دریا قدرتی پور: کُهنه های بازار از این وضعیت ناراحتند؛ فروشنده های جدید هم سردرگم مانده اند. با اینکه تا یکی دو ماه دیگر زمستان از راه می رسد و حالا باید بره کُشانشان باشد اما این روزها رکود خرید و فروش به لوازم گرمایشی هم رسیده و بی ثباتی قیمت ارز، شعله رونق این بازار را پایین کشیده است؛ بازاری که حالا حجم گسترده ای از آن در دست بخاری های بدون دودکش است. گرچه دودکش دارها هم هنوز در این میانه هستند و همچنان میدان دار بازار لوازم گرمایشی به شمار می آیند اما کوچک شدن خانه ها باعث شده که بخاری های بدون دودکش طرفداران بیشتری پیدا کند.

گشت و گذار در بازار تجهیزات گرمایشی و گفتگو با فعالان این بازار که عمدتاً در خیابان حافظ هستند، یک مسئله را به تو می فهماند، اینکه در این بازار، تورم حرف اول را می زند و ایمنی و استاندارد در اولویت های بعدی است. از اوایل خیابان حافظ تا چند متری مانده به میدان نقش جهان، بورس کالاهای مرتبط با گرما در این روزهای سرد است؛ از شوفاژ گرفته تا پکیج و آبگرمکن و بخاری. ده ها برند ایرانی و خارجی که هر کدام شکل و شمایلی متفاوت دارند.

یکی از فعالان این بازار که مغازه نسبتاً بزرگی دارد و به غیر از بخاری، چند تکه ای از لوازم دیگر را نیز در فروشگاهش گذاشته، اما بخش اعظم مساحت مغازه اش را انواع بخاری ها با مارک ایرانی پر کرده است، انگشت اشاره اش را رو به بخاری با مارکی ناآشنا می گیرد و می گوید: «برندها مختلف است و هر کدام قیمت خاصی دارد. تقریباً عملکردشان یکی است اما شکل و شمایلشان فرق می کند. بر حسب کوچکی و بزرگی و شکل خاصی که دارند قیمتشان هم متفاوت می شود، مثلاً آنهایی که شومینه ای هستند نسبت به ساده ها گران ترند.»

این را می گوید و شروع می کند به تمییز کردن غباری که روی وسایل داخل مغازه اش نشسته. تقریباً تمامی کالاهایش قیمت دارند؛ از بخاری های گازی «جنرال» در مدل های مختلف گرفته که از یک میلیون و 500 هزار تومان شروع می شود و تا مدل 9000 آن، که به دو میلیون و 100 هزار تومان می رسد تا بخاری «ایمن گاز» که قیمتش دو برابر است و گاهی تا چهار پنج میلیون می رسد و یا بخاری foll که برندی ناآشنا است و قیمت کمتری دارد و شاید به خاطر همین تازه بودنش قیمت آن به دو میلیون نمی رسد. البته بسته به کوچکی و بزرگی و اینکه دودکش داشته باشند و یا نداشته باشند، قیمت ها متفاوت است.

 اما امپراطور این بازار «ایران شرق» است که برحسب کیفیت و شکل و شمایلش بین 7 تا 8 میلیون تومان قیمت دارد و در عوض شومینه «نیک کالا» به عنوان برندی قدیمی با قیمتی کمتر، توانسته دل خریدارانش را به دست بیاورد.

صاحب مغازه با افتخار می گوید بیشتر از 80 درصد از محصولاتش ایرانی و ساخت ایران است و تعدادی هم خارجی که قابل گفتن نیستند و شامل چینی های بی کیفیت است. دست می کشد به ته ریشش و با نگاهی خریدارانه به بخاری ها و پکیج ها ادامه می دهد: «ایران در ساخت بخاری خیلی پیشرفت داشته و ما در اصفهان هم چند کارخانه داریم و هم فروشنده ها و هم خریدارها راضی اند چون خدمات پس از فروش هم دارند.»

در این میان اما پاشنه آشیل فروشندگان، نوسانات ارزی و تأثیرات آن است که بازار محصولات گرمایشی را نیز راکد کرده است، لرزه هایی که مثل زلزله بازار را تکان داده و مثل برف آبشان کرده تا جایی که برخی از تولید کننده ها عطای این کار را به لقایش بخشیده اند؛ موضوعی که در صنف فروشندگان هم رخنه کرده و قفل های زده شده به برخی از مغازه ها شاهد این مدعا است.

در فروشگاهی دیگر که به شکل تخصصی به این موضوع نگاه کرده و بیشتر کالاهایش بخاری و پکیج و شوفاژ است، مرد میانسالی است که او هم از اوضاع چندان راضی نیست. به گفته او در حال حاضر به حدی بازار خراب و راکد است که بسیاری از فعالان صنفی در حال تعطیل کردن فروشگاه های خود هستند.

به گفته این فعال صنفی قدیمی، این روزها در این بازار دردسر زیاد است و به همین خاطر، بسیاری از همکارانش تمایل دارند مغازه های خود را تعطیل کرده و خانه نشین شوند تا اینکه بمانند و دردسر بکشند.

به نظر او این حرف ها تکراری است و تا زمانی که فقط مشق بشود و کسی به دنبال نمره دادن به آن نباشد، نمی توان این وضعیت را درست کرد. به گفته او تا زمانی که حمایت های لازم از تولید کننده و فروشنده نشود این صنف نمی تواند جان بگیرد.

نزدیک 40 سال است که او و همقطارانش کمی یا بیشتر نسل اندر نسل در این حرفه بوده اند و همه چیز را به چشم دیده و زیر و بم بازار را می شناسند اما به  اعتقاد آنها هیچوقت بازار لوازم گرمایشی به این حد راکد نبوده است.

دلیلش را هم می گوید؛ اینکه اکثر مردم ترجیح می دهند لوازم گازسوز یا برقی شان را تعمیر کنند تا اینکه دوباره بخرند و بیشتر خریداران هم شامل اقشاری هستند که برای جهیزیه خرید می کنند. بماند که در این بازار، وضع پکیج ها فرق دارد و با مدرن شدن خانه ها، بازار پکیج ها بیش از دیگر لوازم گرمایشی داغ است.

اما با اینکه پاییز از نیمه گذشته هوای امسال هنوز مایل به سرد شدن نیست و این هم دلیل دیگری شده تا بازار گرمایشی ها چندان رونق نداشته باشند و تک و توک خریدارانی هم که هستند به واسطه دور اندیشی و یا تأمین جهیزیه آمده اند.

اما با وجود این، فروشنده ها نمی توانند به این موضوع بسنده کنند؛ یکی از تازه های بازار که حدود 5 سالی می شود این کار را شروع کرده، دسته چِکش را می آورد و نشان می دهد: «همه فکر می کنند ما وضعمان خوب است اما گاهی مجبور می شویم جا به جایی مالی انجام دهیم تا در این بازار راکد و سوت و کور ورشکسته نشویم. تا چند سال پیش کاسبی ها اینقدر رقابتی نبود. حالا اگر دست نجنبانیم با این وضعیت رکودی که وجود دارد، کلاهمان پس معرکه است. همه مان داریم با چک کار می کنیم و امید داریم که در روزهای آینده و با سرد شدن هوا وضعیت بهتر شود چرا که ما بند سرد شدن هوا هستیم!»