احتمالا با پیکر بی‌جان معتادان در گوشه خیابان یا وسط بلوارها رو‌به‌رو شده‌اید که گاهی سرنگی در ساعد آنها خودنمایی می‌کند. یا شنیده‌اید که فلان فرد، بعد از کشیدن مواد اوردوز کرده و جانباخته است.

موضوعی که اغلب ناشی از وجود ناخالصی مرگبار در مواد مخدر بوده یا مصرف زیاد مواد مخدر. قربانیان این مواد مخدر تقلبی و سمی را قربانیان سوء‌مصرف مواد مخدر می‌نامند که تعداد آنها در سال‌های اخیر روندی افزایشی پیدا کرده که کارشناسان افزایش مصرف‌کنندگان مواد مخدر صنعتی را یکی از دلایل مهم افزایش قربانیان سوء‌مصرف مواد مخدر می‌دانند.

در ابتدا برای این‌که عمق فاجعه را درک کنیم بهتر است نگاهی به آمار پزشکی قانونی بیندازیم. در نیمه نخست سال جاری 2490 نفر بر اثر سوءمصرف موادمخدر در کشور جان خود را از دست دادند، از این تعداد 2123 نفر مرد و 367 نفر زن بودند.

با یک حساب سرانگشتی می‌شود روزانه 13 نفر. حال باید توجه داشت که امسال آمار تلفات ناشی از سوءمصرف موادمخدر در مقایسه با مدت مشابه سال قبل 6.5 درصد افزایش یافته است.

 بر‌اساس نوع ماده مصرف شده در متوفیان سوءمصرف مواد، 544 نفر بر اثر مصرف مواد مخدر، 112 نفر مواد محرک یا توهم‌زا و 1068 نفر نیز بر اثر مصرف داروهای مخدر  (همچون متادون و ترامادول)، جان خود را از دست داده‌اند. 766 نفر نیز بر اثر مصرف همزمان چند دسته مواد در این مدت جان باخته‌اند.

سود در ناخالصی است

در این سال‌ها که قیمت‌ها لحظه‌ای افزایش پیدا می‌کند، قاچاقچیان توانسته‌اند قیمت موادمخدر را تا حدودی ثابت نگه‌دارند و تورم در قیمت موادمخدر زیاد محسوس نیست. یک کارشناس حوزه اعتیاد در این باره می‌گوید: «قیمت تریاک و همچنین پیش سازهای موادمخدر صنعتی روندی افزایشی دارد و این تصور که قیمت موادمخدر روندی ثابت دارد، اشتباه است.

قاچاقچیان مواد مخدر، به‌خوبی با علم اقتصاد آشنا هستند و توانسته‌اند با افزایشی ناخالصی قیمت را حدودا ثابت نگه‌دارند. برای مثال قیمت تریاک روندی افزایشی داشته اما قاچاقچیان با افزایش ناخالصی‌هایی مانند سرب، یک کیلو تریاک را به 1.5 کیلوگرم تریاک تبدیل می‌کنند و سود خود و قیمت تریاک را بدون تغییر محسوسی نگه می‌دارند.»

شیشه ایرانی و افغانی

اگر قصد خرید شیشه به وزن بالایی را داشته باشید با یک پرسش قاچاقچیان روبه‌رو می‌شوید: «شیشه ایرانی می‌خواهی یا افغانی؟» وقتی هم درباره فرق آن بپرسی می‌گویند؛ «شیشه ایرانی ارزان‌تر است. شیشه افغانی چون باکیفیت‌تر است و از آن‌ سوی مرز آمده قیمتش بالاتر است.»

اما اصل ماجرا به نوع ساخت و مواد تشکیل دهنده آن برمی‌گردد. شیشه‌ای که در ایران به فروش می‌رود متامفتامین نیست. متامفتامین از احیای پسودوافدرین با فسفر قرمز ساخته می‌شود. پسودوافدرین در بازار جهانی گران‌تر از آن است که تولیدکننده وسوسه شود به صورت قاچاق آن را وارد کند.

 آشپزخانه‌دارهای ایرانی که در اکثر موارد با علم شیمی آشنایی دارند، متکاتینون (افدرون) را به جای متامفتامین استفاده می‌کنند. اثرات مضر مغزی مصرف شیشه ایرانی (افدرون) بیشتر از کریستال متامفتامین است.

این شیشه به‌دلیل استفاده از سفیدکننده‌های شیمیایی در ساخت آن، به شیشه وایتکسی هم معروف است. باقی ماندن املاح منگنز در مخدر شیشه ایرانی باعث بروز ضایعات عصبی و مغزی و از بین رفتن هوش و بیماری منگنز می‌شود.

سرب، ناخالصی مورد علاقه قاچاقچیان

سرب به‌دلیل قیمت پایین آن، به‌عنوان ناخالصی محبوب قاچاقچیان شناخته می‌شود. مصرف موادمخدر آغشته به سرب، معتادان را مسموم کرده و کبد، طحال،‌ کلیه و در نهایت مغز آنها را از بین می‌برد.

بدن ما روزانه به 3میلی‌گرم سرب نیاز دارد اما اگر یک معتاد بخواهد نیم گرم تریاک مصرف کند، ۵۰۰میلی‌گرم (نیم گرم) سرب به بدنش وارد می‌شود که این موضوع بسیار خطرناک است چون میزان سربی که وارد بدنش می‌شود ۱۵۰برابر بیشتر از حد معمولی می‌شود. سرب ناخالصی مختص تریاک نیست و در شیشه و هروئین هم مشاهده شده است. البته گاهی قاچاقچیان، صفحات گرامافون را خرد کرده و به تریاک اضافه و وزن آن را بالا می‌برند.

مخدر تقلبی بلای جان ساقی

فروش مواد مخدر تقلبی همیشه بلای جان معتاد نمی‌شود و گاهی قاتل جان ساقی می‌شود. مانند اتفاقی که در مشهد رخ داد و دو ساقی مواد قربانی فروش موادمخدر تقلبی شدند. پلیس با کشف جسد غرق در خون دو مرد که با ضربه‌های چاقو به قتل رسیده بودند، وارد عمل شده و خیلی زود عامل جنایت را دستگیر کردند.

او در تحقیقات به این دو جنایت اعتراف کرد و گفت: «مدت‌ها بود از مقتولان مواد می‌گرفتم. آخرین‌بار آنها به من موادمخدر تقلبی دادند. سراغ‌شان رفته و خواستم پولم را برگردانند که قبول نکردند و با هم درگیر شدیم و با ضربه چاقو هر دو نفرشان را کشتم.»

سیانور در مواد مخدر

ناخالصی‌های مواد مخدر به همین جا ختم نمی‌شود و به‌گفته رئیس پزشکی قانونی در آزمایش‌های صورت گرفته روی موادمخدر در داخل کشور، با سم سیانور هم در ترکیب برخی مواد روبه‌رو شده‌اند.  سمی‌که مصرف مقدار کمی از آن می‌تواند جان فرد مصرف‌کننده را بگیرد.

قاچاقچیان به هروئین هم «کینین» اضافه می‌کنند که این مواد باعث کوری و ناراحتی قلبی و دیگر عوارض خطرناک در مصرف‌کننده می‌شود.