دریا قدرتی پور: رکود بازار ساخت و ساز طی 8 ساله گذشته از بروز وضعیت قرمز در عرضه مسکن خبر می دهد.

تازه ترین روایت های رسمی مرکز ایران از رکودی خبر می دهد که بی سابقه است. رکودی که اکنون دامن هزار و 300 شغل را گرفته و باعث شده بازار کار، معیشت خانوارها و رشد اقتصادی کشور نیز تحت تأثیر قرار گیرد.

آمارها می گوید که ساخت مسکن در شهرهای کشور در سال 1400 در مقایسه با سال 99 به لحاظ تعداد واحدهای مسکونی که مجوز ساخت دریافت کرده اند حدود 20 درصد افت داشته است. این در حالی است که بر اساس مطالعات طرح جامع مسکن و با در نظر گرفتن نیازهای انباشته و نیازهای جدید در حوزه مسکن، سالانه باید 900 هزار واحد مسکونی در کشور ساخته شود و این در حالی است که ساخت 560 هزار واحد مسکونی نیز به عنوان کف ضروری تولید مسکن جدید اعلام شده است.

اما طی 8 سال اخیر به طور متوسط در هر سال تنها 375 هزار واحد مسکونی در کشور مجوز ساخت دریافت کرده اند. در واقع بر اساس کف حداقلی نیاز ضروری به تولید مسکن در کشور باید در هر ماه به‌طور متوسط حدود 47 هزار واحد مسکونی در کشور احداث می‌شده اما از سال 93 تاکنون این میزان تولید مسکن محقق نشده و آمارها به مراتب کمتر از کف ضروری ساخت مسکن بوده است.

سال گذشته نیز در ادامه رکود ساختمانی در هر ماه به طور متوسط 33 هزار واحد مسکونی در شهرهای کشور مجوز ساخت دریافت کرده و در پروسه احداث قرار گرفتند، آماری که باز هم کمتر از حداقل های ضروری برای ساخت مسکن در کشور بودند.

روایت آمارهای رسمی نشان می دهد که در سال 1400، نیز تنها 395 هزار واحد ساخته شده است. این تیراژ ساخت مسکن در شرایطی رکود خانه سازی در سال گذشته را نشان می دهد که این سال اولین سال اجرای طرح خانه سازی دولتی برای حداث سالانه یک میلیون واحد مسکونی در کشور بوده ولی آنچنان که باید و شاید این برنامه محقق نشده است.

این موضوع و کمبود ایجاد شده در حوزه ساخت و عرضه مسکن و طولانی شدن دوره رکود ساختمانی تبعات زیادی برای بازار مسکن به همراه داشته است. تبعاتی که باعث شده رکود محسوسی در بازار مسکن و اشتغال در این رابطه ایجاد شود و خود را در شهرهای مختلف نشان دهد تا جایی که اکنون شاهد قیمت های ارزان تر در حوزه مسکن هستیم.

یک کارشناس مسکن در این زمینه اعلام کرده که این رکود باعث شده بسیاری از صاحبان خانه های لوکس و لاکچری در شمال کشور و تهران واحدهای خود را بعضاً تا 50 درصد زیر قیمت نسبت به دو سال قبل به فروش برسانند.

احمدرضا سرحدی با اعلام اینکه رکود مسکن ابعاد مختلفی دارد که به اثرپذیری در این بازار در اقتصاد کشور مربوط می شود به دهه های گذشته استناد کرده و گفته: در دهه‌های گذشته بخش عمده‌ای از اقتصاد ایران بر روی بازار مسکن و ساخت و ساز می‌چرخید که علاوه بر بخش خصوصی، بانک‌ها، ‌نهادها و ارگان‌ها سرمایه‌های خود را به بخش املاک آورده بودند اما شرایط تورمی اکنون باعث شده تا قیمت مسکن بالا برود و از قدرت خرید قشر متوسط و پایین جامعه خارج شود. در نتیجه مسکن به یک کالای لوکس تبدیل شده که فقط برخی افراد قادر به تهیه آن هستند. در این میان بخشی از خریداران مصرفی واحدهای خود را تبدیل به احسن می‌کنند و در بازار مسکن حضور دارند اما خانه اولی‌ها سهمی از این بازار ندارند.

این عضو سازمان نظام مهندسی ساختمان یکی از تبعات این رکود را این دانسته که برخی از مهندسان دیگر نمی توانند در رشته های خود فعالیت کنند و مجبور شده اند که به شغل هایی غیر از تخصص خود از جمله راننده تاکسی اینترنتی روی بیاورند.

این در حالی است که تورم ایجاد شده روی قیمت زمین، آهن، سیمان، ‌شیرآلات، ‌دستمزد کارگر، مهندس و غیره نیز تأثیر گذاشته و قیمت این کالاها را به طور میانگین تا 60 درصد افزایش داده است و از آن طرف مشتری برای خرید آپارتمان نیست، لذا ساخت و ساز به شدت کاهش یافته و بعضی پروژه‌های ساختمانی نیمه‌کاره رها شده است.

سرحدی علت این نابسامانی ها را این دانسته که وزارت راه و شهرسازی در اجرای طرح نهضت ملی مسکن، فاقد برنامه درست بوده است. به نظر او افرادی که در این وزارتخانه برنامه های مسکن را پیش برده اند شناخت کافی نسبت به مسکن نداشته اند و به همین خاطر بوده که طرح دولت برای ساخت سالانه یک میلیون خانه نیز بر زمین مانده است.