یکی از مفاهیم مقابله با چالش‌های کنونی شهرها در عرصه برنامه‌ریزی شهری، توسعه شهر هوشمند است که در سال‌های اخیر سطح توجه زیادی را به خود جلب کرده است.

از هزاره سوم میلادی به عنوان هزاره شهرنشینی یاد می‌شود، برای داشتن زندگی شهری سالم‌تر و پویاتر استفاده از دانش ارتباطات و فناوری اطلاعات، امری گریزناپذیر است، لذا جامعه جهانی نیز به سمت شهرهای هوشمند حرکت می‌کند.

در شهرهای هوشمند مدیران شهری، به منظور توسعه خدمات و زیرساخت‌های لازم سرمایه فیزیکی با سرمایه اجتماعی را پیوند می‌دهند تا شاهد تجمیع فن‌آوری، اطلاعات و دیدگاه فرهنگی و اجتماعی برحسب یک برنامه منسجم و بهبود خدمات شهری باشیم؛ این شهرها جهت بهبود کارایی شهری با استفاده از داده‌ها، ارتباطات و فناوری اطلاعات برای فراهم ساختن سرویس‌های مؤثر و مفید برای شهروندان، ابتکاراتی را ایجاد کرده‌اند و مدل تجارت خلاق را به منظور نظارت و کنترل زیرساخت‌های موجود و تشویق بخش‌های دولتی و خصوصی گسترش داده‌اند.

برای آگاهی از اینکه برای ایجاد شهر الکترونیک و هوشمند جهت ارتقای زندگی شهروندان و مدیریت شهر چه اقداماتی در اصفهان انجام شده است و این شهر اکنون در چه جایگاهی قرار دارد، گفت‌وگویی را با سید حمیدرضا ابطحی، مدیرعامل سازمان فناوری اطلاعات و ارتباطات شهرداری اصفهان انجام داده‌ایم که مشروح آن را در ادامه می‌خوانید:

*با توجه به رویکرد این دوره مدیریت شهری و توجه به مباحثی همچون هوشمندسازی، برنامه شما در سازمان فاوا چیست؟

با توجه به شعار "اصفهانِ من شهر زندگی" در این دوره مدیریت شهری، رویکرد سازمان فاوا در ارائه تمام خدمات، شهروندمحور خواهد بود بدان معنا که خدمات ارائه شده به شهروندان و بازخورد آن در قالب مشخصی اندازه‌گیری شود؛ لذا رضایت شهروندان در خدمات ارائه شده، مهم‌ترین رویکرد سازمان فاوا است.

در همین راستا در چارچوب سیاست‌های در نظر گرفته شده برای میز هوشمندسازی، ۱۲ جلسه در سه ماه اخیر با حضور شهردار اصفهان برگزار و بر سیاست عمق‌بخشی خدمات شهرداری در حوزه شهروندی تاکید شده است.

برای تحقق این موضوع دو سامانه اصلی انتخاب شده است که شامل "سامانه یکپارچه حمل‌ونقل عمومی شهر (AVL-AFC)" و "سامانه شهرسازی" است که به صورت مستقیم به شهروندان خدمت ارائه می‌کند که امیدواریم بتوانیم با همکاری معاونت حمل‌ونقل و ترافیک، شرکت واحد اتوبوسرانی، دفتر اصفهان‌کارت، مدیریت سرمایه‌گذاری و مشارکت‌ها و دیگر نهادهای شهرداری، تا پایان سال سامانه عمومی حمل‌ونقل را تکمیل کنیم و در اختیار شهروندان قرار دهیم؛ با تکمیل این سامانه امکان شارژ اصفهان‌کارت به صورت غیرحضوری و از بستر اینترنت نیز فراهم می‌شود.

همچنین امیدواریم خدمات شهروندی سامانه شهرسازی و درآمد، با همکاری معاونت شهرسازی و معماری و معاونت مالی و اقتصادی شهرداری اصفهان تا نیمه نخست سال آینده به صورت کامل در اختیار شهروندان قرار گیرد.

*در حال حاضر چه خدماتی از طریق این دو سامانه به شهروندان ارائه می‌شود؟

در حال حاضر "اصفهان‌کارت" در اختیار شهروندان قرار گرفته است که در استفاده از خدمات حمل‌ونقل عمومی کاربرد دارد و در برخی از مجموعه‌های شهرداری نیز استفاده می‌شود؛ امیدواریم با همکاری اصفهان‌کارت، شرکت‌ها و سازمان‌های وابسته شهرداری، شهروندان برای پرداخت هزینه همه سیستم‌ها و خدمات شهرداری از این کارت استفاده کنند.

در حال حاضر در سامانه یکپارچه حمل‌ونقل عمومی شهر (AVL-AFC)، این امکان وجود دارد که پرداخت هزینه سفر با استفاده از اصفهان‌کارت انجام شود و با تکمیل این سامانه اطلاع‌رسانی مکان و زمان رسیدن اتوبوس‌های شرکت واحد اتوبوسرانی و سایر ناوگان حمل‌ونقل عمومی به شهروندان از طریق بستر اینترنت و تلفن‌های هوشمند و بیش از ۴۰ نمایشگر موجود در ایستگاه‌های سطح شهر انجام گیرد.

