مهران موسوى خوانسارى: متفاوت بودن يک ويژگي محسوب مي شود. انسان هاي متفاوت، خاص هستند و اگر در مناصب مديريتي قرار بگيرند، سعي مي کنند تئوري هاي ذهني خودشان را به عنوان استاندارد به ديگران انتقال دهند. اين کار به خاطر آشکار کردن جنبه عملي اين تئوري ها انجام مي شود. به همين دليل مديران متفاوت همواره در جستجوي بهترين ابزارها براي فهماندن تئوري هاي برآمده از ذهنشان به ديگران هستند. اين ها معتقدند استراتژي هايي که براي برون رفت از مشکلات طرح مي کنند حتماً به نتيجه مي رسد مشروط به اين که درک همگاني از آن استراتژي وجود داشته باشد. چنين مديراني نيل به اين درک همگاني را از مسير نمايش متفاوت بودن دنبال مي کنند. به باور آنها، متفاوت بودن روي ديگر سکه نزديک شدن به لايه هاي تو در توي جامعه به منظور همراه کردن اين لايه ها با سياست هاي هدف گذاري شده شان است و به همين دليل هيچ تلاشي براي آن که تفاوتشان با ديگران را پنهان کنند بروز نمي دهند تا با همراهي جامعه به سوي آنچه در ذهنشان به آن معتقدند گام بردارند.

متفاوت براي مردم و مسئولان

آيا استاندار جديد اصفهان يک مدير متفاوت است؟ شواهد، اين فرضيه را تاييد مي کند. با بررسي سياست هاي کاري و ويژگي هاي فردي مديران حاضر در استان اصفهان طي حداقل يک دهه گذشته، کمتر مديري را مي توان يافت که مانند جمالي نژاد از ابزارهاي متعدد شخصيتي براي نزديک کردن خودش به مردم و ابراز قاطعيت در قبال مديران زير دست با هدف پيش بردن منويات ذهني اش استفاده کرده باشد. رفتارشناسي استاندار جديد اصفهان در اين يک ماه و اندي که بر اين مسند تکيه زده، مويد همين واقعيت است.

رفتار مهدي جمالي نژاد در همين مدت کوتاه را مي توان از جنبه هاي مختلف مديريتي مورد کنکاش قرار داد و به نتيجه فوق هم رسيد اما به لحاظ ويژگي هاي شخصيتي و به دور از مباحث مديريتي، حداقل دو ويژگي شخصي در استاندار اصفهان او را از اسلافش جدا کرده و مزيت متفاوتي براي استاندار جديد رقم زده است. همين دو ويژگي است که به تنهايي آورده مهمي براي او محسوب مي شود تا دو سوي انديشه هاي جمالي نژاد را از يک سو به مردم و از سوي ديگر به زيردستان گره بزند.

هنرمند مقابل دوربين ها و جامعه

استاندار جديد اصفهان بي دردسرترين سوژه براي عکاسان است. اگر از عکاسان خبري سئوال کنيد که ترجيح آنها در تصوير برداشتن از سوژه هايشان چيست، فصل مشترک سخن همه آنها در دو چيز خلاصه مي شود: اول سوژه عکاسي بايد خوش عکس باشد و دوم لازم نباشد دم به ثانيه به او تذکر درست نشستن و درست ايستادن داده شود.

 مهدي جمالي نژاد هر دوي اين صفات را داراست. او  لنز را مي شناسد و مي داند در لانگ شات و کلوزآپ چطور قرار بگيرد تا بهترين تصوير از او ثبت شود. عکاسان، دوستداران چنين شخصيت هاي دوربين شناسي هستند چون لازم نمي بينند در هر لحظه نسبت به فيگورهاي سوژه به او تذکر بدهند تا عکس هايشان به قول خودشان «خراب» نشود.

