خورشید کیایی: مهاجرت ماهانه ۲۰۰ پرستار از کشور آماری است که این بار از زبان دبیرکل خانه پرستار گفته شده است. زنگ خطری که نشان می دهد وضعیت نظام سلامت چندان خوب نیست. تبعیض، حقوق اندک و در نهایت عدم توجه به کادری که نقش اساسی در تیمار بیماران دارند، اکنون اهرمی شده برای مهاجرت بیشتر.

دبیرکل خانه پرستار از آماری پرده برداری کرده که پرستاران از اعلام آن دل خوشی ندارند. محمد شریفی مقدم می‌گوید: همکارانم می‌گویند آمار مهاجرت پرستاران را اعلام نکنید، چون به جای اینکه مشکلات را حل کنند، سنگ‌اندازی می‌کنند برای موسسات کاریابی و راه‌های مهاجرت تا پرستاران برای خروج از کشور دچار مشکل شوند. مساله ای که نشان می دهد پرستاران خسته اند و به هر قیمتی که شده می خواهند بروند تا دنیای بهتری برای خود بسازند.

کاهش نرخ برابری ریال در برابر ارزهای خارجی مخصوصاً دلار،  مهمترین جذابیتی است که باعث مهاجرت کادر پرستاری شده است. در ایران کف و حداقل حقوق و دستمزد بین 4/5 تا ۵ میلیون تومان است و کف حقوق بازار کار جهانی را اگر به‌ طور میانگین دو هزار دلار در ماه در نظر بگیریم با نرخ متوسط دلار در کشورمان نزدیک به ۵۰ میلیون تومان دستمزد می‌شود. یعنی یک اختلاف ۱۰ برابری اینجا وجود دارد که بالطبع باعث ایجاد جاذبه‌ خواهد شد. در کنار این موضوع البته نمی توان شیوع کرونا را نیز در افزایش مهاجرت پرستاران نادیده گرفت به این خاطر که در کشور ما هم شرایط بد است و هم پرستاران امنیت شغلی ندارند.

طبق گفته مسئولان نظام پرستاری درخواست مجوز خروج از کشور پرستاران پایتخت در سال‌های قبل به ‌طور میانگین ماهانه پنج نفر بود که با شروع همه‌گیری کرونا افزایش یافته و به ماهی ۵۰۰ درخواست رسیده است و احتمالاً نسبت به گذشته، ۲۰۰ تا ۳۰۰ درصد افزایش داشته است.

گرچه در ایران آمار مهاجرت پرستاران دقیق و شفاف نیست، اما شریفی مقدم، دبیرکل خانه پرستار‌ براساس آنچه که آمار درخواست گواهی گود استندینگ (سندی برای اثبات عدم سوءپیشینه یک پرستار، پزشک یا کارکنان پیراپزشکی دیگر برای کشور مقصد است) می‌گوید: فقط براساس این آمار دستکم سالانه ۲۵۰۰ تا ۳۰۰۰ پرستار از کشور مهاجرت می‌کنند، درواقع ماهانه حدود ۲۰۰ پرستار کشور را ترک می‌کنند،‌ البته این آمار هم دقیق نیست، چون برخی شخصی و یا راه‌های دیگری برای مهاجرت اقدام می‌کنند.

کشورهای مقصد مهاجرت برای پرستاران آلمان، آمریکا، استرالیا و کانادا هستند. همچنین طبق برخی اظهارات، کشور‌های عربی حوزه خلیج فارس مقصد اول پرستاران و نیروی کاری متخصص و نیمه‌متخصص ایرانی هستند و به این علت که کشورهای حوزه خلیج فارس یا برخی از کشورهای همسایه در بسیاری از بخش‌ها با کمبود نیروی کار متخصص روبه‌رو هستند از این فرصت استفاده می‌کنند تا برنامه‌های جذابی را برای جذب نیروی کار نیمه‌ماهر یا ماهر از ایران و بقیه کشورها پیشنهاد دهند و فرش قرمز برای ورود پرستاران پهن می کنند.

گرچه عوامل مختلفی باعث مهاجرت به کشورهای دیگر می شود اما به گفته دبیرکل خانه پرستار این موضوع در کشور ما مربوط به مشکلات مالی و تبعیض هایی است که در این زمینه صورت می گیرد.

به گفته شریفی مقدم این اندازه اقبال پرستاران برای خروج از کشور دافعه و مشکلات موجود در نظام سلامت است. حقوق پرستاران در سایر کشورها از ۴ هزار تا ۸ هزار دلار است. در کشور ما حداقل و حداکثر حقوق پرستاران ۶ تا ۱۲ میلیون تومان است، یعنی حداکثر ۳۰۰ دلار در ماه.

در این بین اگر استانداردهای کار و خدمات را هم در نظر بگیریم، باز هم ماندن و کار کردن در نظام سلامت مقرون به صرفه نیست، در اکثر کشورهای دنیا اختلاف حقوق پرستاران و پزشکان به این شکل است که پزشکان ۱.۵ تا ۳ برابر پرستاران درآمد دارند. در ایران در حقوق ثابت، پرستاران در نهایت ۱۲ میلیون و پزشکان چند ده میلیون می‌گیرند که این اختلاف اتفاقاً پذیرفته شده هم هست، اما در بحث کارانه، اختلاف بین این دو گروه بالای صد برابر است.

به اعتقاد شریفی مقدم، خروج نیروهای با کیفیت پرستاری هشداری است که اگر شنیده نشود به یک بحران تبدیل خواهد شد، وضعیت نگران کننده ای که هر روز آمارهای آن صعود می کند، خطری که نظام سلامت را نشانه گرفته است.