بدون شک شما هم از آن دسته افراد هستید که برای خرید حتماً باید یک چرخ دستی دست بگیرید و در میان قفسه های کوچک و بزرگ بچرخید. امروزه خرید از فروشگاه های بزرگ که تنوع محصولی و به عبارتی تمام نیاز فردی را رفع می کند در اولویت خانواده ها قرار دارد. هرکجا که چشم می اندازی یک فروشگاه بزرگ یا به عبارتی هایپرمارکت ایجاد شده است. خصوصی یا دولتی فرقی نمی کند اولویت در ایجاد این مراکز بیش از پیش مورد توجه قرار گرفته است.

اما چگونه یک فرد ایرانی از خرید سنتی خود دست کشیده و به اینگونه مراکز تجاری روی آورده است؟

خرید های سنتی سابق، تشکیل شده بود از : یک حساب دفتری، زنبیل، یک عزیز آقا بقالی سر محل. مغازه ها رفته رفته جای خود را به سوپرمارکت ها دادند و بعد فروشگاه های بزرگ شکل گرفت.

فروشگاه های بزرگ به واسطه خرید انبوه کالا می توانند اجناس را به قیمت ارزان تر و البته سریع تر تهیه کرده و ارزان تر از خرده فروش ها نیز در اختیار مردم قرار دهند و در کنار سوددهی مناسب برای خود ، خریداران خرد را نیز به نوعی در عملیات مالی خود سهیم کنند. اما در کنار این مسئله، افزایش هایپر مارکت ها به یک مسئله قابل توجه اجتماعی تبدیل شده که موجب مشکلاتی برای مغازه دارهای سنتی شهرها نیز می شود.

دیگر از آن رفت و آمدها در بقالی محل یا سوپر مارکت ها به غیر از خرید جزئی خبری نیست و عمده خرید مردم از همین فروشگاه ها صورت گرفته است.

شاهد هستیم که بیشتر این مغازه ها به تعطیلی کشیده شده بخاطر نبود مشتری و از آن طرف هایپرمارکت ها مملو از مشتری هایی است که شناخت درستی نسبت به این مراکز ندارند و فقط در گردشی چند ساعته برخی از کالا ها را برمی دارند که بعضاً ضروریتی ندارد اما چون در سبد دیگری دیده آن را پسندیده و خرید کرده اند.

افزایش بی سابقه هایپرمارکت ها در نقاط مختلف شهر در کنار ایجاد فضای رقابتی موجب رکود کار سوپرمارکت های کوچک و گاه ورشکستگی آنان شده است.

سوپرمارکت های کوچک که قدرت رقابتی با فروشگاه های بزرگ را ندارند در جذب مشتری ناموفق بوده و نمی توانند همانند سابق فعالیت کنند و این در حالی است که در هریک از این مغازه ها دوتا سه نفر نیز مشغول به کار هستند و با تعطیلی این مغازه ها عملاً بر تعداد جامعه بیکار افزوده می شود.

به راستی چاره کار در کجاست؟ تعطیلی فروشگاه های بزرگ یا خرده فروشان و مغازه های کوچک تر؟

یکی از مسائل مهم دیگر از بین رفتن معاشرت های خاص اجتماعی است که در مغازه های بقالی محلات از گذشته وجود داشت. عزیز آقا بقالی همه محله را می شناخت حتی آن تازه واردها، می دانست چه کسی کارمند است حقوقش اول برج ، چه کسی بیکار و چه کسی بازاری است. در این معاشرت ها مشتریانی بودند که مورد حمایت این مغازه دارها قرار می گرفتند و با دریافت اجناس به صورت نسیه و پرداخت در سررسید ماهانه یا هفتگی کمکی به عنوان امرار معاش پیدا می کردند.

و حال اینکه در فروشگاه های بزرگ و هایپر مارکت ها عملاً این نوع از حمایت های اجتماعی از بین می رود.آنچه مشخص است در روند رشد بی رویه این گونه مراکز ، دیگر مغازه های خرد جایی برای نفس کشیدن ندارند و یا باید تغییر شغل بدهند و یا اینکه تعطیل کنند.

باید موازنه ای میان اینگونه مراکز ایجاد شود تا هم آنها فعالیت کنند و هم مغازه های کوچک تر و شاید راهکار آن در ایجاد یک اقتصاد پایدار برای خانواده ها باشد.