جمالي نژاد از زير و بم علم زبان بدن آگاه است و اگر مسعود پزشکيان را به عنوان رئيس جمهوري مي شناسند که به خوبي با اين علم آشناست، استاندار دولت او در اصفهان هم در اين زمينه کم از مافوقش ندارد. حرکات دست، سر و بدن او در عکس هايي که از جمالي نژاد منتشر شده گواه همين موضوع است.

از اين لحاظ، ويژگي هاي شخصيتي و ظاهري جمالي نژاد به عنوان مديري که بالاترين مقام اجرايي استان اصفهان را بر عهده دارد و بايد مرتب در مقابل دوربين ها بايستد و سخن بگويد، براي عکاسان نعمتي است که در کمتر مسئولي مشابه آن را مي توانند سراغ بگيرند. از سويي چنين رفتاري از جانب يک مدير ارشد به راحتي توسط جامعه هم مورد پذيرش قرار مي گيرد چرا که تجربه ثابت کرده مردم عادي که عموماً با اتمسفر سياست هاي رسمي بيگانه هستند، با مديراني که ويژگي هاي بصري جذاب تري از خودشان به نمايش مي گذارند، نزديکي بيشتري احساس مي کنند تا مديراني که نمايش مديريت خود را فقط به نشستن پشت ميز و گرفتن يک قلم در دست و نگاه کردن به لنز دوربين ها خلاصه کرده اند.

هنر خوش گويي و درست سخن گفتن

اما استاندار جديد اصفهان علاوه بر اين که خوش عکس و خوش پوش و عالِم به عالَم اهل عکس و تصوير است، خوش سخن هم است؛ به اين معنا که مي داند چه زمان و در کجا، چه بايد بگويد. اين يکي، از صفاتي است که جدا از نزديک کردن او به عموم جامعه، خاصه مناسب حال خبرنگاران و روزنامه نويسان است و از اين جهت هم او را براي اهل رسانه متفاوت کرده است.

از سال ها پيش تا امروز که مهدي جمالي نژاد در اصفهان يا در شهرهاي ديگر به امور مديريتي در سمت هاي مختلف مشغول بوده است، همواره حواسش بوده در کنار  مراقبت هاي معمول از سر و وضع و لباس و آهنگ حرکات بدني اش مقابل دوربين هاي عکاسان، در اظهاراتش نيز از واژه ها و عبارت هايي استفاده کند که هم صريح باشد، هم سليس و هم متفاوت از چيزهايي که ديگران در سخنراني هايشان بر زبان مي آورند.

واژه سازي و واژه پردازي هنر هر کسي نيست. مديران زيادي در اصفهان و حتي در کشور نداريم که واژه سازان ماهري باشند. بسياري از مديران ما تقليد کنندگان واژه سازي هاي ديگران هستند و چيزي از خودشان براي بروز ندارند. براي همين هم معمولاً سخنراني هايشان خسته کننده و تکرار مکررات از آب در مي آيد. جمالي نژاد اما واژه ساز است و مي داند در هر جلسه اي که قرار است سخنراني کند، دقيقاً بايد از چه واژه ها وعبارات يا اصطلاحاتي متناسب با فضاي آن جلسه استفاده کند. دوران کوتاه استانداري اين مدير مجرب تا امروز، کارکشته گي اش در واژه سازي را بهتر نشان داده است.  

فقط به عنوان يک نمونه، به برخي عبارت هاي او در سخنراني اش در شوراي امور بين الملل استان اصفهان که همين چند وقت پيش برگزار شد توجه کنيد:

*اگر مي‌خواهيم وارد عرصه بين الملل شويم، بايدهنرمندانه گردشگري را رونق بخشيم، نبايد تنها به يکسري جلسات شکلي وصوري با هيئت‌هاي خارجي که به اصفهان مي آيند اکتفاکنيم.

*متأسفانه بسياري از جلساتي که برگزار مي‌شود شکلي و ظاهري است و به يک ديپلماسي عميق و کارآمد منجر نمي‌شود که اين رويه بايد تغيير کند.

