محققان دانشگاه صنعتی امیرکبیر بر اساس 24 نوع بوی آشنا در فرهنگ کشور، تست ارزیابی حس بویایی ویژه ایران را ارائه کردند که از طریق آن می‌توان در کمتر از یک دقیقه وضعیت اختلال بویایی افراد را تشخیص داد.

دکتر صفا طاهرخانی، مجری طرح در گفت‌وگو با ایسنا با تاکید بر اینکه در این پروژه تحقیقاتی موفق به ارائه محصولی برای تست بویایی مردم ایران شدیم، گفت: حس بویایی، حسی است که بسیار به قومیت، جغرافیا، فرهنگ و زندگی مردم مرتبط است و می‌توان گفت حس بویایی، «منطقه‌ای» است.

وی با بیان اینکه بر این اساس نمی‌توان تست حس بویایی را که در کشوری توسعه یافته، در کشور دیگری پیاده‌سازی کرد، ادامه داد: تست بویایی کشوری برای سایر مناطق جغرافیایی معتبر نیست و ما با اجرای مطالعاتی اقدام به طراحی تست بومی بویایی کردیم.

طاهرخانی این تست را شامل یک کیت ساده دانست و اظهار کرد: در این تست ما بیماران را در معرض یک سری از بوها قرار می‌دهیم و بر اساس پاسخ‌هایی که از بیمار دریافت می‌شود، می‌توان وضعیت اختلال بویایی فرد را بررسی کرد.

مجری طرح با بیان اینکه این تست دارای بانک داده‌هایی از بوهای مرتبط با فرهنگ مردم ایران است، خاطرنشان کرد: برای طراحی این تست 70 نوع از بوهایی را که در فرهنگ ایران آشنا تر بودند، انتخاب کردیم و آن را با اجرای طرح‌های تحقیقاتی مختلف بر روی 557 نفر تست کردیم.

وی با بیان اینکه این تست در میان جمعیت مردم ایران شامل زنان و مردان از گروه‌های سنی مختلف انجام شد، اضافه کرد: در نهایت از میان 70 تست بویایی، تست 24 تایی برای بررسی وضعیت بویایی جامعه ایران ارائه شد.

این محقق با تاکید بر اینکه بوهای انتخاب شده برای تست بوهایی هستند که مردم ایران بیشترین آشنایی را با آنها دارند، گفت: افرادی که برای مطالعات میدانی این پروژه تحقیقاتی انتخاب شدند، قبل از انجام تست از نظر حس بویایی و شرایط فیزیکی بررسی شدند و افرادی که از نظر حس بویایی در شرایط نرمالی قرار داشتند، برای انجام تست برگزیده شدند.

طاهرخانی در عین حال یادآور شد: این تست باید از طریق یک تست استاندارد مورد بررسی قرار می‌گرفت، ولی در حال حاضر تست استانداردی که مناسب جامعه ایران باشد، در دسترس نداریم و از این رو افرادی را وارد مطالعه کردیم که از نظر معیار پذیرش، در شرایط نرمال باشند.

وی به اهمیت این تست اشاره کرد و توضیح داد: در حال حاضر حس شنوایی را می‌توان از طریق «ادیو متر»، تنفس را با استفاده از «اسپیرومتر» و بینایی را با «اپتومتر» بررسی کرد؛ ولی برای بررسی حس بویایی سیستمی نداریم و این امر در مواردی که حس بویایی دچار اختلال می‌شود، بسیار حائز اهمیت است.

طاهرخانی مهمترین اختلالات بویایی را شامل عفونت‌های دستگاه فوقانی، ضربه به سر، بیماری‌های بینی و سینوس‌ها و جراحی زیبایی دانست و ادامه داد: ارزیابی حس بویایی در کودکان بسیار مهم است که در اغلب موارد از آن غفلت می‌شود. اختلال در حس بویایی کودکان منجر به بی‌اشتهایی و مشکلات تغذیه‌ای، مشکل در برقراری ارتباط با دیگران و ناتوانی در تشخیص خطراتی مانند آتش‌سوزی، نشت گاز و مواد غذایی فاسد می‌شود.

وی از کاربردی شدن این تست خبر داد و افزود: با اجرای پروژه مشترکی با پزشکی قانونی، تست بویایی ویژه پزشکی قانونی را عرضه کردیم. از طریق این تست متخصصان می‌توانند تمارض افراد را تشخیص دهند.

به گفته این محقق، تست ویژه پزشکی قانونی مراحل ثبت پتنت(اختراع) را طی ‌می‌کند.

مجری طرح، انجام تست در کمتر از یک دقیقه، آسان و کم هزینه بودن را از مزایای این تست نام برد و اظهار کرد: این تست در بیمارستان امیراعلم و بسیاری از کلینیک‌های مراکز درمانی استانی برای تشخیص تمارض استفاده می‌شود.