بزرگ‌ترين سرمايه هر کشوري، سرمايه انساني آن است. حفظ اين سرمايه عظيم، همواره بايد در اولويت قرار بگيرد تا آسيب‌هاي اجتماعي مثل اعتياد، اين سرمايه گرانبها را تهديد نکند. مقابله با اعتياد، يک وظيفه ملي است که همه اعضاي جامعه و مسئولان، نسبت به آن تکليف دارند و بايد با اين پديده مذموم، برخورد جدي شود.

اما در اين بين، راه مقابله با اعتياد نيز بسيار حياتي است. نمي‌توان با توسل به راه‌هاي غيرعلمي و غيرکارشناسي، اميد داشت که آسيب‌هاي اعتياد کاهش پيدا کند. همان‌قدر که فرآيند ترک کردن اعتياد يک ضرورت مهم است، انتخاب روش ترک کردن نيز به همان ميزان اهميت دارد. تجربه نشان داده تلاش براي ترک دادن اجباري معتادان در کمپ‌ها و اردوگاه‌ها بي‌نتيجه است، زيرا ترک اعتياد اجباري، جواب نمي‌دهد.

مهمترين بخش فرآيند ترک اعتياد، ايجاد انگيزه دروني در افراد معتاد است، به گونه‌اي که اين افراد به شکل خودجوش و خودخواسته، مايل به ترک اعتياد باشند، اما اگر بخواهيم با اتکا به روش‌هاي اجباري به ترک اعتياد برسيم، اين راه به مقصد نمي‌رسد. حتي اگر با روش‌هاي اجباري، فرد معتاد را در کمپ‌ها و اردوگاه‌ها ترک بدهيم، مطمئن باشيد همان فردي که از اعتياد پاک شده است، پس از خروج از کمپ، دوباره به سمت اعتياد کشيده مي‌شود، زيرا باور ترک اعتياد در او نهادينه نشده است.

به همين دلايل، ضرورت دارد با آموزش و فرهنگسازي، فضايي در جامعه ايجاد شود که فرد معتاد به شکل داوطلبانه به سمت ترک اعتياد گام بردارد.

همچنين نياز است که پس از ترک اعتياد، حمايت‌هاي اجتماعي از افراد نجات يافته هم گسترش يابد. مثلاً بايد براي اين افراد، فرصت اشتغال ايجاد شود و جامعه ديگر به چنين افراد نجات‌يافته‌اي، به چشم همان معتاد قديمي نگاه نکند.

اما در صورتي که فرد نجات‌يافته، دوباره با همان دايره دوستان قديمي در ارتباط باشد و شغلي هم براي امرار معاش نداشته باشد، شک نکنيد که احتمال بازگشت مجدد آن فرد به اعتياد، بالا خواهد بود. جداي از آن، نبايد فراموش کرد که وضعيت بهداشتي کمپ‌هاي اجباري ترک اعتياد هم مناسب نيست و گاهي نيز از روش‌هاي غيرعلمي براي ترک اعتياد استفاده مي‌کنند.

نظارت بيشتر بر فعاليت کمپ‌هاي ترک اعتياد و اضافه شدن کادر بهداشت و درمان به اين مراکز، مي‌تواند فرآيند ترک اعتياد را به ريل علمي بازگرداند و از حجم تخلف‌هاي اين مراکز نيز بکاهد.

دکتر احمد آریایی نژاد

عضو کميسيون بهداشت و درمان مجلس