردد که عده‌ای از کارشناسان بین‌المللی و داخلی برای حفظ یوز تلاش خود را آغاز کردند. اما شاید بتوان گفت که این طرح برای اولین بار است که در اصفهان قرار است به اجرا دربیاید.

بهانه اجرای این طرح هم ثبت سه تصویر پیاپی از یک قلاده یوزپلنگ نر توسط دوربین تله‌ای در پناهگاه حیات وحش عباس آباد در اسفندماه سال 1401 بوده؛ اتفاقی که پس از 14 ‌سال انتظار باعث شد که طرح حفظ این گونه نادر در اصفهان به شکل جدی تری دنبال شود.

اگر بخواهیم ماجرا و گذشته این یوزپلنگ را دنبال کنیم به سال 88 می رسیم. در آن سال سه توله یوز متولد شد و یک سال پس از آن محیط ‌بانان توانستند در پارک ملی سیاه کوه بین دو استان اصفهان و یزد تصاویر «اردلان»، «ارسلان» و «اردوان» را به همراه مادرشان ثبت کنند.

سال گذشته یکی از این سه برادر در در پناهگاه حیات وحش عباس آباد روئیت شد و قرار گرفتن آن در قاب دوربین ها، پای بالاترین مقام اجرایی استان و معاون عمرانی او را نیز وسط کشید. به گفته معاون محیط ‌زیست طبیعی و تنوع زیستی اداره کل حفاظت محیط زیست استان اصفهان این حمایت ها باعث دلگرمی جامعه محیط بانی شده است.

به گفته اکبری، پیرو دستور استاندار اصفهان و پیگیری او، طرحی برای تقویت و حفاظت از زیستگاه یوزپلنگ آسیایی در پناهگاه حیات وحش عباس آباد و سراسر جغرافیای تاریخی حضور یوزپلنگ در شرق و شمال استان تهیه شده است.

معاون محیط زیست طبیعی و تنوع زیستی اداره کل حفاظت محیط زیست اصفهان همچنین خاطرنشان کرده که این طرح با تاکید بر حفاظت از یوز آسیایی و تأمین نیازهای مختلف آن تدوین و حتی موضوع تکثیر یوز بعنوان یکی از راهکارها در این طرح دیده شده و قرار است بررسی‌ها و بازدیدهای کارشناسی بیشتری در مناطق استان انجام شود.

آنطور که نماینده اداره کل حفاظت محیط زیست اصفهان گفته است، این طرح در حال ارائه به استانداری اصفهان است تا تأمین اعتبار شود و بتوان اقداماتی در جهت تقویت حفاظت از یوز در زیستگاه‌های یوز و بویژه گونه‌های کمیاب همراه برای زنجیره غذایی پلنگ و یوزپلنگ انجام داد.

مساله مهم در این طرح این است که با توجه به اینکه پلنگ و یوزپلنگ گونه‌های در رأس زنجیره‌های غذایی هستند، با اجرای طرح حفاظتی زیستگاه‌های یوز چتر حفاظتی کامل برای سایر گونه‌های زیستی در مناطق استان شکل خواهد گرفت و پناهگاه حیات وحش عباس آباد نائین بیش از پیش به واسطه این گونه نادر حفاظت خواهد شد.

این پناهگاه که در شرق استان اصفهان بهشت گربه ‌سانان و گوشتخواران بوده است، یکی از باارزش‌ترین زیستگاه‌های گربه‌سانان است. از مهم‌ترین گونه‌های جانوری این منطقه یوزپلنگ آسیایی، پلنگ، گربه شنی، کاراکال، گربه پالاس، شاه روباه، جبیر، هوبره و زاغ بور است. به لحاظ تنوع جانوری کامل و زیستگاه بکر، آن را آفریقای شرق اصفهان می‌نامند که یکی از پایگاه های مهم زیست محیطی برای اصفهان به شمار می رود و در یک دهه اخیر مامنی برای گونه پلنگ ایرانی بوده و لازم است با ارتقای پناهگاه حیات وحش عباس آباد به پارک ملی حفاظت بیشتری از این منطقه و گونه‌های کم یاب و در خطر انقراض آن صورت گیرد.