نصف جهان: مدیرکل زمین‌شناسی مرکز اصفهان با اشاره به تنش آبی در زابنده رود به دلیل تغییر اقلیم، گفت: کاهش حجم سالانه آورد این حوضه آبریز موجب افزایش برداشت بی رویه آب‌های زیر زمینی و در نتیجه افزایش چشمگیر پدیده فرونشست در این استان شده است.

رضا اسلامی، حوضه آبریز زاینده‌رود را تنها رودخانه دائمی فلات مرکزی دانست که در حال حاضر دچار تنش آبی تمام عیار شده است، افزود: حوضه آبریز زاینده‌رود در بخش میانی فلات مرکزی ایران واقع شده و قلمرو وسیعی را شامل می‌شود که ۴۰ درصد از این حوضه کوهستانی و مرتع و ۶۰درصد مابقی کوهپایه و دشت است و اقلیم حوضه زاینده‌رود بر اساس تقسیمات اقلیمی در سیستم طبقه‌بندی اقلیم در کمربند خشک قرار گرفته است و خشک شدن زاینده‌رود و تالاب بین‌المللی گاوخونی فاجعه زیست‌محیطی ملی و جهانی است.

اسلامی با اشاره به این‌که وسعت حوضه زاینده ‎رود در حدود ۲۷هزار کیلومتر مربع است، گفت: ۹۳ درصد مساحت حوضه آبریز رودخانه زاینده‌رود در استان اصفهان بالغ بر یک چهارم از کل مساحت استان و ۷ درصد آن در محدوده استان چهارمحال و بختیاری است.

وی یادآور شد: کاهش میانگین حجم آورد سالانه رودخانه از ۱۷۵۰میلیون مترمکعب در دهه ۷۰ به یک میلیون و ۳۰۰ هزار متر مکعب در دهه ۸۰ و در نهایت به کمتر از ۹۰۰ میلیون متر مکعب در طی ۵ سال گذشته شده و این کاهش باعث افزایش برداشت‌های بی‌رویه از منابع آب زیرزمینی شد که کاهش بیش از ۳۸۰۰ میلیون متر مکعبی از ذخیره استاتیک و غیرقابل احیای آب‌های زیرزمینی و به دنبال آن نابودی کشاورزی و فرونشست دشت‌های این حوضه آبریز را به همراه داشته است.

مدیرکل زمین‌شناسی مرکز اصفهان با بیان این‌که از مجموع ۳۵ دشت استان ۲۷ دشت ممنوعه و یا ممنوعه بحرانی هستند، از آن به عنوان زنگ خطری برای استان یاد کرد و افزود: متاسفانه اوضاع در دشت‌های گلپایگان، نجف‌آباد، مهیار شمالی، مهیار جنوبی-دشت آسمان، اردستان، اصفهان-برخوار، بادرود-خالدآباد، مورچه‌خورت و دامنه- داران از بحران نیز فراتر رفته است.

اسلامی، ضمن خطرناک توصیف کردن اعداد اعلام شده از  سازمان زمین‌شناسی و اکتشافات‌معدنی کشور با استفاده از داده‌های حاصل از پردازش تصاویر رادار در سال‌های ۹۵ تا ۹۹، اظهار کرد: می‌توان به منطقه مشکات و سن‌سن با نرخ ۹ تا ۸، ابوزید باد با نرخ۱۴، رهنان اصفهان ۵/۱۸، خوارسگان اصفهان ۱۷، حبیب‌آباد ۱۶، مهیار اصفهان ۱۲، نجف‌آباد ۱۲، گلپایگان ۱۹، دامنه–داران ۱۰ تا ۹ سانتی‌متر در سال اشاره کرد و این در حالی‌ است که در دنیا نرخ نزدیک به یک سانتی‌متر در سال بحرانی است.

به گفته وی، در این میان بارگذاری‌های ملی نظیر صنایع مادر آهن و فولاد، سیمان، پالایشگاهی، شیمیایی، پتروشیمی، نیروگاهی و نظامی در این عرصه با موقعیت جغرافیایی استراتژیک باعث وارد شدن تنش آبی بیشتر به حوضه شده است.

مدیرکل زمین‌شناسی مرکز اصفهان ضمن اشاره به انتشار اطلس ملی فرونشست کشور در سال ۹۵ از سوی سازمان زمین‌شناسی، گفت: در سال ۹۵ تنها ۲ درصد مساحت استان بالغ بر ۲هزار و ۹۰۰ کیلومتر مربع درگیر فرونشست بود، در حالیکه متاسفانه با توجه به آخرین مطالعات صورت گرفته حدود ۱۰ هزار کیلومتر مربع استان بالغ بر تقریبا ۱۰ درصد به صورت بسیار جدی و خطرناک درگیر فرونشست شده است.

اسلامی تاکید کرد: تا هنوز فرصت باقی است و زاینده رود می‌تواند حوزه‌های نزدیک خود را تغذیه کند، باید آنچه کل حقابه زاینده‌رود و باتالاق گاوخونی است (۱۳ متر مکعب بر ثانیه) بدون آنکه در بالادست و پایین دست تعرضی به آن داشته باشند، به طور مداوم داده شود و بایستی به زاینده‌رود همانند دریاچه ارومیه به دید یک میراث جهانی با نگاه ملی توجه کرد.