لادن ایرانمنش: سدشکنان کنکور تا روز شنبه فرصت دارند آینده تحصیلی شان را در بهترین دانشگاه های کشور تعیین کنند. آنها از عصر دوشنبه هفدهم مرداد ماه کار انتخاب رشته را آغاز کرده اند و تنها پنج روز فرصت دارند تا در این ماراتن برنده شوند.

البته آنها در این مسیر تنها نیستند و خط پایان ماراتن انتخاب رشته برای مؤسساتی که قرار است از طریق مشاوره دادن به درآمدهای میلیونی برسند نیز چندان دور نیست و این مؤسسات، چرتکه اندازی برای عبور از خط پایان انتخاب رشته را آغاز کرده اند.

از زمانی که کنکور متولد شد تا کنون کمّ و کیف انتخاب رشته داوطلبان و تصمیم گیری برای آینده شغلی و علمی هر یک از آنها از اهمیت ویژه ای برخوردار بوده است؛ چیزی بیش از خود کلاس های کنکور تا این مدت محدود، خالی از استرس و دغدغه نباشد.

اینجاست که آزمونِ دوباره ای پیش پای قبول شدگان غول کنکور قرار می گیرد و آنچه چالش برانگیز می شود دامنه رقابت گسترده برای رسیدن به صندلی های دانشگاه های معتبرتر و بهتر است؛ موضوعی که بازار داغی ایجاد می کند و گردش مالی صدها میلیاردی برای مؤسساتی که مشاوره کنکور می دهند. این مسئله گاهی آنقدر اهمیت پیدا می کند که خانواده ها را وادار می کند تا در قمار سرنوشت فرزندانشان، هر چه بیشتر هزینه کنند و برنده این بازی شوند.

در این میان، تبلیغات دهان پر کن و شعارهایی که سهم عظیمی در مجاب کردن خانواده ها دارد تا هر چه بیشتر جیب خانواده ها در این روزها خالی شود هم نقش مهمی بازی می کنند.

سهم میلیاردی صدا و سیما از این تبلیغات هم مهر تأییدی بر این ادعاست که گردانندگان مؤسسات مذکور از خدمات مشاوره سودهای نجومی می برند. 

مشاوران این مؤسسات، هدف از انجام گسترده تبلیغات را شناسایی توانایی داوطلبان و بررسی این نکته می دانند که آیا استعداد هر داوطلب با رشته دبیرستانی‌اش و رشته‌ای که قصد دارد آن را در دانشگاه دنبال کند، سنخیت دارد یا نه؟

این اتفاق باعث شده که این روزها شاهد بره کشان شغل هایی باشیم که عمرشان تنها چند روز طول می کشد و می رود تا سال بعد که دوباره کنکور برگزار شود. مؤسسات و مشاورانی که مثل قارچ رشد می کنند و بدون اینکه تعرفه ای داشته باشند تنها با شعارهای اغراق آمیز، موافقت خانواده ها را جلب می کنند تا از طریق این پشتیبانی و مشاوره های انتخاب رشته به آنچه می خواهند برسند.

جملات اغراق آمیز و دهان پرکنی که روی برخی از این تبلیغات دیده می شود خیلی ها را مجاب می کند که شماره موبایل مورد نظر را بگیرند و گاهی با صرف هزینه های میلیونی در گردابی بیافتند که ته ندارد و به جایی می رسد که پدران و مادران از نان خود می‌زنند تا فرزندانشان از بچه‌های فامیل چیزی کم نداشته و به هر ترفندی به دانشگاه بهتر راه پیدا کنند.

هدف تمام این خدمات که در لفافه‌های زیبا و بشردوستانه‌ای پیچیده می‌شود نیز متقاعد‌کردن قبول شدگان به ثبت‌نام در دوره‌های مشاوره این مؤسسات است که از یک‌سو خیال داوطلب و خانواده‌اش را برای گرفتن بهترین نتیجه برای رفتن به دانشگاهی بهتر بر اساس رتبه ای که آورده است، آسوده می‌کند و از سوی دیگر چرخ کسب درآمد برای مؤسسات را می‌چرخاند تا عایدی گردانندگان این آموزشگاه‌ها هر سال با بیشترشدن تمایل مردم به شرکت در مشاوره ها و نشستن بر بهترین کرسی‌های دانشگاهی، بیشتر و بیشتر شود.

هیچکدام از آموزشگاه‌ها در بدو ورود یک داوطلب به دفاتر ثبت‌نام، از هزینه‌ها حرف نمی‌زنند. آنها ترجیح می‌دهند در گام اول، نظر داوطلبان و اولیای آنها را به سمت خدمات فوق‌العاده‌ای جلب کنند که مؤسسات به پشت‌کنکوری‌ها ارائه می‌دهد و آن وقت قضاوت را به عهده داوطلبان بگذارند که آیا هزینه‌های دریافتی در قبال این حجم از خدمات، منصفانه است یا نه.

از طرفی با وجود اینکه سازمان سنجش برای انتخاب رشته ها دوره های مشاوره ای گذاشته اما برخی خانواده ها ترجیح می دهند برای انتخاب رشته فرزندانشان به سر خم کردن در مقابل تبلیغات اغراق آمیز بسنده کنند و با این تفاسیر کمتر به سایت سازمان سنجش مراجعه می کنند. فاطمه زرین آمیزی، سخنگوی سازمان سنجش درباره کم و کیف خدمات سایت سازمان سنجش برای انتخاب رشته داوطلبان و روند انتخاب رشته در سازمان سنجش برای جلوگیری از بروز فعالیت افراد غیرحرفه‌ای با مبالغ نجومی گفته: «سایت سازمان سنجش در این زمینه فعال است و در موعد مقرر نحوه خدمات رسانی‌ها اعلام می‌شود.»

همسو با سخنگوی سازمان سنجش، سعید تقی آبادی، کارشناس کنکور نیز درباره نحوه انتخاب رشته و مبالغ نجومی مشاوره، اخذ 500 هزار تومان تا 6 میلیون تومان برای انتخاب رشته دانشگاه ها را روال بازار مشاوره های انتخاب رشته دانسته و کار آنها را زیر سئوال برده است. او معتقد است مشاوره از طریق سایت سازمان سنجش به نتیجه بهتری برای داوطلب منجر خواهد شد: «انتخاب رشته از طریق نرم‌افزار‌های سازمان سنجش و با درج رتبه و نمرات داوطلب، کمّ و کیف پذیرش آن در رشته مورد نظر اعلام می‌شود. در واقع این نرم افزار می‌تواند در انتخاب رشته داوطلبان کمک کننده باشد.»

خودمختاری و عدم نظارت بر فعالیت برخی مؤسسات انتخاب رشته که عمر محدودی در حد همین پنج روز مهلت داده شده به داوطلبان کنکور برای انتخاب سرنوشتشان دارند در کنار تبلیغات گسترده این مؤسسات، باعث شده خانواده ها که تشنه موفقیت فرزندانشان برای انتخاب دانشگاه محل تحصیل آنها هستند، به راحتی فریب آغوش باز مؤسسات مشاوره را بخورند و در دام این سراب گرفتار شوند.