نصف جهان: اولین همایش ملی جمعیت و خانواده به همت معاونت پژوهشی و مرکز پژوهشی خانواده در جامعه اسلامی دانشگاه اصفهان در سالن پیامبر اعظم (ص) با حضور مسئولان کشور، استان، اساتید، پژوهشگران و... برگزار شد.

ابتدا رئیس شورای سیاستگذاری اولین همایش ملی جمعیت و خانواده با خیرمقدم به شرکت کنندگان گفت: امروز افزایش باروری به همراه اصلاح سیاست های بازنشستگی، شهرنشینی، سالخوردگی، باید در سیاست های افزایش باروری مدنظر قرار گرفته و به آن توجه شود.

دکتر هوشنگ طالبی با تشریح وضعیت جمعیتی در جهان، ایران و اصفهان گفت: جمعیت جهان در سال 2005 میلادی، 6/5 میلیارد نفر بود که در سال 2015 به 7/3 میلیارد نفر و در سال 2050 میلادی به 9/7 میلیارد نفر خواهد رسید. و این نشان می دهد هر ده سال یک میلیارد نفر به جمعیت جهان افزوده خواهد شد که از این میزان 60 درصد در آسیا، 16 درصد در آفریقا، 10 درصد در اروپا، 5 درصد در آمریکای شمالی و... زندگی می کنند.

وی ادامه داد: 26 درصد جمعیت جهان زیر 15 سال، 62 درصد بین 15 تا 59 سال، و 12 درصد 60 سال به بالا هستند.

رئیس دانشگاه اصفهان اظهار داشت: رشد جمعیت جهان در ده سال گذشته 1/24 درصد بود که این میزان امروز به 1/18 درصد رسیده و کاهش داشته و واقعیت آن ست که ما در جهان شاهد کاهش باروری هستیم.

طالبی با بیان اینکه امروز امید به زندگی نیز افزایش یافته است گفت: در سال 2015، امید به زندگی در آسیا 72 سال و در کشورهای اروپایی 77 سال بود. این در حالی است که امروز 12 درصد جمعیت جهان بالای 60 سال داشته و سالخورده هستند.

رئیس شورای سیاستگذاری این همایش با اشاره به اینکه در دهه 70 نرخ باروری در ایران اسلامی به شدت کاهش یافت گفت: در دهه 60 به ازای هر زن، 6/5 فرزند متولد می شد که این میزان در سال 90 به 1/75 فرزند به ازای هر زن رسید که نشان از کاهش باروری است. وی نرخ رشد جمعیت در سال 1365 در کشور را 3/2 درصد اعلام کرد و گفت: نرخ رشد جمعیت در سال 1390 به 1/29 رسید و این نشان می دهد ایران در آستانه سالخوردگی جمعیت است و این واقعیتی است که آن را باید سوغات دهه 70 و 80 دانسته و بپذیریم.

طالبی گفت: در سال گذشته، 10 درصد جمعیت ایران بالای 60 سال داشته و پیش بینی می شود در سال 1429 درصد سالخوردگی در ایران به 33 درصد افزایش یابد و امروز حتی بحث تک فرزندی در کشور مطرح است و کاهش میزان باروری به سوی تمایل به خانواده کوچک می باشد.

رئیس دانشگاه اصفهان از تغییر نگرش جامعه از تک فرزندی خبر داد و گفت: امروز زوجین جوان، تک فرزندی را انتخاب کرده اند که می تواند آثار منفی به ارمغاند اشته باشد و روند کاهش باروری را به دنبال دارد که باید این نگرش تغییر کند.

طالبی اعداد و آماری هم در مورد جمعیت استان اصفهان ارائه داد و گفت: در سال 76، میزان باروری در استان اصفهان 1/78 درصد بود که در سال 90 به 1/51 درصد کاهش یافت و استان اصفهان با 9/26 درصد جمعیت سالمند، رتبه هفتم کشور را داراست، که با این حال به نظر می رسد سیاست های جمعیتی یک اصل مهم بوده که باید توسط دولتمردان و مسئولان کشور بیش از پیش جدی گرفته شود. چرا که شاخص های جمعیتی در کشور نگران کننده است و باید هرچه سریع تر سیاست های جمعیتی بررسی گردد.

