نصف جهان: اصلاً همين که هست خيلي هم خوب است، تغييرش هم ندهيد که مشتري ها مي پرند! بگذاريد در کف خياباني که زماني شاه عباس در آن قدم مي زد، دست باکفايت کافه دار و رستوران دار و فست فودي نمايان باشد.

داريم از حال و وضع اين روزهاي خيابان چهارباغ حرف مي زنيم؛ از مهمترين خيابان اصفهان، بعد از پياده راه شدنش.

اين روزها قدم زدن در چهارباغ براي جماعت فرهنگ دوست لذت چنداني ندارد. چپ و راست بوي فست فود است که توي دماغت مي زند و صندلي ها و ميزهاي بدهيبتي که از جلوي چشمانت رژه مي روند. اينها را گوشه گوشه خيابان (سابق) چهارباغ چيده اند و دوروبرش را هم گلدان گذاشته اند که مثلاً جلوه اي به محل ببخشد تا به کساني که مي خواهند دمي با شکمشان سر کنند آنقدرها هم بد نگذرد! اصلاً  انگار نه انگار که داري در فرهنگي ترين خيابان اصفهان قدم مي زني.

وسط خيابان هم که داغ دل دوستداران ميراث فرهنگي را تازه کرده که مي گويند به قيمت از بين بردن يادگارهاي زيرزميني عصر صفوي، براي عصرهاي دوستداران فست فود مي خواهند حوض و فواره بسازند که از بودن در چهارباغ و گذران عمر در کنار اطعمه و اشربه بيشتر لذت ببرند! مسئولان البته تکذيب مي کنند که چيزي را ويران کرده اند تا چيز جديدي ساخته باشند اما به هر حال، ادعاي آن طرفي ها سرجايش است.

برخي ديگر از مسئولان البته مي گويند اين وضع دائمي نيست و چهارباغ از زنگار فست فودي ها پاک مي شود اما گُل بحث ما اين است که به فرض اگر هم وعده دوست محقق شد و روزي رسيد که ديگر خبري از هيچ کدام از آلاينده هاي بصري و بويايي(!) در چهارباغ نبود، اين يعني فرهنگي ترين خيابان اصفهان هم به کارکرد اصلي اش که مرجع و مأواي فرهنگ و هنر است بازگشته است؟

قبل از پاسخ به اين سئوال، اجازه بدهيد ببينيم بارزترين نشانه هايي که مي توانند خيابان چهارباغ را به اين صفات بشناسانند کدامند: اول؛ کتابفروشي ها، دوم؛ سينماها، سوم؛ سالن هاي تئاتر و چهارم؛ کيوسک هاي مطبوعاتي. دورنماي اين اشاره ها و نشانه ها را براي هر که ترسيم کني، يعني داري نزديک ترين ساختارهاي فرهنگي و هنري خيابان چهارباغ را براي او مجسم مي کني. يعني مي تواني به او بگويي چهارباغ اصفهان فرهنگي ترين خيابان ايران است به دليل وجود اين نمادها در آن.

اين وسط اما يک مشکل وجود دارد. کتابفروشي ها، بعضاً به فست فود تبديل شده اند يا قرار است تبديل شوند و آنهايي هم که فعلاً تصميم دارند بمانند، خيلي رونقي ندارند. سينماها هم اگر چه دو تايش بعدِ عمري نو نوار شده ولي مهمترينش همچنان تلي از ويراني و خاک و خل است که غم به دل هر دوستدار فرهنگ و هنري که از مقابلش رد شود مي نشاند و تازه بگذريد که چهارباغ روزگاري سينماهاي بسيار بيشتري هم داشت که فعلاً همين دو تا نو نوار شده برايش باقي مانده. سالن هاي تئاتر هم که اصلاً نيستند تا درباره شان چيزي بگوييم! هر چه هست خاطره است و يادآوري روزگاري که مکتب اصفهان در هنرهاي نمايشي خوش مي درخشيد. پس مي ماند دکه ها؛ يعني پيشخوان هاي عرضه مطبوعات که چهارپنج تايي مي شوند و با هيبت هاي چهل پنجاه ساله شان(!) مثلاً قرار است روزنامه و مجله به دست مخاطب برسانند. اما مثل کتابفروشي ها،  کسب و کار اينها هم بي رونق است بس که کسي پيدا نمي شود پولش را خرج مطبوعات کند و اگر نبود آن پاکت هاي خوش بر و روي سيگار که عاشقان دود را به سوي خود مي کشاند، چه بسا سرنوشت دکه ها هم کم از سالن هاي تئاتر نبود!  

با اين اوصاف فعلاً هر که هر چقدر هم شعار بدهد که مي خواهيم اين موجوديت تاريخي تازه پياده راه شده را به عرصه فرهنگ تبديل کنيم، فقط مي خواهد رضايت دل اين و آن را جلب کند، اگرنه، کو نشانه هاي فرهنگ که حالا قرار باشد در چهارباغ خودنمايي کند! نه کسي رغبتي به تأسيس کتابفروشي دارد، نه دکه هاي مطبوعاتي اميدي به رونق پيدا کردن از قِبَل فروش روزنامه و مجله دارند و نه دورنماي سينما و تئاتر به روزگار درخشانش در اين خيابان نزديک است. لااقل تا امروز که اميدي به فرهنگي شدن چهارباغ با اين چهار نماد نيست. از تأسيس بازارچه هاي گاه و بيگاه و اطوارهاي نمايشي عموها و خاله ها که بي مناسبت و با مناسبت در کف اين خيابان و مقابل جمعيت گردآمده دورشان از محسنات نظافت مي گويند و اهميت صرفه جويي در مصرف آب را يادآور مي شوند و مسابقه هاي هزاربار کپي شده براي «کودکان و نوجوانان عزيز» را مجريگري مي کنند هم بگذريد که کارشان به هر چه بخورد، به فرهنگ و هنر نمي خورد!

پس نتيجه اينکه فعلاً دم را غنيمت شمريد و دست اهل و عيال را بگيريد و دور از هياهوي خيابان هاي دور و بر، سوار ماشين برقي هاي چهارباغ شويد و بعد از کلي لذت و قهقهه، يک دل سير فست فود نوش جان کنيد و به «فرهنگ» و «پاتوق فرهنگي» و رابطه اش با خيابان چهارباغ هم فکر نکنيد که خاصيت هرچه به بدن زده ايد را يکسر مي پراند!