دریا قدرتی پور:چند روز بیشتر به باز شدن مدارس نمانده است ولی رغبتی هم در دانش آموزان برای رفتن به مدرسه نیست.

این نشان می دهد که خیلی وقت است مدارس ما خوش تراش نیست و حس شادی و نشاط در مدارس به فراموشی سپرده شده است. این همان نقطه‌ای است که مسئولان آموزش‌ و پرورش و خانواده‌ها نسبت به آن اتفاق نظر دارند.

اگر از دانش‌آموزان قدیم که حالا سال‌ها است از فضای درس و مدرسه دور شده‌اند و خود صاحب فرزند دانش‌آموز هستند درباره روزهای مدرسه سوال کنیم، همگی می‌گویند دوست دارند بدانند همکلاسی‌ها و معلمانشان الان کجا هستند اما وقتی می‌پرسیم دوست دارند دوباره دانش‌آموز شوند؟ برای پاسخ مثبت دچار تردید می‌شوند. نداشتن رغبت به مدرسه رفتن، مشکلی است که نه فقط دانش‌‌آموزان دیروز بلکه بچه‌های امروز را هم شامل می‌شود.

سوال اینجاست که چه آفتی به نشاط و جذابیت مدرسه ها زده که پیکره مدارس را از درون بیمار کرده است؟ چرا دانش‌آموزان ما تمایل چندانی به مدرسه ندارند؟ علت خوشحالی بچه‌ها با شنیدن اخبار تعطیلی مدارس به دلایلی همچون آلودگی هوا چیست؟

به گفته کارشناسان، عوامل مختلفی در ایجاد فضای بانشاط مدارس سهیم هستند؛ از ساختار و چیدمان کلاس های درس, محتواهایی که به دانش آموز ارائه می شود تا نحوه تدریس معلم و فعالیت هایی از جمله برنامه هنری و ورزشی که در غلبه فضای آموزشی در مدارس، مسائلی که باعث می شود فضای یک مدرسه تغییر کند.

عواملی که اکنون به علت نبودشان و یا کمبودی که داریم مساله ساز شده و باعث شده حال مدارس ما خوب نباشد. تنها کاری که مسئولین انجام می دهند این است که یکی پس از دیگری جلوی میکروفون و دوربین بنشینند و بگویند حال مدارس خوب نیست اما هیچ کس نمی گوید چه کار باید کرد؟

فرزانه عمویی، کارشناس تربیتی و روان شناسی است که سال هاست در این زمینه تحقیق کرده است. به نظر او کاستن از حجم بالای کتاب‌های درسی و حذف مطالبی که واقعاً اگر دانش‌آموز آنها را نخواند هیچ چیز از دست نداده است، یکی از مهمترین ضروریات بازگرداندن نشاط به مدارس است.

این کارشناس این سوالات را مطرح می کند که این حجم از کتاب‌های درسی که حتی در برخی مواقع معلم فرصت آموزش کامل آنها را ندارد، چه ضرورتی دارد؟ چرا مسئولان به این مسئله پاسخ نمی‌دهند که چه میزان از مطالب کتاب ریاضی به درد زندگی آینده دانش‌آموز می‌خورد؟ آیا این حجم از مطالب کتاب‌های درسی که بعدها در زندگی اجتماعی کاربردی برای دانش‌آموز نداشته و دردی از او دوا نمی‌کند ضروری‌تر است یا آموزش مهارت در مدارس؟چرا وعده سبک شدن کیف دانش‌آموزان و کاستن از حجم کتاب‌های درسی محقق نشد؟ قرار بود در دوره دبیرستان به دانش‌آموزان شاخه نظری یک مهارت آموزش داده شود، سرنوشت این طرح چه شد؟

او معتقد است که هم اکنون شیوه تدریس معلمان یکی از عوامل کلیدی ایجاد فضای شاد در کلاس درس است. اما چند درصد از معلمان در کلاس‌ درس روش‌های خلاق و گفت‌وگو محور را به کار می‌برند؟ چقدر برای تدریس درس علوم به دانش‌آموزان ابتدایی از روش‌های عملی استفاده می‌شود تا موضوع به خوبی تفهیم شود؟ تعداد اندکی از معلمان حوصله دارند که به روش های خلاقانه روی بیاورند.

به نظر عمویی، در برخی مدارس نیز شاهد سخت‌گیری‌های عجیب کادر آموزشی بر دانش‌آموزان ابتدایی هستیم که باعث دلزدگی و حتی تنفر آنها از محیط مدرسه می شود.

این در حالی است که در دوره ابتدایی که هنوز دانش‌آموز در دوران کودکی به سر می‌برد نقش عوامل نشاط‌آفرین در جذب او به مدرسه بسیار مهم است اما هم‌اکنون کلاس‌های درس شلوغ، نیمکت‌هایی که سه دانش‌آموز باید در کنار هم بنشینند، جذاب و شاد نبودن محیط فیزیکی مدرسه، عدم به کارگیری شیوه‌های تدریس خلاق که مشارکت و شادی دانش آموز را به همراه دارد و اجازه ندادن به دانش‌آموز ابتدایی برای کودکی کردن و درگیری او با تکالیف سنگین از جمله عوامل مهم دلزدگی از مدرسه است. حتی برخی صاحبنظران ساعت شروع کار دبستان‌ها از 7 صبح را به ویژه برای دانش‌آموزان سه ساله اول دوره ابتدایی از جمله عوامل دلزدگی از مدرسه می‌دانند.

کلید واژه نشاط در مدارس با این اوصاف در دست کسانی است که بر کرسی بالاتری نشسته اند، وزیرانی که نمره خوبی در این دستگاه ندارند. شاهد این مدعا هم این است که پر استیضاح ترین وزیران در بهارستان، وزرای آموزش و پرورش بوده اند که گاهی با نمره ناپلئونی از مجلس قبول شده اند.

به نظر می رسد که این دستگاه عریض و طویل به یک نگاه همه جانبه و باورمند نیاز دارد، نه آنکه هر وزیری تصمیمات خود را در آموزش و پرورش اجرا کند و وزیر بعدی بر طبل مخالفت با او بزند. موضوعی که در هر دوره مشاهده می شود و نشان می دهد که برنامه ای منسجم و پویا و بلند مدت که بتواند مدارس را از این وضعیت دربیاورد نداریم.

آموزش و پرورش اکنون نیاز به سرمایه گذاری دارد. این دستگاه  مثل آب و برق و گاز نیست که بتوانیم در آن صرفه جویی کنیم. تا زمانی که معلمان ما دغدغه معیشت دارند و از نیازهای اولیه خود بالاتر نرفته اند، چطور می توانند به نیازهای عالی برسند و پای نشاط را در کلاس های درس باز کنند؟

باید با خود صادق باشیم. امروز دیوارهای اعتماد به وزرای آموزش و پرورش که پر استیضاح ترین وزیران را در خود جای داده لرزان است و بنابراین چشم خیلی هایمان به برگشت نشاط در مدارس آب نمی خورد.