وی اظهار امیدواری کرد ارائه سخنرانی های تخصصی در این همایش، تلنگری به دولتمردان برای جدی گرفتن سیاست های جمعیتی در کشور برای دستیابی به اهداف موردنظر باشد و این همایش دستاوردهای مثبتی برای برنامه ریزان داشته باشد.

■■■

دبیر علمی اولین همایش ملی جمعیت و خانواده هم رویکرد این همایش را رویکرد مسئله پردازانه و یک مسئله مهم اجتماعی خواند و گفت: خانواده هسته اصلی جامعه است که نشان از سلامت جامعه دارد و در حقیقت خانواده با جمعیت تلاقی داشته و ما در این همایش سعی در پیوستگی آنها داریم.

دکتر علی ربانی افزود: کاهش نرخ باروری، سالمندی، تصمیم بر فرزندآوری و ازدواج و کاهش یا افزایش سن ازدواج نیز به تلاقی خانواده و جمعیت بستگی دارد. و ما نیز در این همایش در این راستا می خواهیم ابعاد آن را بررسی کرده و به یک توافق علمی دست یابیم.

وی با بیان اینکه درنظر داریم با برگزاری این همایش، گفتمان علمی را در این زمینه در جامعه با همکاری متخصصان و دست اندرکاران ترویج دهیم افزود: برای اولین همایش ملی جمعیت و خانواده حدود 300 مقاله به دبیرخانه همایش رسید که در نهایت پس از داوری، 50 مقاله به صورت سخنرانی و پوستر در این همایش پذیرفته شده و ارائه می شود.

وی اظهار امیدواری کرد فعالیت در گفتمان سازی در زمینه جمعیت و خانواده بتواند منجر به اجرایی شدن سیاست های مهم جمعیتی شود.

دبیر علمی همایش ملی جمعیت و خانواده از یک فرصت ده ساله طلایی برای حل مسئله جمعیت با انجام کار فرهنگی خبر داد و گفت: برای دستیابی به اهداف جمعیتی، همه باید کمک کنند تا ایرانی رو به رشد، بالنده و قدرتمند و با اقتدار داشته باشیم.

■■■

معاون طرح های آماری، مرکز ملی آمار ایران هم در این همایش گفت: مرکز آمار ایران پیش بینی کرده که اگر سطح باروری پایین بیاید در سال 1420 تا 1425، نرخ رشد منفی جمعیت را در کشور تجربه خواهیم کرد.

علی اکبر زاهدیان افزود: در سال های 1360 تا 1365، سالیانه دو میلیون و 400 هزار نفر به جمعیت کشور افزوده می شد در حالی که بعد از اجرای سیاست کنترل موالید و تا سال 80، میزان موالید سالیانه در کشور به یک میلیون نفر رسید. البته پس از آن هم تا سال 94، میزان موالید در کشور به یک میلیون و 570 هزار نفر رسید.

زاهدیان از روند کاهش ازدواج و افزایش طلاق هم سخن گفت و افزود: از سال 80، سالیانه 890 هزار ازدواج صورت پذیرفته که این میزان تا سال گذشته به 680 هزار ازدواج در سال رسید و همچنان روند کاهشی داشته، در حالی که طلاق افزایش دارد. البته آمارها نشان می دهد میزان موالید در سال جاری در کشور کمتر از سال گذشته است.

معاون طرح های آماری مرکز آمار ایران اظهار داشت: مادران باسواد کمتر از مادران بی سواد فرزند به دنیا می آورند و افرادی که از موقعیت مالی خوبی برخوردارند به دنبال فرزند کمتری هستند.

زاهدیان گفت: در یک بررسی انجام شده، 60 درصد جوانان به داشتن دو فرزند، 14 درصد یک فرزند، یک درصد فرزند نمی خواهند و 25 درصد به بیشتر از سه فرزند فکر می کنند. بنابراین 75 درصد جوانان در آستانه ازدواج یک و دو فرزند را ترجیح می دهند.

وی با تأکید بر توجه به سالمندی در کشور هم گفت: طی 50 سال آینده 2/6 درصد جمعیت به تعداد سالخوردگان می پیوندند و باید برای آن برنامه ریزی صورت پذیرد. وی تأکید کرد: تا سال 1405 باید شعار دو فرزند کافی نیست را با اقدامات فرهنگی در جامعه ترویج دهیم.