دریا قدرتی پور: دیگر تقریباً به غافلگیر شدن عادت کرده‌ایم اما غافلگیری آن هم از نوع تخلیه 100 مدرسه در آستانه باز شدن مدارس بیشتر به یک فاجعه شبیه است؛ خبری که استاندار اصفهان در اردیبهشت ماه سال جاری عنوان کرد و دستور تخلیه  100 مدرسه به علت تهدید فرونشست را داد.

سید رضا مرتضوی این موضوع را در گردهمایی رئیسان مجامع خیران مدرسه ساز کشور مطرح کرد و از خیران خواست که در زمینه ساخت مدارس همکاری بیشتری داشته باشند تا بتوان از این بحران عبور کرد.

انتشار این خبر در حالی بود که این مدارس اغلب دو نوبته و دارای تراکم بالا هم هستند و بعد از کمبود معلم و تجهیزات و فرسودگی مدارس این بار اصفهان با کمبود فضای آموزشی هم مواجه شده است.

کمتر از یک ماه دیگر تا سال تحصیلی جدید باقی مانده و این خبر نشان می دهد که بازگشایی مدارس امسال تغییرات جدی تری را به خود خواهد دید و به نظر می رسد که مدارس سالم تر باید بار مدارس تخلیه شده ناشی از تهدید خطر فرونشست را نیز به دوش بکشند.

در خردادماه امسال اما آمار دیگری از زبان مدیر کل نوسازی بهسازی مدارس اصفهان هم منتشر شد که فاصله زیادی با عددهایی داشت که استاندار از آنها سخن گفته بود. این آمار را مدیر کل نوسازی و بهسازی مدارس استان اصفهان منتشر کرد و تعداد مدارس تخلیه شده به دلیل فرونشست را 32 باب مدرسه دانست. به گفته مجید نسیمی،15 باب مدرسه فقط در ناحیه 5 آموزش و پرورش اصفهان دچار فرونشست زمین شده اند.

حال چه 100 مدرسه و چه 32 مدرسه، اینها اعداد کوچکی نیستند و در حالی مطرح می شود که هم اکنون سرانه آموزشی در استان نیز چندان وضعیت خوبی ندارد. آنطور که اعلام شده، این سرانه در اصفهان 26/6 مترمربع است، یعنی چیزی بیشتر از میانگین کشوری و کمتر از استانداردها. این در حالی است که کمترین فضای آموزشی به ترتیب مربوط به شهرستان‌های خمینی‌شهر، برخوار، فلاورجان، شاهین‌شهر، نجف‌آباد و شهرضاست.

داستان فرونشست زمین در اصفهان غم انگیز است. داستانی که اکنون مدارس را نشانه گرفته است. این پدیده از دشت ها شروع شد و حالا به مدارس رسیده است. زمین ها تشنه شده اند و مثل صاعقه به مدارسی زده اند که دیگر جایی برای دانش آموزانشان ندارند.

همین اواخر بود که عضو کارگروه تخصصی فرونشست استان اصفهان با اشاره به نتایج مطالعات جدید از وضعیت فرونشست زمین، گفت: میزان فرونشست در برخی نقاط شهر اصفهان به 22 سانتیمتر رسیده و این در حالی است که در اروپا اگر فرونشست بیش از 4 میلیمتر باشد وضع غیر عادی اعلام می شود. این میزان در اصفهان چندین برابر است اما نه وضع غیر عادی اعلام می شود و نه کاری صورت گرفت تا رسید به اوضاع وخیم امروز.

آخرین برآیند بررسی‌های کارشناسی از وضعیت مدارس استان بیانگر آن است که مدارس سه ناحیه آموزش‌و پرورش مرکز استان و برخی  شهرستان‌ها از جمله برخوار، شاهین‌شهر و میمه و خمینی‌شهر با مشکل جدی فرونشست مواجه هستند.

به گفته کارشناسان، هر شهر و آبادی که به مرحله فرونشست برسد جز تخلیه و متروکه اعلام شدن راهکار دیگری پیش رویش نیست. تنها راهکار پیشگیرانه از فرونشست کاهش تخلیه سفره‌ها و تعادل بخشی آبخوان‌هاست که در حوضه زاینده رود عمده‌ترین نقش را رودخانه می‌تواند ایفا کند اما با خشکی آن این نقش حذف شده و مشکل همچنان ادامه دارد. زلزله خاموش این‌بار باعث تخلیه 32 مدرسه شده و اگر راهکار جدی زیست محیطی اندیشیده نشود شاید کویر و لایه‌های زمین با حرکت خود در آینده مدارس بیشتری را هم به تخلیه شدن وادارند.