دریا قدرتی پور: دوسیب، نعناعی، آلبالویی، یخی،... اسامی خاصی که این روزها دهان به دهان می چرخد و حالا پای ثابت دورهمی ها و مهمانی هاست. اگر تا دیروز طعم گس و تلخ قلیان تنها در دهان پیرمردها بود و به تنباکوهای هکان ختم می شد حالا قلیان ها طعمدار شده اند.

سرجمع اگر بخواهی یک قلیان «رو» کنی بین 500 تا 600 تومان بیشتر هزینه ندارد اما وقتی این قلیان ها در انحصار قهوه خانه ها و کافه های مدرن درمی آید قیمت ها نیز گزاف می شود. شاید همین باعث شده که مصرف کنندگان ترجیح بدهند قلیان شخصی خود را داشته باشند و به اندازه هر یک از اعضای یک خانواده یک قلیان هم وجود دارد. قلیان هایی که حالا با شکل و شمایل های مختلف عرضه می شوند؛ از صورتی های دخترانه گرفته تا قلیان های مرتفع شاهانه که بسته به مخاطبانشان فرق می کند.

همین تنوع و شکل قلیان موضوعی است که چینی ها را وا داشته دست به کار شوند تا در بازار مجازی و واقعی شاهد قلیان هایی باشیم که به روحیه تنوع طلب جوانان ما می خورد. قلیان‌های مینیاتوری هم ابتکار همین چشم بادامی هایی است که توانسته اند قلیان های تک نفره بسازند. این قلیان‌ها در حجم کوچک‌تری هستند و نام دیگر آنها مسافرتی است. قلیان مسافرتی برای جوان‌هایی که می‌ترسند کسی از خانواده از قلیان کشیدن آنها بو ببرد هم مناسب است. ارتفاع آنها کمتر از 30 سانتیمتر است و به راحتی در یک کشو جا می‌شود.

قیمت این قلیان های متفاوت ثابت نیست، از 5000 تومان برای قلیان‌های ایرانی تا 100 هزار تومان برای قلیان‌های چینی متوسط متغیر است. اما قلیان‌های چینی خاصی هم هستند که تا 500 هزار تومان قیمت دارند. بعضی از قلیان‌های ایران قلمکاری شده و اصطلاحاً صنایع دستی هم هستند که گاه تا 700هزار تومان برای خریدارانش آب می خورد. گفته می‌شود بعضی از انواع قلیان که بیشتر مورد استفاده جماعت حاشیه جنوبی خلیج فارس هستند حتی تا هشت میلیون تومان هم قیمت دارند.

با این احوال قلیان کشی جوان‌ها فرصتی ایجاد کرده تا برخی نوآوری‌ها و اختراعات هم در این زمینه شکل بگیرد. زغال‌های خودسوز و شیمیایی، زغال لیمویی، ژل‌های اشتعالزا، قلیان شارژی، قلیان لیوانی و... از اختراعات پیچیده‌ای هستند که به فرایند دود کردن به شکل لاکچری تری کمک می کنند. بازار فروش این کالاها دستکمی از بازار فروش تنباکو ندارد، اما کماکان پر مصرف‌ترین کالای قلیان همان تنباکوهای میوه ای است که این روزها طرفداران زیادی پیدا کرده است و به غیر از مردان، زنان و دختران نوجوان هم پایه اش شده اند.

با یک حساب سرانگشتی و کمی مشاهده می شود فهمید که سن شروع به قلیان کشیدن پایین آمده است. طبق نظر کارشناسان میانگین سنی قلیان کشی جوانان در حال حاضر کمتر از 14 سال است و درحالی‌که مصرف سیگار مردانه است و بین پسران و مردان بیشتر دیده می‌شود، مصرف قلیان با این تصور که ضرری ندارد و قبح آن هم ریخته است، در بین مردان و زنان برابر شده و جنسیت تأثیری بر افزایش و کاهش مصرف نداشته است.

در این میان بازار تجهیزات و اقلام جانبی قلیان اینقدر جذابیت دارد که سیاست ها و برنامه های ارتقای سلامت نیز کمکی به پایین آمدن خریدهای قلیان های لاکچری و بالتبع استفاده آن در هر محفل و مکانی نکرده است تا جایی که اکنون بر اساس آمارها 37 درصد زنان ایرانی حداقل یکبار مصرف قلیان را تجربه کرده اند.