نصف جهان: مستند سینمایی «کمیته» به کارگردانی عبدالحسین بدرلو با موضوع فعالیت های کمیته های انقلاب اسلامی برای اولین بار در چهاردهمین جشنواره سینماحقیقت رونمایی شد.

کمیته انقلاب اسلامی یا کمیته های انقلاب اسلامی، اولین سازمان نظامی راه اندازی شده، پس از انقلاب اسلامی در سال ۱۳۵۷ بود که در تاریخ ۲۳ بهمن ۱۳۵۷ با پیام امام خمینی (ره) تأسیس شد و در سال ۱۳۷۰ پس از تصویب قانون تشکیل نیروی انتظامی، منحل و با ادغام سازمان آن با شهربانی و ژاندارمری، نیروی انتظامی جمهوری اسلامی ایران تأسیس شد. مستند «کمیته» ساخته شد تا همین سیر تحولی از آغاز تا پایان را روایت کند. کارگردانی این اثر را عبدالحسین بدرلو و تهیه کنندگی آن را مصطفی فتاحی برعهده داشته اند. مستند «کمیته» علاوه بر یک تک قسمت سینمایی در چهار قسمت ۴۰ دقیقه ای نیز تولید شده و قرار است اولین نمایش تلویزیونی آن در سالروز ایام تأسیس کمیته ها باشد. فتاحی، تهیه کننده این مستند درباره چگونگی ساخت اثر و ماجراهایی که در طول ساخت مستند با آن روبه رو بوده، گفتگوی مفصلی با خبرگزاری «ایلنا» انجام داده است که در بخشی از این گفتگو به موضوع مهم انحلال کمیته ها در آغاز دهه 70 می پردازد. این بخش از اظهارات او را بخوانید.

یک قصه‌ سیاسی پشت این ماجرا هست که همه از گفتن آن ابا دارند. حتی درون فیلم هم عده ای از افرادی که با آنها مصاحبه کردیم از اینکه درباره اش حرف بزنند، طفره می روند و می‌گویند ولش کن صلاح نیست، حالا یک چیزی بوده و تمام شده. یعنی اگر تا فصل ادغام و تأسیس همه پای کار بودند و صحبت کردند، در موضوع انحلال و ادغام کمیته تقریباً کمیت همه آنهایی که در آن جریان حضور داشتند، لنگ می‌زند و الان ابا دارند از گفتن اسم های افرادی که در پشت پرده در انحلال کمیته نقش داشتند.

ماجرای ادغام کمیته یک ماجرای سه ضلعی بود. قرار بوده کمیته انقلاب اسلامی در شهربانی ژاندارمری، جهاد کشاورزی در وزارت کشاورزی و سپاه و ارتش در همدیگر ادغام شوند. به قول یکی از افرادی که در فیلم هم حضور دارد این ادغام‌ها را طوری آرایش کرده بودند که منطقی جلوه داده شود. استدلالشان هم این بود که کمیته و شهربانی و ژاندارمری تقریباً یک کار را انجام می‌دهند پس این سه تا نهاد را تبدیل به یک ارگان کنیم که این ارگان واحد کارهایش را هدفمند انجام دهد. وزارت کشاورزی و جهاد سازندگی می‌توانند ادغام شوند و حتی سپاه و ارتش هم با همین منطق می‌خواستند ادغام کنند که این اتفاق برای جهاد سازندگی و کمیته می افتد که دچار تزلزل می شوند. بالاخره افرادی که در این دو نهاد بودند و به قول آقای مهدوی‌کنی نوع تفکرات این بچه ها با کسانی که می‌خواستند انقلاب را حفظ کنند، متفاوت بوده و هضم اینها در یکدیگر یک امر محال بود. به همین دلیل تا سال‌ها یک بحران در این نیرو به وجود آمد که خیلی آسیب زده. یعنی بیشتر هزینه تراشیده برای نظام تا اینکه بخواهد به واسطه ادغام هزینه کمتری برای نظام ایجاد شود. همین آسیب ها هم باعث شد که ادغام سپاه و ارتش منتفی شود و امروز هر کدام از این نهادها جداگانه کار خودشان را انجام می‌دهند. دلیل دیگری که باعث ادغام نشدن سپاه و ارتش شد، این است که سپاه در قانون اساسی تصویب شده ولی کمیته ها در قانون اساسی نبودند و یک نهاد موقت انقلابی بود که بعد از مدتی هم منحل شد. البته که یک جریان سیاسی هم پشت ماجرا بر روند ادغام کمیته بی‌تأثیر نبوده است که از تفکرات دولت سازندگی و اطرافیان آن دولت در این ماجرا ریشه می‌گرفت.