خورشید کیایی: بچه مدرسه ای ها هم دیگر اسمش را بلدند؛ ماده مخدری که خیلی وقت است پایش به مدارس باز شده و سن مصرفش پایین آمده است.

گرچه آمار رسمی وجود ندارد که تأییدی بر این باشد که ساقی های گُل در بیرون مدرسه زیاد شده اند اما با وجود این، آسیب ها این روزها دارند از دل مدارس می جوشند و بسیاری از توزیع کنندگان مواد مخدر، زیر نقاب خرده فروشی دانش آموزان را درگیر می کنند.

دسترسی آسان و نوع مصرف آسان تر در کنار طرز نگرشی که به این ماده مخدر هست باعث شده که گل اکنون بر پله دومین ماده مصرفی در ایران قرار بگیرد.

تا قبل از این، مصرف شیشه در ایران بعد از تریاک، شاه بیت آمارهای مصرف مواد مخدر تلقی می شد اما با گران شدن شیشه، گل جای آن را گرفت و بازار خرده فروشان را سکه کرد. تا جایی که نتایج تحقیقات جدید در حوزه سن مصرف مواد مخدر، نگرانی‌های والدین را بیشتر از قبل کرده است.

رئیس انجمن مددکاران اجتماعی ایران به تازگی گفته: طبق تحقیقات جدید و نتایج پژوهش‌ها، سن مصرف مواد و خرید آن از 15 سالگی تا 19 سالگی بین نوجوانان بسیار دیده می‌شود.

به همین دلیل، خرده فروشان مواد مخدر بازاری بهتر از اطراف مدارس پیدا نمی‌کنند. با نیم نگاهی به مصرف‌کننده مواد غیرسنتی که عموماً نوجوانان و جوانان هستند، نوجوانان گرایش زیادی به استعمال گُل دارند.

این در حالی است که گل ماده توهم زای جدیدی نیست؛ همان حشیش یا ماری جواناست با این تفاوت که نسبت به حشیش توهم و اعتیاد آوری قوی تری بین دو تا سه برابر بیشتر از ماری جوانای معمولی دارد و مورد اقبال بسیاری از جوانان است.

احساس سرخوشی و تجربه هیجانی که با کشیدن این ماده مخدر به جوان دست می دهد شاید در ابتدا جذاب باشد اما مصرف طولانی مدت این ماده مخدر اثرات مخرب زیادی روی جوانان می گذارد. استمرار مصرف گل باعث اختلال در فرایند درک و تفکر، تخریب حافظه، سندروم بی‌انگیزگی، افزایش احتمال جنون و تمایل به خودکشی، ابتلا به اختلال حسی و حرکتی، مشکلات جسمانی برای ریه، ابتلا به اختلال‌های اضطراب و افسردگی و... می‌شود. ترک کردن این ماده هم بسیار سخت است چون وابستگی روانی زیادی ایجاد می‌کند. پرخاشگری، تغییر در خلق‌وخو و کنترل نکردن تکانه از پیامدهای مصرف گل است. این مواد شبیه به حشیش است و در دراز مدت باعث اسکیزوفرنی و اختلالاتی خواهد شد که فرد را در واقعیت‌سنجی دچار مشکل می‌کند.

حال این سئوال پیش می آید که چطور می توان دانش آموزان را در مقابل این ماده مخدر واکسینه کرد. برخی معتقدند سخت تر شدن دسترسی دانش آموزان و نظارت های بیشتر در اطراف مدارس می تواند جنبه پیشگیرانه داشته باشد اما زمانی که بیشتر فکر می کنیم متوجه خواهیم شد که این نظارت ها باعث منصرف شدن دانش آموزان مشتقاق مواد از این مسیر نمی شود.

مرتضی خوشگفتار، كارشناس درمان اعتیاد كه دانش‌آموز معتاد فراوان دیده در این رابطه می گوید: شاید بشود با نظارت‌های پلیسی، مدارس و دانشگاه‌ها را تا محدوده‌ای از حضور موادفروشان پاك كرد، اما مسیر مدرسه تا خانه، پارك محله یا خانه افراد را باید چطور مراقبت كرد؟

او به این ترتیب نتیجه می‌گیرد كه بهترین راه مصون نگه داشتن نوجوان‌ها و جوان‌ها اقدامات پیشگیرانه، دادن آموزش‌های مناسب به آنها و برقرار كردن رابطه دوستانه با آنهاست تا اگر روزی خرده‌فروشی سر راهشان قرار گرفت یا كسی پیشنهاد مصرف به آنها داد هم مهارت نه گفتن داشته باشند و هم موضوع را با بزرگ‌ترها درمیان بگذارند.

و اما پیشگیری ثانویه این است که اگر نوجوانی درگیر مصرف گُل شد، باید آسیب‌شناسی کرد که با چه کسانی ارتباط دارد. والدین باید زنجیره کسانی که دارند او را برای مصرف مواد وسوسه می‌کنند، شناسایی کنند تا بتوانند این زنجیره را قطع کنند. والدین باید فضا را برای دوستی‌های مناسب تدارک ببینند و حتماً از متخصصان کمک بگیرند. فقط نکته مهم این است که در این حالت، والدین بیشتر از بایدها به نبایدها دقت کنند یعنی نباید تحقیر و سرزنشی اتفاق بیفتد چون دوباره فاصله را بیشتر می‌کند و احتمال ترک، کمتر می‌شود. در ضمن، درمان این افراد فقط زمانی صورت می‌گیرد که تحت نظر روان‌پزشک متبحر باشند چون این ماده به طور مستقیم روی مغز تأثیر می‌گذارد.