لادن ایرانمنش: سهم تنها دو دهم درصد از بودجه. سهمی که به اعتقاد دوستداران محیط زیست برای این سازمان عریض و طویل سهم اندکی است.

معاون توسعه مدیریت، حقوقی و امور مجلس سازمان حفاظت محیط زیست اخیراً با اعلام این خبر و ارائه گزارشی ازبودجه ۱۴۰۱ سازمان حفاظت محیط زیست اظهار کرد که  برای اجرای قوانین و مقررات و حفاظت از مناطق چهارگانه نیاز است که بودجه محیط زیست از ۶۸۰ میلیارد تومان به ۳۷۰۰ میلیارد تومان و سهم بودجه محیط زیست از ۱۸ صدم درصد به نیم درصد از کل بودجه افزایش یابد اما بودجه پیشنهادی برای ۱۴۰۲ نیز تنها دو دهم درصد است.

رضا انجم شعاع گفته میزان بودجه پیشنهادی محیط زیست با رشد خیلی جزئی همراه بوده است و بازهم توجه کافی به بودجه محیط زیست نشده است و باید تلاش بیشتری در این زمینه شود.

در سوی دیگر قضیه اما رئیس سازمان حفاظت محیط زیست به شکل امیدوارکننده ای از رشد بودجه سازمان محیط زیست سخن گفته است. علی سلاجقه چندی پیش و قبل از سخنان رضا انجم شعاع، در اظهار نظری درباره افزایش بودجه سازمان محیط زیست عنوان کرده بود که سعی می‌کنیم معادله بودجه دولت را بهم نزنیم اما ممکن است مقداری افزایش اعتبار داشته باشیم و می توان گفت که بودجه سازمان حفاظت محیط زیست نسبت به بقیه دستگاه‌ها رشد خیلی خوبی داشته است.

اما این رشد در نظر کارشناسان محیط زیست نمی تواند زخم های عمیق محیط زیستی را درمان کند. بنابراین باید انتظار اخبار بد محیط زیستی را در سال آتی هم داشته باشیم. مرگ تالاب ها، سوختن جنگل ها و نبود هوای پاک شاید تنها بخشی از این خبرهای تلخ باشد.

با این احوال بررسی تقسیم‌بندی بودجه نشان می‌دهد صدای محیط زیست به گوش دولت نرسیده است. این وضعیت در حالی است که مرکز پژوهش های مجلس امسال در گزارشی درخصوص یکی از مظاهر پر آسیب محیط زیست کشور عنوان کرد که پژوهشگران دلیل اصلی عدم اجرای راهکارهای پیشین مبارزه با آلودگی هوا را نبود بودجه کافی ارزیابی کردند. به باور آن‌ها راهکارهای دایمی کاهش آلودگی هوا پرهزینه و بلندمدت هستند. اما در این رابطه هم بودجه های سال آینده آن قدر نیست که دندان گیر باشد و بتواند بخشی از مشکلات را حل کند.

شاهد این مدعا هم واضح است. سازمان محیط زیست نیازمند 5 برابر بودجه های فعلی است اما در تقسیمات لایحه پیشنهادی دولت نه تنها خبری از این چند برابر شدن نیست بلکه در بخشی از موارد از آن چه که هست هم کمتر شده است. معاون بودجه مرکز برنامه و بودجه سازمان حفاظت محیط زیست در این باره اعلام کرده که سازمان محیط زیست نیاز دارد که بودجه سالیانه آن در سال 1402 نسبت به 1401 حداقل 5 برابر شود. حال با این اوضاع کمبود بودجه‌، آیا می توان انتظار داشت، که چرا هوا پاک نیست؟ چرا گرد و غبار از بین نمی رود؟ چرا محیط‌بانی و جنگل‌ها حالشان خوب نیست؟

جالب اینکه تنها کسی که در این میانه از بودجه راضی است علی سلاجقه رییس سازمان محیط زیست است که دقیقاً در روزهایی که آلودگی هوا شهرها را خفه کرده بود اعلام کرد اگر دولت با رویکرد محیط زیستی حرکت کند و دستگاه‌ها که همگام شده‌اند به همین روند ادامه دهند، مطمئن باشید تا ۵ سال آینده ۴۰ درصد آلودگی هوا کاهش پیدا می‌کند.

این اظهارات خوش بینانه رئیس محیط زیست در حالی است که در بررسی مرکز پژوهش های مجلس درباره لایحه 1402 خبری از «محیط زیست» یا «اجرای قانون هوای پاک» در بخش نقاط قوت این لایحه نیست و اشاره به آن نشده است. یعنی از نظر مرکز پژوهش ها نیز پیش بینی بودجه های محیط زیستی در شمار نقاط قوت لایحه نبوده است.

در این رابطه یکی از شاکیان کم بودن بودجه نیز معاون توسعه مدیریت، حقوقی و امور مجلس سازمان حفاظت محیط زیست است که با تأکید بر اینکه تلاش‌های لازم باید در مجلس انجام شود و تلاش می‌کنیم بودجه پیشنهادی در مجلس اصلاح شود، گفته: امیدوارم که در مجلس مواردی به بودجه اضافه شود چراکه ما به دنبال بودجه نیم درصد تا یک درصد بودیم، درحالی که سهم در نظر گرفته شده در بودجه ۱۴۰۲ تنها دو دهم درصد است. بسیاری از کشورها که در زمینه محیط زیست موفق هستند، حداقل یک درصد از بودجه عمومی آن‌ها به محیط زیست اختصاص می‌یابد ولی ایران تازه به دو دهم درصد رسیده و این میزان بسیار کم است.

اینکه چرا چنین نگاهی به مسائل مربوط به محیط زیست شده موضوعی است که بخشی از آن می‌تواند از فرهنگ جاری در کشور ناشی شود، اما بی شک بخش عمده آن به ناکارآمدی برنامه‌هایی مربوط است که تا به حال در این حوزه تدوین شده است چون اگر تا به حال با وجود همه شعارهایی که به نفع محیط زیست داده می‌شود، کارهایی اساسی و مؤثر در این حوزه انجام می‌شد و همگان نتایج حاصل از آن را لمس می‌کردند، امروز مسائل محیط زیستی به این شکل به حاشیه نمی رفت.