خورشید کیایی: آخرین آمار سرشماری کشور نشان می دهد که حدود 36 درصد از جمعیت زنان 15 تا 34 ساله کشور را دخترانی تشکیل می دهند که هنوز ازدواج نکرده اند.

این آمار نشان می دهد که درواقع با چندمیلیون دختر هرگز ازدواج نکرده و از محدوده ازدواج گذشته ای روبه رو هستیم که نزدیک به تجرد قطعی هستند و وزیر آموزش و پرورش در تازه ترین اظهار نظرهایش درباره این قشر اعلام کرده که سن تجرد این زنان به مرحله وحشتناکی رسیده است.

به گفته یوسف نوری، این موضوع خوب نیست، به این خاطر که تشکیل خانواده و فرزنددار شدن سیر طبیعی زندگی و تکامل است اما در این سال ها تلاش شد تا زن را از محور مولد خانواده دور کنند. سیاست‌هایی نیز برای جلوگیری از آن مطرح و دنبال شد که بُعد مادی داشت اما در آموزش و پرورش کار روی بعد فرهنگی باید انجام شود که بسیار مهم است.

گرچه این اولین بار نیست که وزیر آموزش و پرورش در رابطه با مهارت آموزی و ازدواج دختران صحبت می کند و قبلاً نیز در این رابطه سخن گفته و از سیاست های فرهنگی نام برده است اما اگر بگوییم سیاست‌های جمعیتی و برنامه‌ریزی‌های دولت‌ها برای جوانان در چند دهه گذشته حداقل نسل دهه‌شصتی‌ها را با بحران بیشتری مواجه کرده است بیراه نگفته ایم. امروزه  بخش زیادی از دختران هرگز ازدواج نکرده متولد همین دهه و پس و پیش از آن هستند و هر روز بر جمعیت آنها افزوده می شود.

طی یک دهه اخیر، کاهش نرخ ازدواج در کشور با اینکه از جمله دلواپسی های مقام های دولتی بوده و در هر دوره ای مسئولان با در اختیار گرفتن راهکارهای تشویقی برای ازدواج سعی کرده اند که آمارها را بالا ببرند اما این سیاست ها تاکنون تأثیر زیادی نداشته است.

شاهد این مدعا هم گفته های مسعود عالمی نیسی، رئیس مؤسسه تحقیقات جمعیت کشور است که اکنون بر لزوم پیشی گرفتن سیاست مانع زدایی از ازدواج تأکید کرده و با اشاره به آمارهای نه چندان دلچسب در این زمینه گفته: در حال حاضر حدود 12 میلیون مجرد در کشور داریم که از این میان شش میلیون پسر 20 تا 45 ساله و 6/5 میلیون دختر 15 تا 40 ساله مجرد هستند که اگر وارد تجرد قطعی شوند، از آنجا که طبیعتاً فرزندی ندارند از خود جانشینی باقی نخواهند گذاشت و جمعیت جدید جایگزین نمی‌شود.

هم اکنون جمعیت متولد دهه 60، به سن میانسالی و به حدود 40 سالگی رسیده اند و به زودی از سن باروری خارج می شوند. هشداری که پیش تر مدیرکل سلامت خانواده و جمعیت وزارت بهداشت داده و تأکید کرده است: اگر سال 65 را ملاک قرار دهیم تعداد متولدان سال 70 حدود 25 درصد کمتر از سال 65 است و در سال 98 تعداد زنان در سن باروری به 22 میلیون و 400 هزار نفر رسید با یک میلیون و 196 هزار تولد و باید بدانیم که جمعیت مولد کشور پنج سال آینده باز هم کمتر می شود زیرا تعداد زنان بارور رو به کاهش است در حالی که تاکنون رو به افزایش بوده است.

سال گذشته حامد برکاتی، مدیرکل سابق دفتر سلامت جمعیت، خانواده و مدارس وزارت بهداشت اعلام کرد تا زمانی که جوان امنیت خاطر نداشته باشد که فردا تأمین خواهد بود، حتی اگر به او وام هم بدهیم تمایلی به ازدواج و فرزندآوری نخواهد داشت. از سوی دیگر جوان علیرغم اینکه در حال زندگی می‌کند ولی بخش قابل توجهی از نگاه و برنامه ریزی هایش برای آینده است، به همین دلیل یکی از الزامات فرزندآوری جوانان وجود امنیت خاطر جوان از آینده است که لازم است در این زمینه نیز برنامه ریزی ها و مداخلات لازم انجام بگیرد.

او در همان زمان یکی از معضلات جمعیتی را عدم توازن میان اشتغال، تحصیل و فرزندآوری بانوان دانسته و گفته بود: خانم‌ها دوست دارند کار و تحصیل کنند و این حق آنهاست، حاکمیت و قانون باید شرایط فرزندآوری برای بانوان را فراهم کند و نباید به دلیل فرزندآوری خانم شغل خود را از دست بدهد یا اینطور باشد که مجبور شود بین اشتغال و فرزندآوری و یا تحصیل و فرزندآوری یکی را انتخاب کند. باید حمایت کافی از خانم های در حال تحصیل و شاغل در برای فرزندآوری صورت گیرد.

باید این واقعیت را بپذیریم که جامعه ما درباره ازدواج گروه های سنی مختلف دختران دچار عدم برنامه ریزی است و شاید بتوان گفت رصدی درباره این شرایط نسبتاً بحرانی وجود ندارد و اگر می خواهیم سیاستگذاری موفق شود ابتدا باید موانع از سر راه برداشته شود تا جامعه زنان هم تمایل به ازدواج و فرزندآوری داشته باشد اما تا زمانی که موانع فرهنگی و به خصوص اقتصادی در زمینه اشتغال و مسکن و معیشت وجود دارد نمی توان به کاهش سن ازدواج هم امیدوار بود.