*وقتي يک همايش در سطوح بالا در اصفهان برگزار مي‌شود، بايد براي استان آورده داشته باشد.

*در اولين جلسه امور بين الملل در اين دوره از مديريت استان از اعضاي اين شورا مي‌خواهم هم قسم شويم و به دنبال يک ديپلماسي حرفه‌اي و کارآمد باشيم تا بتوانيم در زندگي مردم اصفهان تغيير ايجاد کنيم.

*اگر بخواهيم جلسات بين المللي ما در حد يک عکس گرفتن و يک نشست ساده باشد، مشکلي از اصفهان حل نمي‌شود، بلکه بايد ساختاري تعريف کنيم تا وعده‌هايي که در اين ديدارها توسط طرفين داده مي‌شود، پيگيري و اجرايي شود.

*متأسفانه وضعيت گردشگري استان اصفهان خيلي خوب نيست و بايد براي رفع مشکل در اين حوزه برنامه دقيق و منظم داشته باشيم، البته اين نکته مهم است که براي رفع مشکلات بايد روي پاي خودمان بايستيم و نگاهمان به تهران نباشد.

*بعضي مواقع آمار سازي ها مديران را در چاله‌هاي مديريتي مي‌اندازد.

*با خودم عهد بسته ام که در ديکتاتوري آمار سازي قرار نگيرم و بسيار مهم است که پايان اين دوره از مديريت بتوانيم بگوييم اين تعداد مشکل را حل کرده ايم.

*قرار است اصفهان را به هاب گردشگري ايران تبديل کنيم که براي دستيابي به اين هدف نياز است تا رخدادهاي بين المللي و حضور گردشگران خارجي به اصفهان را بيشتر کنيم.

مرور اظهارات مهدي جمالي نژاد در شوراي امور بين الملل استان اصفهان، نشان مي دهد که اين سخنراني سرشار از واژه ها، عبارات و اصطلاحاتي است که تا پيش از اين از زبان کمتر مدير ارشدي در استان اصفهان شنيده
مي شد. جمالي نژاد اما استاد اين واژه سازي هاست. او در مدت کمي بيش از يک ماه که از روز معارفه اش مي گذارد، با هر که نشسته و برخاسته از عبارات و اصطلاحات جديد و جذاب استفاده کرده است. اين روند از همان سخنراني مراسم معارفه اش در 28 مهر ماه آغاز شد و تا امروز ادامه داشته است.

استاندار جديد در اين مدت تلاش کرده کمتر وعده مستقيم بدهد و اگر هم وعده اي مي دهد چنان بدهد که با در خدمت گرفتن واژه ها، تحقق آن را آميخته با شرط و شروط هاي مختلفي کند که فردا روز نگويند او هم آمد و منوياتش را بر زبان آورد و رفت بي آنکه چيزي تغيير کند. آن روز جمالي نژاد مي تواند ادعا کند «اگر هم وعده اي دادم، پشت بندش گفتم بايد چنين شود و چنان که وقتي چنين نشود و چنان، خب وعده داده شده هم ابتر مي ماند؛ پس من مقصر نيستم! »

اين، هنر واژه سازي است که با خلق دنيايي جديد، هم جذابيت به چنين جهان ساخته شده اي آورده مي شود و هم مسئوليت از گردن يک نفر سلب شده و جمعي را درگير مي کند. جمالي نژاد با اين هنر آشناست و خوب مي داند واژه ها را بايد چگونه خرج کند تا بر کرسي استان داري، همه را از سطوح مديريتي تا عموم مردم از خودش راضي نگاه دارد بدون آن که بار مسئوليت چنداني بر دوش خودش افتاده باشد.

