مهران موسوی خوانساری: پروژه انتقال آب از دریای عمان به فلات مرکزی حالا آنقدر جدی شده که وزیر صنعت، معدن و تجارت در سفر دو روز پیش خود به اصفهان، به مردم این استان قول داد پیگیر اجرای این پروژه تا زمان بهره‌برداری از آن باشد.

قول وزیر، قول حاکمیتی است؛ یعنی حاکمیت در پی اجرای پروژه آب‌رسانی از جنوب به مرکز کشور بوده و در این کار جدی است. بماند که این پروژه، مخالف هم کم ندارد. عده‌ای معتقدند اساساً چنین کاری با توجه به توپوگرافی منطقه، به شکل اصولی انجام نمی‌شود و عده‌ای هم می‌گویند به فرض که لوله‌ها از جنوب به اصفهان رسید، با شوری آب چه می‌کنید؟

برخی کارشناسان هم در ابعادی وسیع‌تر با هر طرح انتقال آب از هر نقطه‌ای به نقطه دیگر مخالف‌اند. آنها معتقدند این راه‌حل‌ها، مقطعی و بیشتر در حکم سرپوش گذاشتن بر حل ریشه‌ای مشکل کم‌آبی در کشور است.

اما قول وزیر صمت نشان داد که دولت کاملاً اعتقاد دارد این پروژه، شدنی و بلکه لازم است. عباس علی‌آبادی حتی زمان بهره‌برداری از پروژه را هم تعیین کرده و «نیمه اول سال آینده» را زمان آغاز انتقال آب از دریای عمان به اصفهان اعلام کرده است.

همکاری سهامداران عمده

پروژه انتقال آب به اصفهان توأم با شیرین سازی آن سهامداران متعددی دارد. شرکت‌های فولاد مبارکه و ذوب‌آهن به‌عنوان مهمترین ذینفعان پروژه در کنار اتاق بازرگانی، پالایشگاه، سازمان همیاری شهرداری‌های استان و شهرداری اصفهان مجموعاً حدود 3 میلیارد دلار در پروژه سرمایه‌گذاری کرده‌اند تا به میزان 600 میلیون مترمکعب آب در سال از دریای جنوب به اصفهان منتقل شود.

قرار است فاز نخست این پروژه، به شیرین سازی حدود 200 میلیون مترمکعب آب در سال اختصاص داشته باشد که درواقع همان قول وزیر را شامل می‌شود.

تاکنون ۲۰۰ کیلومتر از مسیر این پروژه لوله‌گذاری شده و در مبدأ و مقصد مخازن بزرگ در حال احداث است. ۳۰۰ کیلومتر دیگر از لوله‌گذاری فاز اول خط انتقال آب دریای عمان به استان اصفهان باقیمانده و علی‌آبادی می‌گوید شرکت‌های سرمایه‌گذار در این پروژه همکاری خوبی داشته‌اند و تا نیمه اول سال آینده اصفهانی‌ها اولین نشانه‌های آب دریای عمان را در استانشان لمس خواهند کرد.

حال آنکه اسفندماه سال گذشته، رئیس وقت اتاق بازرگانی اصفهان در یک جلسه رسمی، بهره‌برداری از فاز اول طرح را بهمن‌ماه سال جاری تعیین کرد آن‌هم درحالی‌که به گفته او شهریور 1403 به‌عنوان تاریخ افتتاح فاز اول انتخاب ‌شده بود اما سرعت کار آنقدر بالا بوده که تاریخ افتتاح جلو افتاده است.

چنانکه گفته شده است، این پروژه بزرگ برای تأمین آب صنعت اصفهان برنامه‌ریزی‌شده تا برداشت آب صنایع از زاینده‌رود به صفر برسد. هم فولادمبارکه و هم ذوب‌آهن به‌عنوان اصلی‌ترین سرمایه‌گذاران انتقال آب از دریای عمان به اصفهان مدعی هستند کمترین برداشت آب از زاینده‌رود به صنایع اختصاص دارد هرچند منتقدین این نظر را قبول ندارند؛ اما درهرصورت اگر لوله‌گذاری مسیر جنوب به اصفهان تکمیل‌شده و آب شیرین به صنایع اصفهان برسد، بدون تردید برداشت آب این واحدها از زاینده‌رود (حالا چه کم و چه زیاد) به صفر خواهد رسید.

از شهریور پارسال تا شهریور امسال

پروژه انتقال آب خلیج‌فارس و دریای عمان به اصفهان از شهریور سال گذشته آغاز شد. در این طرح، استان هرمزگان از موقعیت مهمی برخوردار است. طرح از 35 کیلومتری شرق میناب در استان هرمزگان از محل تأسیسات آبگیری و نمک‌زدایی آغازشده و بعد از طی 750 کیلومتر و عبور از استان‌های کرمان و یزد در حوالی ابرکوه از منطقه‌ای به نام «کفه طاقستان» در شرق گاوخونی وارد استان اصفهان می‌شود. این خط لوله در ادامه در حوالی هرند به محور مواصلاتی نایین – اصفهان نزدیک شده و به‌موازات آن تا سجزی ادامه خواهد یافت. سپس با حرکت به سمت شمال و شهر کمشچه برخوار و ورود به مخزن توزیع شمال خاتمه می‌یابد.

به دلیل مبدأ بودن استان هرمزگان در این پروژه و اهمیت آن برای اصفهان، استاندار ۱۱ و ۱۲ مردادماه سال جاری با سفر به استان هرمزگان، ضمن بازدید میدانی از محل احداث آبگیر اختصاصی اصفهان در مجاورت دریای عمان با استاندار و مسئولان محلی این استان دیدار کرد.

آنطور که روابط عمومی استانداری اصفهان اعلام کرد، مرتضوی مذاکراتی را با استاندار هرمزگان و فرماندار شهرستان سیریک به‌منظور ایجاد آبگیر اختصاصی انتقال آب دریای عمان به استان اصفهان انجام داده است. همچنین استاندار اصفهان با فرماندار شهرستان سیریک برای ایجاد شهرک استخراج مواد معدنی از خروجی شیرین سازهای آب دریا مذاکره کرد.

جزئیات این مذاکرات و نقش دقیق هرمزگان در پروژه انتقال آب دریای عمان به اصفهان اعلام نشد اما خود استاندار یک هفته پیش از سفر به استان هرمزگان در یک جلسه عمومی اعلام کرد تاکنون یک‌سوم مسیر پیموده شده و قرار است تا ۲ الی ۳ سال آینده، این پروژه به‌طور کامل به بهره‌برداری برسد.

آیا در گفتگوی دو استاندار اصفهان و هرمزگان درباره همین زمان 2 تا 3 سال و کم‌وزیاد شدن آن رایزنی شده است؟ پاسخ این سئوال مشخص نیست اما اظهارات اخیر وزیر صمت در اصفهان در کنار اراده جدی ذوب‌آهن و فولاد مبارکه و پیگیری‌های مسئولان استانی نشان می‌دهد که هیچ بعید نیست مبادلات بین استانی هم در خدمت تسریع هر چه بیشتر احداث پروژه انتقال آب از دریای جنوب به اصفهان در آمده و اصفهانی‌ها این بار به معنای واقعی مرهمی بر زخم بی‌آبی در استانشان را بچشند.