دریا قدرتی پور: موش ها همیشه جزئی از زندگی آدم ها بوده اند. این حیوانات خزنده به عنوان یک معضل، شناخته می شوند؛ معضلی که حالا دست به یقه اصفهان هم شده است. شمال یا جنوب، شرق یا غرب، رد پای موش ها همه جای شهر هست؛ جونده هایی که آمار متقن و مشخصی از تعداد آنها وجود ندارد.

مأوای اصلی موش ها حاشیه رود است اما حالا یاد گرفته اند که چطور با آدم ها زندگی کنند؛ آنها دیگر مثل گذشته ترسی ندارند؛ بزرگ تر شده اند و دغدغه مسئولان شهری را هم با خود بزرگ کرده اند.

با وجود اینکه هر ساله مدیریت شهر دست به ابتکاراتی می زند که از شر این حیوانات موذی خلاص شود اما اتکا به سم و مواد شیمیایی تاکنون نتوانسته مردم اصفهان را از شر این جوندگان موذی نجات دهد.

سال گذشته بود که در پی باز و بسته شدن زاینده رود و تخریب لانه های این موش ها آنها در شهر و جوی ها و خیابان ها سرگردان شدند و دلهره های زیادی ایجاد کردند. همان روزها بود که غلامرضا ساکتی، رئیس سابق اداره خدمات شهری معاونت خدمات شهری شهرداری اصفهان از برنامه ریزی معاونت خدمات شهری برای کنترل این حیوانات خبر داد و اعلام کرد که در هر منطقه یک نفر کارشناس مسئول مبارزه با جوندگان موذی و کنترل جمعیت آنها وجود دارد و این افراد به صورت روزانه مناطق را رصد می کنند و تمام محل هایی که موش ها آلودگی دارند شناسایی و در نقشه ها ترسم خواهند کرد. او از برنامه ریزی سه مرحله ای برای نابودی موش های اصفهان خبر داد اما با تمام اینها هنوز موش ها هستند و با ما زندگی می کنند گرچه به گفته رئیس اداره هماهنگی و نظارت بر خدمات شهری شهرداری اصفهان جمعیت این حیوانات موذی در شهر اصفهان به شدت کنترل شده است.

به گفته رامین میرعسگری، شهرداری اصفهان سالانه برای مبارزه با این جوندگان و حیوانات موذی 12 میلیارد تومان هزینه می کند. او همچنین از یک نیروی مختص مبارزه با حیوانات موذی در مناطق 15 گانه خبر می دهد و می گوید: «با برنامه‌ای که از سوی معاونت خدمات شهری داده می‌شود، خیابان به خیابان با این پدیده مقابله می‌کنند و گزارش می‌دهند. همچنین یک ناظر عالی در معاونت خدمات شهری شهرداری داریم که بر این فعالیت‌ها نظارت می‌کند.»

اما چرا با اینکه خدمات شهری اصفهان گام های بزرگی برای مبارزه با این حیوانات موذی برداشته باز هم موش ها به راحتی در شهر تردد می کنند؟ رئیس اداره هماهنگی و نظارت بر خدمات شهری شهرداری اصفهان علت افزایش این حیوانات موذی در شهر اصفهان را به علت جاری شدن آب در رودخانه زاینده‌رود و انهار شهر در ماه های پیش می‌داند و می گوید: «این موش‌ها در بستر خشک رودخانه و انهار لانه داشتند که با جریان آب، لانه‌ها خراب شده و بیرون آمده‌اند، ضمن اینکه در فصول اولیه سال هم زاد و ولد آنها زیاد می‌شود، با این همه به واسطه فعالیت های شهرداری تعداد این موش ها بسیار کاهش یافته است.»

رامین میرعسگری البته یکی از مقصران اصلی ازدیاد موش ها در اصفهان را وجود فست فودی ها و عدم رعایت آنها در جمع آوری زباله هایشان هم می داند. به گفته این مقام شهری برخی از شهروندان به نظافت شهر اهمیت نمی دهند و به راحتی زباله های خود را در خیابان و سطح شهر رها می کنند. در عین حال مغازه های اغذیه فروشی و فست فودها به ویژه در مرکز شهر نیز زباله ها و ته مانده غذا و روغن های استفاده شده را جلوی مغازه ها و در فضای سبز و جوی آب می ریزند.

در صحبت های میرعسگری به خوبی مشخص است که هر جا زباله بیشتر باشد موش ها هم هستند؛ آنها در تعداد بسیار زیاد زاد و ولد می کنند و یکی از راه های کنترل آنها رعایت بهداشت است. موضوعی که ایمان ابراهیمی، کارشناس حیات‌وحش و مدیرعامل انجمن حفاظت از پرندگان آوای بوم نیز بر آن تأکید می کند. او هم راهکار کنترل جمعیت حیوانات موذی را کنترل پسماندها می داند و می گوید: «اگر در یک شهر فاضلاب و پسماند به‌خوبی مدیریت و به‌عنوان منابع غذایی در اختیار حیوانات موذی نباشد جمعیت آنها کنترل می‌شود، اما استفاده از سموم و تله در طولانی مدت نتیجه بخش نیست، اگرچه ممکن است مدتی نتیجه دهد، اما جمعیت این گونه‌های جانوری دوباره به‌سرعت افزایش می‌یابد.»

به گفته ابراهیمی، جوندگانی که شبیه موش بزرگ در سطح شهر دیده می شوند در واقع «رت» هستند که با موش متفاوت‌اند.

 «رت» ها بومی کشور ما نیستند و گونه‌های مهاجمی هستند که چند سده است به‌وسیله انسان جابه‌جا شده و در بیشتر نقاط دنیا پخش شده‌اند و یکی از دلایل کاهش جمعیت موش‌های بومی، رت ها به‌عنوان گونه‌های مهاجم است که گونه‌های بومی را کنار می‌زنند، بنابراین حتماً باید کنترل شوند، اگرچه کنترل آنها دشوار و گاهی حتی نشدنی است، اما با مدیریت پسماند می‌توان جمعیت آنها را کنترل کرد.