مجله معتبر کالچر با معرفی ده زبان باستانی دنیا که هنوز مورد استفاده قرار می‌گیرند، از زبان فارسی به عنوان یکی از این زبان‌ها یادکرده اما برای استمرار این ماندگاری چه کرده‌ایم؟

مطابق گزارش سایت مرجع معتبر دنیا «Ethnologue: Languages of the World» در حوزه زبان‌­ها در حال حاضر زبان چینی با 1/3 میلیارد سخنور، اسپانیایی با ۴۲۷ میلیون، انگلیسی با ۳۳۹ میلیون، عربی با ۲۶۷ میلیون، هندی با ۲۶۰ میلیون، پرتغالی با ۲۰۲ میلیون، بنگالی با ۱۸۹ میلیون و روسی با ۱۷۷ میلیون سخنور در جهان، جایگاه اول تا هشتم را از نظر تعداد گویشور در میان زبان‌ها دارند.

همچنین در آن گزارش تأکید شده بود که براساس نتایج بررسی ها در ماه می ‌۲۰۱۶ (اردیبهشت ۹۵) 53/5درصد سایت‌های اینترنتی، انگلیسی زبان هستند، از این رو زبان انگلیسی در منابع اینترنتی جایگاه نخست را دارد. 6/4 درصد سایت‌­های اینترنتی هم به زبان روسی هستند و جایگاه سوم هم از آنِ زبان آلمانی (۵/۵ درصد سایت‌­ها) است.

آمارهای جهانی در خصوص آموزش زبان دوم (غیر از زبان مادری) هم نشان می‌دهد که ۹۰ درصد زبان‌آموزان جهان مشغول آموزش زبان انگلیسی هستند. علت این مسئله هم تا حدود زیادی مشخص است؛ زبان انگلیسی هم زبان علم است و هم تجارت و هر کسی که بخواهد در هر یک از این دو عرصه فعالیتی داشته باشد، لازم است این زبان را یاد بگیرد.

این نتایج و گزارش‌های آماری از این دست حالا تبدیل به یک اصل پذیرفته شده در میان همه کشورهای دنیا شده اما قیاس این فراگیری‌ها با آنچه به تازگی از سوی نشریه کالچر به عنوان فهرست ده زبان ماندگار باستانی منتشر شده است می‌تواند جالب توجه باشد.

نشریه معتبر کالچر مقدمه مهمی برای گزارش خود درج کرده و براساس آن و پیش از فهرست کردن زبان‌های باستانی ماندگار آورده‌است: «تحول زبان مثل تحول بیولوژیکی است؛ با دقت بسیار و نسل در نسل رخ می‌دهد بنابراین هیچ نقطه جدایی متمایزی بین یک زبان و زبان بعدی که از آن شکل می‌گیرد وجود ندارد.»

این نشریه برهمین اساس نتیجه می‌گیرد: «غیرممکن است که بگوییم زبانی از زبان دیگر قدیمی‌تر است چون همه آنها به اندازه خود بشر قدمت دارند. با گفته شدن این، هر یک از زبان‌هایی که در زیر به آنها اشاره شده چیزی خاص دارند – چیزی باستانی – که آنها را از بقیه متمایز می‌کند.»

نشریه کالچر از ده زبان باستانی و شرایط امروز آنها در کشورهای مختلف سخن گفته که یکی از این ده زبان، فارسی است. کالچر درباره زبان فارسی می نویسد:«فارسی زبانی است که امروزه بیشتر در ایران، افغانستان و تاجیکستان صحبت می‌شود. فارسی نواده مستقیم زبان فارسی باستان یعنی زبان شاهنشاهی ایران است. فارسی مدرن حدود سال ۸۰۰ بعد از میلاد شروع به شکل گرفتن کرد و یکی از چیزهایی که آن را نسبت به بسیاری از زبان های مدرن متمایز می‌کند این است که از آن موقع تا به حال، این زبان تغییرات نسبتاً اندکی داشته است. فارسی زبانان امروز می‌توانند نوشته‌ای متعلق به سال ۹۰۰ را دست بگیرند و آن را با سختی بسیار کمتری نسبت به یک انگلیسی زبان که "شکسپیر "می‌خواند، بخوانند.»

9 زبان باستانی دیگر از نگاه نشریه کالچر عبارت است از: تامیلی، لیتوانیایی، ایسلندی، عبری، مقدونی، باسکی، فنلاندی، گرجی و ایرلندی بومی.

آنچه در تطبیق گزارش‌های آماری از وضعیت پراکندگی زبان‌ها درجهان امروز و نیز سرگذشت تاریخی زبان‌های باستانی جالب توجه است، تفاوت سهم فرهنگ‌های مختلف در دوره‌های تاریخی متنوع از این میدان تبادل و رقابت است. به تعبیر ساده‌تر، زبان‌ها برغم تحول بیولوژیکی که نشریه کالچر به درستی برآن صحه گذاشته همواره در تلاش برای بقا و گسترش نفوذ خود در میان فرهنگ‌ها بوده‌اند و این تلاش برای بقا همچنان نیز ادامه دارد.