تولد يک استراتژيست

مهدي جمالي نژاد فارغ التحصيل رشته برنامه‌ريزي شهري است. اين رشته در واقع پيوند دهنده رشته هايي همچون عمران، معماري، اقتصاد، جامعه شناسي و تمام علوم مرتبط به مسائل شهري است که کمک مي کنند تا اصول شهرسازي، به درست ترين و استاندارد ترين حالت خود، عملي و اجرا شود. بديهي است شخصي که با چنين رشته اي آشناست وقتي تحصيلاتش را در چارچوب آن بگذراند در حقيقت با گستره وسيعي از دانسته ها مواجه مي شود که از بطن آن يک «استراتژيست» شهري متولد مي شود؛ کسي که به خوبي با فرمول‌بندي و پياده‌سازي راهبردها آشناست و مي داند وقتي هدفي را در دوردست تعيين مي کند براي نيل به هدفش (يا حداقل نمايش نيل به هدف) بايد از چه ابزارهايي استفاده کند.

حقيقت آن است که استراتژيست ها به رغم آن که انسان هايي جدي هستند اما به نيروي انساني اعتبار مي‌دهند، موانع را کنار مي‌زنند، تيم سازي مي‌کنند، الهام بخش هستند، چشم‌انداز مشخصي طراحي مي‌کنند و براي رسيدن به اين چشم انداز، راهبردها را در اختيار خودشان قرار مي دهند. جمالي نژاد هم در اين يک ماه و چند روز حضورش در استانداري اصفهان چنين مديريتي از خودش نشان داده است. او يک استراتژيست است که چشم انداز ذهني مشخصي براي آينده اصفهان در نظر گرفته و حالا مي خواهد از همه ابزارها براي رسيدن به اين چشم انداز استفاده کند.

انتصاب هاي پي در پي (تيم سازي)، مخاطب قرار دادن مکرر مديران و تذکر به آنها درباره وظايف مصرحشان (اعتبار به نيروي انساني) و تعيين چشم اندازهاي مشخص و گاه دور از دسترس (تبديل ايران به هاب گردشگري، عدم نگاه به تهران و...) توسط جمالي نژاد در همين راستا قابل تحليل است.

حرکت به سوي مديريت متفاوت

خوش پوشي و توجه به ژست هاي جذاب براي اثرگذاري بر بخش هاي عمومي تر جامعه، خوش سخني و واژه سازي براي القاي تفاوت مديريتي مستقر با شيوه هاي پيشين و در عين حال تقسيم مسئوليت بين ارکان مديريتي متعدد در استان اصفهان بجاي پذيرش همه مسئوليت ها توسط يک نفر، همه در جهت شناساندن يک چيز است؛ اين که سکاندار جديد اصفهان متفاوت است؛ متفاوت فکر مي کند، متفاوت سخن مي گويد و متفاوت به هدف گذاري هايش مي نگرد. يک استراتژيست که از زبان بدن براي نمايش اين تفاوت استفاده مي کند، از هنر واژه سازي براي جذب جامعه و حساب کشي از مديران بدنه بهره مي برد و سعي مي کند طيف گسترده اي از اقشار را درگير مسئوليت پذيري بر اساس ذهنيات خودش کند.

چنين مديري با چنين ويژگي هايي قطعاً متفاوت است. استتراتژيستي که مانند شطرنج بازان حرفه اي، هزار راه نرفته را در کنار هزار راه پيموده قرار مي دهد تا به يک خروجي مطئمن دست پيدا کند. در اين معادله، همه متغيرها در خدمت استراتژيست است. تفاوتي نمي کند اين راهبردها از دل عزل و نصب هاي يک باره و يک شبه بيرون بيايد يا از حساسيت داشتن روي فيگورگرفتن هاي آرتيست وار در مقابل دوربين هاي عکاسي و يا حتي هنرنمايي با واژگان در مقابل ميکروفن ها. همه نهايتاً بايد به يک هدف ختم شود: استراتژيست متفاوت مي خواهد متفاوت هم مديريت کند.