*بودجه سازمان فاوا و حوزه هوشمندسازی چه میزان است و چه برنامه‌ای برای سال آینده دارید؟

با توجه به سیاست شهرداری برای عمق‌بخشی به خدمات موجود، در سال ۱۴۰۱ در زمینه هوشمندسازی، به احتمال زیاد پروژه جدیدی را آغاز نخواهیم کرد تا بتوانیم اقدامات قبلی را اصلاح، بهینه‌سازی و تکمیل کنیم، اما در صورت لزوم با تصویب میز هوشمندسازی، برای اجرای پروژه‌های جدید اقدام خواهیم کرد.

بودجه پیشنهادی شهرداری برای سازمان فناوری اطلاعات و ارتباطات حدود ۲۰۰ میلیارد تومان و برای میز هوشمندسازی ۱۰۰ میلیارد تومان است؛ بودجه میز هوشمندسازی در اختیار شهرداری بوده و در صورت لزوم به سازمان فاوا یا دیگر نهادها برای موضوع هوشمندسازی تخصیص داده می‌شود.

*مهم‌ترین پروژه‌های در حال اجرای سازمان فاوا کدامند؟

علاوه بر پروژه‌های تکمیل دو سامانه انتخاب شده برای موضوع هوشمندسازی، پروژه امنیت داده‌های موجود در شهرداری با توجه به وجود اطلاعات شهروندان و شهرداری باید هر چه سریع‌تر به بهره‌برداری برسد که امیدواریم با دریافت اعتبارات تا سال آینده تکمیل شود.

ارتقا و یکپارچه‌سازی مراکز داده شهرداری که در اختیار سازمان فاوا قرار دارد نیز یکی دیگر از پروژه‌های مهم این سازمان به‌شمار می‌رود؛ در حوزه شبکه و زیرساخت، با توجه به استفاده از بستر فیبر نوری برای انتقال داده در شهر برای کنترل ترافیک، سعی داریم در رفع نیازهایی همچون خانه‌های هوشمند و ارائه اینترنت پرسرعت برای شهروندان نیز خدمات ارائه کنیم.

در حوزه نرم‌افزار، برای عمق‌بخشی و توسعه بیش از ۱۳۰ خدمت ارائه شده در خدمات میز شهروندی، تلاش می‌کنیم تعداد خدمات آن را افزایش داده و فرهنگ خدمات غیرحضوری را با همکاری اداره‌کل ارتباطات و امور بین‌الملل و اداره‌کل تحول و نوسازی اداری بین شهروندان ترویج دهیم.

ایجاد سامانه املاک شهری نیز در دستور کار است تا مجموعه املاک شهری را در یک پایگاه داده متمرکز داشته باشیم؛ با توجه به انعقاد قرارداد برای عکسبرداری هوایی از شهر، با دریافت مجوز پرواز این موضوع محقق خواهد شد.

*در حال حاضر جایگاه اصفهان در حوزه هوشمندسازی را چگونه ارزیابی می‌کنید؟

با توجه به تعدد تعاریف و معیارهای هوشمندسازی نمی‌توان گفت اصفهان در چه رده‌ای قرار دارد، اما با توجه به شرایط موجود و میزان سرمایه‌گذاری در این حوزه، سعی داریم خدمات بهتری که برای شهروندان ملموس باشد را ارائه کنیم.

باید با توجه به نیازهای شهروندان، شهر و شهرداری چشم‌انداز هوشمندسازی را مشخص کرده و بر اساس آن خدمات بهتری به شهروندان ارائه کنیم.

*آیا اصفهان در حوزه هوشمندسازی در ابتدای مسیر قرار دارد؟

معتقدم اگر بگوییم ابتدای کار هستیم فعالیت‌های انجام شده در گذشته را زیر سوال برده‌ایم، اما می‌توان گفت هوشمندسازی را آغاز کرده‌ایم ولی اندازه‌گیری و مقایسه اصفهان با دیگر شهرهای کشور کار آسانی نیست زیرا در صورت وجود شاخصی همچون رضایت شهروندی، می‌توان شهرها را مقایسه کرد.

در زمینه هوشمندسازی، مباحث مختلفی وجود دارد، اما باید بدانیم در شهر و شهرداری کدام یک از مشکلات در اولویت قرار می‌گیرد تا برای رفع آنها پروژه‌هایی را در نظر بگیریم.

*اولویت‌ها، نیازها و چالش‌های هوشمندسازی اصفهان چه مواردی هستند؟

به نظر می‌رسد ارتباط با شهروندان و احصای نیازهای آنها با همکاری اداره کل ارتباطات و امور بین‌الملل و اداره کل نوسازی و تحول اداری باید انجام شود تا برنامه‌ریزی پایین به بالا داشته باشیم.

سازمان فاوا باید خدمات بهتری را به شهروندان و مجموعه شهرداری اصفهان ارائه کند و ارتباط بیشتری با ذی‌نفعان خود برای رفع نیاز آنها برقرار کند؛ مجموعه شهرداری نیز باید به سازمان فاوا اعتماد و اطمینان کرده و از این سازمان بیشتر حمایت کند و در قبال این اقدام از سازمان فاوا پاسخگویی بخواهد.