دریا قدرتی پور: فقط یک قلب نیست که می تواند در بدن دیگری بتپد. آنهایی که دچار مرگ مغزی می شوند می توانند هشت نفر را از مرگ حتمی نجات بخشند و 50 بیمار را از معلولیت نجات دهند، اما با وجود اینکه تا قبل از این میزان اهدای عضو در کشور عددهای خوبی را نشان می داد اما طی دو سال گذشته  به دلایل مختلف آمار اهدای عضو کاهش یافته است. آمار کاهش وقتی رسمی تر می شود که قائم مقام واحد فراهم آوری اعضا و نسوج پیوندی دانشگاه شهید بهشتی عنوان می کند که میزان اهدای عضو در کشور 75 درصد کاهش یافته است. فریبا قربانی، یکی از مهمترین دلایل کاهش اهدای عضو در کشور را پخش برنامه ای در ماه رمضان و پخش آن در تلویزیون دانسته و گفته این برنامه باعث افت شدید اهدای عضو در بین خانواده ها شده است.

این اتفاق در حالی افتاده که به گفته این مقام پزشکی تلاش ها برای اهدای عضو چند برابر شده اما نتیجه این تلاش ها ناامید کننده بوده و اکنون اهدای عضو به یک چهارم قبل رسیده است. به گفته این مقام پزشکی، برای بالا رفتن اهدای عضو حمایت خانواده ها همواره کارگشا بوده است اما تا زمانی که فرهنگ درستی برای این موضوع اندیشیده نشود؛ بسیاری از مردم فکر می کنند که با وجود مرگ مغزی همچنان بیمارشان زنده است و می تواند به زندگی برگردد.

در بسیاری از کشورهای دنیا و ایران قوانینی در این زمینه وجود ندارد که در چه زمانی در مرگ مغزی، دستگاه ها از فرد قطع شود؛ بنابراین، تشخیص کما از مرگ مغزی مسئله مهمی است که باید به آن پرداخته شود. وقتی که مرگ مغزی تشخیص داده می شود؛ به این معناست که بیمار از دست رفته است.

دکتر کتایون نجفی‌زاده، فوق‌تخصص بیماری‌های ریوی و مدیر عامل انجمن اهدای عضو ایرانیان نیز بر این موضوع صحه می گذارد و می گوید: خانواده ها باید بدانند که وقتی یک بیمار دچار مرگ مغزی می شود، بدان معناست که دیگر نمی تواند به زندگی ادامه بدهد. او فرایند مرگ مغزی را تخریب سلول های مغزی می داند، به طوری که سلول های مغز به ماده ای بدون شکل و متعفن تغییر شکل می دهند؛ با این حال، به این خاطر که قلب همچنان به تپش های خود ادامه می دهد بسیاری از مردم تصور می کنند که می توانند بیمارشان را باز زنده ببینند.

کرونا اهدای عضو را نصف کرد

نجفی زاده از نکته دردناک دیگری هم درباره فرایند اهدای عضو پرده برمی دارد و می گوید: در دوران کرونا اهدای عضو نصف شد. به گفته او در واقع همانطور که این ویروس بسیاری از کارکردهای جهان را با اختلال مواجه کرد، آمار اهدای عضو را نیز کاهش داد. تا جایی که آمار اهدای عضو در ایران از عدد 14/3 به نصف رسید. گرچه این آمار در سال 1400 دوباره بالا رفت و به حدود10/7 رسید، هرچند که هنوز امکان برگشتن به رتبه قابل قبول، قبل از دوران کرونا وجود دارد.

 یکی از اصلی‌ترین دلایل کاهش اهدای عضو در این دوران این بود که تعداد بسیار زیادی از کادر درمان و ظرفیت تخت‌های بیمارستانی برای مبارزه با این ویروس به کار گرفته می‌شد و از طرف دیگر اثبات اینکه بیمار مرگ‌مغزی به کرونا مبتلا نبوده، بسیار مشکل بود. همین مسئله باعث شد که اعضای بدن بسیاری از مرگ‌های مغزی در دوران کرونا بدون استفاده بماند، حتی آنهایی که کارت اهدای عضو بدن خود را سال‌ها قبل از شیوع این ویروس تکمیل کرده بودند.

هم اکنون بیش از 25 هزار نفر در فهرست پیوند عضو قرار دارند که قبل از دوران کرونا روزی 7 تا 10 نفر از این تعداد به دلیل نرسیدن عضو پیوندی فوت می‌کردند؛ بنابراین، می‌توان تصور کرد که وقتی آمار اهدای عضو در این دوران از عدد 14 به 7درصد تقلیل پیدا می‌کند، مرگ اعضایی که در لیست انتظار پیوند بودند نیز دو برابر شده است.