دریاقدرتی پور: الگوی کشت در اصفهان خیلی وقت است در میان مشکلات بی آبی و کم آبی گرفتار شده است؛ موضوعی که درآمد کشاورزان اصفهانی را به یک پنجم کاهش داده است و باعث شده 60 درصد آنها تغییر شغل بدهند.

 این در حالی است که نبود آب و عدم مدیریت درست در زاینده رود باعث شده که کشاورزان تنها 15 الی 20 درصد کشت داشته باشند.

رئیس سازمان جهاد کشاورزی اصفهان در تازه ترین اظهار نظر در رابطه با منابع آبی کشاورزی استان گفته: منابع آبی کشاورزی در اصفهان به یک سوم سال‌های قبل رسیده است و گرچه سعی کرده‌ایم اشتغال بخش کشاورزی را پایدار نگه داریم اما این حوزه توان بیشتری ندارد.

در این میانه آمارها هم روایت تلخی از منابع آبی دارند و نمودارها نشان می دهد که منابع آبی کشاورزی استان از حدود هفت میلیارد متر مکعب در سال‌های اخیر به زیر 2/5 میلیارد متر مکعب رسیده است.  رئیس سازمان جهاد کشاورزی عبور از این تنگنای کم آبی را تنها در استفاده بهینه از منابع آبی می داند.

به گفته مهرداد مرادمند اگرچه افزایش بارش ها باعث می شود از تنگناهای خشکسالی خارج شویم اما بهینه مصرف کردن آن را نیز در برنامه خود قرار داده ایم و باید راندمان مصرف آب نیز بهبود یابد.

با وجود اینکه این مقام مسئول از تلاش سازمان جهاد کشاورز در سرپا نگه داشتن اشتغال در این بخش می گوید اما این نکته را هم تاکید می کند که این حوزه توان بیشتری ندارد و لازم است که منابع آبی ازدست رفته آن تامین شود.

در سوی دیگر قضیه اما کشاورزانی هستند که کمبود آب دیگر به آنها اجازه کشت نمی دهد و در نتیجه روی به تغییر کاربری اراضیشان آورده اند، امری که به گفته مرادمند، بلای جانِ بخش کشاورزی شده است.

آنها دور زمین هایشان را دیوار می کشند و بعد همان اراضی را میلیاردی می فروشند. قیمتی که شاید در نگاه اول به چشم کشاورز سودی چشمگیر داشته باشد اما به گفته رئیس سازمان جهاد کشاورزی اصفهان ارزش افزوده آن کاذب و مقطعی است و حتی ممکن است خریداران با صدور احکام قضایی متضرر شوند و شاهد این مدعا هم ثبت دو هزار شکایت در شرق اصفهان است .  گرچه این تمام ماجرا نیست و تغییر کاربری اراضی کشاورزی نه تنها اشتغال در این حوزه را زیر سوال خواهد برد بلکه تبعات دیگری را هم در پی خواهد داشت.

بررسی ها نشان می دهد افزایش مهاجرت روستاییان به شهرها، افزایش بیکاری، کاهش درآمد کشاورزان، توسعه نامتوازن شهرها و شهرک ها و گسترش معضل حاشیه نشینی، کاهش شدید و غیرقابل جبران کیفیت و کمیت تولیدات کشاورزی و سطح زیرکشت محصولات زراعی و باغی خصوصا در اراضی مرغوب کشاورزی و خروج عرصه های کشاورزی از چرخه تولید و تغییر اقلیم از جمله پیامدهایی است که به واسطه تغییر کاربری غیرمجاز اراضی کشاورزی در اصفهان است. این در حالی است که در صورت تداوم روند خشکسالی و بحران کم آبی و از بین رفتن این حوزه اقتصاد اصفهان تهدید می شود.

استان اصفهان 568 هزار هکتار اراضی کشاورزی و حدود 486هزار هکتار اراضی زراعی دارد که در سال‌های با بارندگی نرمال، حدود 70درصد آن به کشت محصولات زراعی مانند انواع غلات، حبوبات و محصولات علوفه‌ای، جالیزی و انواع سبزی و صیفی و گیاهان زینتی اختصاص می‌یابد. تولید سالانه محصولات زراعی استان در شرایط عادی حدود چهار میلیون و پانصد هزار تن برآورد می‌شود. مجموع اراضی باغی اصفهان حدود 80 هزار هکتار است و مجموع تولیدات باغی و گلخانه‌ای در شرایط عادی حدود 800هزار تن برآورد می‌شود.

کارشناسان این حوزه معتقدند که حذف شیوه‌های سنتی آبیاری و استفاده از روش‌های جدید، تغییر الگوی کشت با توجه به اقلیم و آمایش سرزمینی و بازگرداندن آب باران به چرخه آبیاری محصولات کشاورزی راهکارهایی هستند که می‌توانند مصرف آب در کشاورزی در اصفهان را به شدت کاهش دهد. این پیشنهادها در شرایطی مطرح شده است که مصرف بیش از حد آب‌های زیرزمینی و از بین بردن این منابع  آسیب‌های جبران ناپذیری در پی داشته است.

اما اجرا شدن الگوی کشت در اصفهان و طی این مسیر جز با حمایت کشاورزان، تولیدکنندگان، کارشناسان و متولیانی که در این عرصه در حال فعالیت هستند میسر نخواهد شد.

در این زمینه معاون بهبود تولیدات گیاهی سازمان جهاد کشاورزی استان اصفهان در ارتباط با الگوی کشت مناطق کویری خاطرنشان کرده: غلات و گل‌رنگ در اولویت الگوی کشت مناطق کویری قرار دارند و کاشت پنبه پیشنهاد دیگر در الگوی کشت این مناطق است.

اصغر رستمی در ارتباط با اجرای الگوی کشت در استان کم‌آبی چون اصفهان توضیح می‌دهد: طرح الگوی کشت برای کل شهرستان‌های شمال، جنوب، شرق و غرب استان اصفهان تعریف شده است، همچنین اجرای آن برای اراضی دیم و آبی و باغات و در دهستان‌ها نیز مورد نظر قرار دارد و کشت‌های گلخانه‌ای نیز ازجمله موارد مورد نظر بوده است.

رستمی خاطرنشان می‌کند: تاکنون در استان اصفهان باهدف اجرای الگوی کشت 15 هزار هکتار انواع محصولات کم آب‌بر جایگزین محصولات پرآب‌بر شده است.